Ba nước phối hợp kiểm toán nguồn nước lưu vực sông Mekongicon

3/6 quốc gia thuộc lưu vực sông Mekong gồm Kiểm toán Nhà nước (Ktài nguyên nước) Việt Nam, Thái Lan và Myanmar, cùng sự hỗ trợ chuyên môn, kỹ thuật của các chuyên gia đến từ KTNN Malaysia, Indonesia, Ngân hàng thế giới (WB) và Quỹ Kiểm toán và Trách nhiệm giải trình Canada (CAAF) đã phối hợp kiểm toán việc quản lý nguồn nước lưu vực sông Mekong.

KTNN cho hay, cuộc kiểm toán triển khai tại 4 Bộ, ngành TƯ gồm Ủy ban sông Mekong Việt Nam, Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Công Thương, Bộ NN-PTNT và 12 tỉnh, thành thuộc lưu vực sông Mekong, gồm: An Giang, Đồng Tháp, Tiền Giang, Sóc Trăng, Cần Thơ, Trà Vinh, Cà Mau, Hậu Giang, Bến Tre, Gia Lai, Kon Tum và Đắk Lắk.

Cuộc kiểm toán triển khai tại 4 bộ ngành và 12 địa phương liên quan.

Triển khai từ 3/3-29/4/2021, mục tiêu của cuộc kiểm toán nhằm đánh giá công tác quản lý tài nguyên nước và việc tuân thủ các cam kết quốc tế của Việt Nam trong quản lý, sử dụng và bảo vệ nguồn nước lưu vực sông Mekong, gắn với việc thực hiện Mục tiêu phát triển bền vững; đồng thời xem xét, xác định các ảnh hưởng, tác động tiêu cực do việc suy giảm nguồn nước sông Mekong tại Việt Nam trong giai đoạn 2016-2020.

Suy giảm nghiêm trọng nguồn nước

Kết quả kiểm toán chỉ ra những bất cập, hạn chế trong công tác quản lý tài nguyên nước kết hợp với các yếu tố biến đổi khí hậu, sự gia tăng của việc khai thác, sử dụng nước tại các quốc gia thượng nguồn lưu vực sông Mekong dẫn đến những tác động, ảnh hưởng tiêu cực tới Việt Nam, đặc biệt là khu vực Đồng bằng sông Cửu Long (ĐBSCL). Đây là nơi sinh sống của hơn 17,3 triệu dân, cung cấp trên 50% sản lượng lúa, 65% sản lượng thủy sản, 70% sản lượng trái cây của cả nước.

Cụ thể, lượng nước sông Mekong từ thượng nguồn về ĐBSCL năm 2020 giảm 157 tỷ m3 so với năm 2011, cùng với đó lượng phù sa bùn cát năm 2020 cũng giảm tương ứng 14 triệu tấn so với năm 2017 (37%).

Sông Mekong đối mặt với tình trạng suy giảm nguồn nước nghiêm trọng

Nhiều địa phương phản ánh sự suy giảm về số loài và số lượng cá thể nhiều loại sinh vật, thủy sản đặc trưng của sông Mekong; đồng thời cũng góp phần dẫn đến tình trạng hàng trăm nghìn lao động phải di dời khỏi địa phương, rời bỏ các công việc truyền thống để tìm kiếm việc làm tại các thành phố, đô thị lớn.

Trên cơ sở kết quả kiểm toán, KTNN đã kiến nghị Ủy ban sông Mekong Việt Nam chủ trì, phối hợp với các Bộ, ngành, địa phương liên quan đề xuất xây dựng các văn bản/hướng dẫn kỹ thuật về giám sát sử dụng nước trên dòng nhánh; duy trì dòng chảy tối thiểu (trên dòng chính và dòng nhánh sông Mekong).

Đồng thời, đề xuất xây dựng các điều khoản, chế tài cụ thể để giải quyết tranh chấp đối với các bất đồng giữa các quốc gia thành viên trong việc quản lý và sử dụng nước lưu vực sông Mekong.

Ngoài ra, thúc đẩy Ủy hội sông Mekong quốc tế (MRC) thực hiện chuyển giao các hệ thống quan trắc (thủy sản, sức khỏe hệ sinh thái, phù sa bùn cát,... ) và các quốc gia thành viên đưa vào vận hành hiệu quả các hệ thống này, nhằm đảm bảo cơ sở dữ liệu cho quản lý tổng hợp tài nguyên nước trên toàn lưu vực sông Mekong.

Ngọc Hà