Ăn miếng trả miếng, quốc gia BRICS bắt đầu siết chặt đường biển 'trừng phạt' ngược lại Mỹ, dòng chảy hàng hải lại căng thẳng

Hai nền kinh tế lớn nhất thế giới đang biến tuyến hàng hải trở thành mặt trận mới trong cuộc chiến thương mại.

Trung Quốc cho biết nước này đã bắt đầu thu khoản phí đặc biệt đối với các tàu do Mỹ sở hữu, điều hành, sản xuất hoặc treo cờ Mỹ. Đồng thời, Bắc Kinh khẳng định những tàu do Trung Quốc đóng sẽ được miễn trừ.

Theo chi tiết được đài CCTV công bố ngày 14/10, Trung Quốc đưa ra các quy định miễn trừ cụ thể, bao gồm tàu do nước này đóng hoặc tàu rỗng cập cảng Trung Quốc để sửa chữa. Các khoản phí cảng do Trung Quốc áp sẽ được thu tại cảng đầu tiên của chuyến đi, hoặc trong năm chuyến đầu tiên trong năm tài chính, tính theo chu kỳ thanh toán bắt đầu từ ngày 17/4 hằng năm.

Đầu năm nay, chính quyền Tổng thống Donald Trump đã công bố kế hoạch thu phí đối với các tàu liên quan đến Trung Quốc nhằm giảm sự thống trị của nước này trong ngành hàng hải toàn cầu và hỗ trợ ngành công nghiệp đóng tàu Mỹ.

Một cuộc điều tra dưới thời cựu Tổng thống Joe Biden trước đó đã kết luận rằng Trung Quốc sử dụng các chính sách và biện pháp không công bằng để chiếm ưu thế trong lĩnh vực hàng hải, logistics và đóng tàu. Và đó là tiền đề cho các biện pháp trừng phạt này.

Phía Mỹ dự kiến cũng sẽ bắt đầu thu phí từ ngày 14/10. Các nhà phân tích dự báo hãng vận tải container COSCO của Trung Quốc sẽ chịu ảnh hưởng nặng nhất, gánh gần một nửa tổng chi phí ước tính 3,2 tỷ USD phát sinh từ khoản phí này vào năm 2026.

Tuần trước, Trung Quốc đáp trả bằng việc tuyên bố sẽ áp phí cảng lên các tàu có liên hệ với Mỹ, cũng bắt đầu từ ngày 14/10. Theo chuyên gia Omar Nokta của Jefferies, khoảng 13% tàu chở dầu thô và 11% tàu container trong đội tàu toàn cầu sẽ bị ảnh hưởng.

Công ty môi giới tàu biển Xclusiv Shipbrokers Inc có trụ sở tại Athens nhận định: “Sự đối đầu ăn miếng trả miếng này đang đẩy hai nền kinh tế vào vòng xoáy thuế hàng hải, có nguy cơ làm méo mó dòng chảy vận tải toàn cầu”.

Để trả đũa việc Trung Quốc hạn chế xuất khẩu khoáng sản quan trọng, ông Trump hôm thứ Sáu đã đe dọa sẽ áp thêm mức thuế 100% đối với hàng hóa Trung Quốc và áp dụng các biện pháp kiểm soát xuất khẩu mới đối với “mọi phần mềm quan trọng”.

Ngay sau đó, các quan chức Mỹ cảnh báo rằng những quốc gia bỏ phiếu ủng hộ kế hoạch của Tổ chức Hàng hải Quốc tế (IMO) về cắt giảm khí thải gây hiệu ứng nhà kính từ hoạt động hàng hải trong tuần này có thể đối mặt với các biện pháp trừng phạt, lệnh cấm cập cảng hoặc phí phạt. Trung Quốc đã công khai ủng hộ kế hoạch này.

Xclusiv nhận định: “Việc vũ khí hóa cả chính sách thương mại lẫn môi trường cho thấy ngành vận tải biển đã không còn là kênh trung lập của thương mại toàn cầu, mà trở thành công cụ trực tiếp của quyền lực quốc gia”.

Theo Reuters