2 chất cấm tăng độ đạm mới trong chăn nuôi có thể gây sỏi, suy thận

Vậy, những loại chất cấm này là chất gì, nguy cơ của chúng ra sao, PV NTNN đã trao đổi với ông Phạm Tiến Dũng (ảnh) - Trưởng Phòng Thanh tra chuyên ngành, Bộ NNPTNT.

Ông Dũng cho biết: Vừa qua, chúng tôi đã phối với với các cơ quan nghiệp vụ của Bộ Công an kiểm tra các doanh nghiệp tại TP.HCM. DN này có đăng ký kinh doanh nhưng lại không đăng ký điều kiện sản xuất, không đăng ký sản phẩm nên khi kiểm tra nhãn mác không có, bao bì dinh dưỡng cũng không có nhãn mác và được đóng tại Việt Nam, mỗi bao nặng 50kg. Trong 2 tấn đó chúng tôi phát hiện ra chất Cyanuric acide.

Khi tiếp tục phối hợp với Cục Chăn nuôi và các chuyên gia đầu ngành tham gia cùng kiểm tra, phát hiện thêm một chất mới là Ammelide. Hai DN bị kiểm tra phát hiện có các loại chất trên là Công ty CP Đầu tư Thiên Khôn Phú (quận Bình Tân, TP.HCM) bị xử phạt 62,5 triệu đồng và tiêu hủy 2 tấn hàng mà đoàn thanh tra bắt được và Công y TNHH Chăn nuôi và Thủy sản Hoàng Khoa ở Cà Mau bị xử phạt 63 triệu, buộc chuyển đổi bột cá đang bán làm thức ăn chăn nuôi sang làm phân bón.

Lực lượng thanh tra chuyên ngành đã phát hiện các loại chất cấm được sử dụng nhằm tăng độ đạm trong thức ăn chăn nuôi.  Ảnh:  K.L

Từ nguồn tin nào Thanh tra Bộ NNPTNT và các cơ quan chức năng đã phát hiện được các loại chất cấm này, thưa ông?

- Việc theo dõi này là do A86, Bộ Công an đã tổ chức trinh sát và theo tin báo của quần chúng nhân dân, chúng tôi đã theo dõi cả 1 năm nay với hai lần lấy mẫu để kiểm tra. Qua kiểm tra, chúng tôi phát hiện đầu tiên là Cyanuric acide có trong nguyên liệu thức ăn chăn nuôi. Thanh tra Bộ có báo cáo gửi Bộ trưởng và Bộ trưởng yêu cầu làm gấp. Chúng tôi đã vào cuộc, lên phương án để kiểm tra, qua đó chúng tôi đã phát hiện được Công ty Thiên Khôn Phú TP.HCM đã kinh doanh và buôn bán sử dụng chất này.

Ngày 15.11.2017, chúng tôi kiểm tra đột xuất, phát hiện công ty này đang giao bán hơn 2 tấn bột dinh dưỡng cao đạm. Đồng thời chúng tôi kiểm tra kho của công ty ngay tại chỗ, đã phát hiện được và lấy mẫu. Các hàng hóa này đều không có nhãn mác. Khi chúng tôi yêu cầu xuất trình hồ sơ liên quan tới việc sản xuất thì họ xuất trình giấy phép kinh doanh, sản xuất thức ăn chăn nuôi. Tuy nhiên, chưa có giấy điều kiện sản xuất của công ty, và các mặt hàng kinh doanh thì không rõ.

Chúng tôi đã lập biên bản và tạm thời giữ số hàng vi phạm, trong số bột dinh dưỡng cao đạm thì việc sử dụng lại các bao bì cũ không phải xuất phát từ nước ngoài, không nhập khẩu chính ngạch mà về sang chia tại Việt Nam. Có hai hướng: Một là nhập lậu, hai là ở bên hóa chất công nghiệp đưa sang.

Ông có thể cho biết rõ, những chất cấm đó nếu sử dụng sẽ ảnh hưởng ra sao tới sức khỏe con người?

- Việc phát hiện này, chúng tôi thấy rất có ý nghĩa và theo các thông tin, tài liệu chúng tôi có được từ các chuyên gia của Cục Chăn nuôi cũng như của khoa chăn nuôi thú y, Trường Đại học Nông lâm TP.HCM thì được biết,  Cyanuric acide, Dicyandiamide rất độc hại với sức khỏe con người. Các loại chất này có thể gây ra sỏi thận và suy thận, ảnh hưởng đến bàng quang. Việc một số DN rao bán chất này là không đúng, tuy nhiên hiện nay có một số DN vẫn rao bán nó trên mạng. Chúng ta cần xem xét và xử lý nghiêm đối với việc bán sai địa chỉ, sai mục đích sử dụng. Các chất này là dẫn xuất của melamine, đây là chất rất nguy hại.

Nếu độc hại như vậy, thì cần xử lý như thế nào với các DN vi phạm, thưa ông?

- Trước mắt, chúng ta cần xem xét nhanh để xử lý, ví dụ như chỉ định phòng kiểm nghiệm, đưa vào danh mục chất cấm và thông tin tuyên truyền đến người dân để người dân hiểu biết và cung cấp các thông tin. Đồng thời, chúng tôi được biết loại acide đó được sử dụng trong các việc xử lý nước ở các bể bơi, trong sản xuất sơn, các bệnh viện, hoặc thành phần của thuốc BVTV và nhiều chất khác chuyên sử dụng trong công nghiệp, mà sử dụng trong nông nghiệp là không được phép.

Đoàn kiểm tra phát hiện nhiều hàng hóa, bao bì không có nhãn mác.  Ảnh: K.L

Theo kết quả của Công ty TNHH MTV CNC Hoàn Vũ, thì hàm lượng này rất đậm đặc. Thậm chí trong này không có bột cá, bột đạm nhưng đạm tổng số đạt tới 102%, cực kỳ cao. Tuy nhiên, hiện nay người ta sử dụng vào đây chỉ là đạm giả, nhưng số lượng không nhiều. Đặc biệt, chúng tôi còn phát hiện một trường hợp của Công ty Hoàng Khoa, đó là đưa bột đạm urea vào bột cám để tăng độ đạm. Điều này rất nguy hại với các động vật một túi và chỉ có tác dụng với 4 túi, tức là động vật nhai lại, ảnh hưởng, gây ngộ độc máu đối với vật nuôi, chất này cấm không được cho vào. Chúng tôi đã xử lý cấm với hai DN này.

Vậy tới đây, lực lượng thanh tra sẽ làm gì để ngăn chặn, tiến tới cấm sử dụng các loại chất này được không, thưa ông?

- Chúng tôi đang tham mưu cho Bộ và Bộ cũng đề nghị các cục, vụ, viện  có liên quan, ví dụ Viện Nông nghiệp, Cục Chăn nuôi, Viện Thú y, Vụ KHCN… có ý kiến và xem các tài liệu để xem có cho dùng hay không cho dùng, có đưa vào cấm hay không.

Chúng tôi nghĩ rằng đây là cơ sở khoa học để sớm đưa vào danh mục chất cấm để xử lý, đồng thời chúng tôi cũng yêu cầu sắp tới phải có chỉ đạo của Bộ NNPTNT để tăng cường thanh tra, kiểm tra đặc biệt đối với bột cá hay các sản phẩm thức ăn chăn nuôi xem có tồn dư, có mặt các chất này không để xử lý mạnh tay, để việc xử lý thức ăn chăn nuôi phải đảm bảo an toàn.

Đây là một hành vi đáng lên án, nếu biết mà vẫn cố tình làm thì nên đưa các hành vi này vào những dấu hiệu vi phạm hình sự.

Theo tôi, trách nhiệm của cơ quan chức năng rất quan trọng. Đối với phòng thí nghiệm phải có sự tham khảo, trao đổi và có sự kiểm tra theo năng lực thật cao để làm hàng rào kỹ thuật phát hiện và thông báo cho cơ quan quản lý nhà nước.

Xin cảm ơn ông!