Báo động y tế Hoa Kỳ: Bệnh viện thiếu bác sĩ, sinh viên y không thể hành nghề, Mỹ giải tỏa "cơn khát" thiếu 86.000 nhân lực bằng robot

Chính sách visa của Tổng thống Trump có thể làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu bác sĩ và nhân viên y tế khi rất nhiều sinh viên quốc tế không thể đến Mỹ và hơn một nửa số nhân viên y tế tại Mỹ cân nhắc việc thay đổi công việc trong năm 2026.

Theo Hiệp hội các Trường Cao đẳng Y khoa Hoa Kỳ, nước Mỹ có thể thiếu từ 13.500 - 86.000 bác sĩ vào năm 2036 do cầu tăng nhanh hơn cung.

Tăng phí thị thực H-1B

Bộ An ninh Nội địa Hoa Kỳ đang xem xét các thay đổi chính sách sẽ làm tăng chi phí xin thị thực H-1B từ mức cao nhất hiện tại là 4.500 USD lên tới 100.000 USD. Chương trình H-1B cho phép các nhà tuyển dụng tại Mỹ thuê lao động nước ngoài trong các lĩnh vực chuyên môn như công nghệ, kỹ thuật, y học và học thuật.

Loại thị thực này được ngành y tế Mỹ sử dụng rộng rãi để tuyển dụng sinh viên tốt nghiệp ngành y khoa quốc tế, hoặc bác sĩ và các chuyên gia y tế khác được đào tạo ở nước ngoài.

Học viện Bác sĩ Gia đình Hoa Kỳ nhấn mạnh rằng sinh viên tốt nghiệp y khoa quốc tế chiếm hơn 20% số bác sĩ gia đình đang hành nghề và có khả năng làm việc ở các vùng nông thôn.

Cơ quan Di trú và Nhập tịch Hoa Kỳ báo cáo rằng trong năm tài chính 2025, có khoảng 442.000 người thụ hưởng thị thực H-1B trên tất cả các lĩnh vực, với 5.640 đơn xin được chấp thuận chỉ riêng trong ngành chăm sóc sức khỏe và hỗ trợ xã hội. Hiệp hội Y khoa Hoa Kỳ cảnh báo rằng mức phí lên tới 100.000 USD có thể làm đình trệ nguồn cung bác sĩ quốc tế.

Cấm nhập cảnh đối với công dân từ 19 quốc gia

Trong vài tuần nữa, đáng lẽ Hasiba Karimi sẽ bắt đầu làm việc tại một bệnh viện ở Harrisburg, bang Pennsylvania (Mỹ). Cô là một trong 144 sinh viên tốt nghiệp trường y ở nước ngoài, dự kiến bắt đầu năm nội trú đầu tiên tại bang Pennsylvania trong năm nay. Cô cũng là một phần nhân lực nhằm giải quyết tình trạng thiếu hụt bác sĩ nghiêm trọng tại Mỹ.

Nhưng hiện tại, Karimi vẫn chưa thể có mặt ở đất nước này vì vấn đề visa. Nữ sinh sinh ra ở Afghanistan, học y khoa tại Thổ Nhĩ Kỳ và hiện sống ở Canada. Cô được lên lịch hẹn phỏng vấn visa H-1B vào ngày 9/6 - đúng ngày ông Trump ban hành lệnh cấm nhập cảnh đối với công dân từ 19 quốc gia.

Lệnh này có một số ngoại lệ - bao gồm visa ngoại giao; vận động viên, huấn luyện viên và người thân đi thi đấu, nhưng lại không có ngoại lệ nào dành cho bác sĩ. Do đó, Karimi giờ chỉ còn biết chờ đợi và hy vọng, dù cô đã dành nhiều tích lũy kinh nghiệm và xây dựng hồ sơ để giành được suất thực tập này.

“1/4 bác sĩ nội trú nhi khoa ở Mỹ là sinh viên tốt nghiệp trường y quốc tế, và họ đang lấp đầy các vị trí ở những cộng đồng thiếu thốn nhất - nơi mà người Mỹ còn không nộp đơn. Nếu vấn đề này không được giải quyết, ai sẽ chăm sóc con cái của chúng ta?”, Sebastian Arruarana, bác sĩ nội trú tại Bệnh viện và Trung tâm Y tế Đại học Brookdale ở Brooklyn (New York), đặt câu hỏi.

Mỗi mùa hè, hàng nghìn bác sĩ sinh ra ở nước ngoài, tốt nghiệp các trường y quốc tế, đến Mỹ để tham gia các chương trình nội trú. Tháng 3 vừa qua, theo số liệu từ Chương trình Sắp xếp Nội trú Quốc gia (NRMP), 6.653 công dân nước ngoài, học tại các trường y nước ngoài, đã được nhận vào các vị trí thực tập tại các bệnh viện Mỹ. Thêm 300 người khác được nhận vào các vị trí còn trống sau đợt sắp xếp tháng 3/2025.

Trước khi các bác sĩ nước ngoài có thể hành nghề y tại Mỹ, họ bắt buộc phải hoàn thành chương trình nội trú ở Mỹ, khiến các chương trình này trở thành yếu tố then chốt để đáp ứng nhu cầu bác sĩ.

Lệnh cấm nhập cảnh đối với công dân từ từ 19 quốc gia, trong đó có Afghanistan - quê hương của Karimi, đã tạo thêm một rào cản mới cho các bác sĩ nội trú tương lai, bên cạnh việc tạm dừng lịch hẹn cấp visa J-1 - loại visa mà phần lớn các bác sĩ thực tập dùng để vào Mỹ.

"Với việc Mỹ đang phải đối mặt với tình trạng thiếu hụt bác sĩ, sinh viên y khoa quốc tế tốt nghiệp khó được đào tạo và hành nghề tại đây đồng nghĩa với việc bệnh nhân sẽ phải chờ đợi lâu hơn và phải lái xe xa hơn để được chăm sóc" - Chủ tịch AMA, Bobby Mukkamala, nhận định.

Mỹ dùng robot trẻ con để giải 'cơn khát'

Với hình dáng cao 1,2 m và tính cách được lập trình như một bé gái 7 tuổi, robot trị liệu Robin đang được triển khai tại 30 cơ sở y tế Mỹ để hỗ trợ tinh thần cho bệnh nhi, người cao tuổi.

Robin là sản phẩm ứng dụng trí tuệ nhân tạo (AI) của công ty Expper Technologies. Sau 5 năm ra mắt, robot này trở thành gương mặt quen thuộc tại các bệnh viện ở California, Massachusetts, New York và Indiana. Ông Karen Khachikyan, CEO của Expper Technologies, cho biết robot ra đời nhằm giảm bớt gánh nặng cho đội ngũ y tế vốn đang quá tải, giúp họ có thêm thời gian kết nối chuyên sâu với người bệnh.

Tại các bệnh viện, Robin thực hiện nhiều nhiệm vụ tương tác. Nó có thể bật bài hát yêu thích của một thiếu niên bị tai nạn, pha trò với các cặp kính ngộ nghĩnh làm một em bé bật cười, hay chơi cờ ca-rô với một bệnh nhân khác. Khả năng ghi nhớ tên, sở thích và phản chiếu cảm xúc của người đối diện khiến Robin trở thành một người bạn đặc biệt. Nếu bệnh nhân cười, robot sẽ cười theo. Nếu họ buồn, khuôn mặt trên màn hình của nó cũng biểu lộ sự đồng cảm.

Hiện, Robin có khả năng tự hành động khoảng 30%, phần còn lại do một đội ngũ chuyên viên điều khiển từ xa. Tuy nhiên, ông Khachikyan cho biết mỗi tương tác đều giúp robot thu thập dữ liệu để tiến gần hơn đến việc hoạt động độc lập hoàn toàn, với mục tiêu tạo ra "một trí tuệ cảm xúc thuần khiết như trong phim WALL-E".

Việc ứng dụng robot diễn ra trong bối cảnh Hiệp hội các Đại học Y khoa Mỹ dự báo nước này sẽ thiếu hụt tới 86.000 bác sĩ trong 11 năm tới. Tầm nhìn của đội ngũ phát triển không chỉ dừng lại ở việc hỗ trợ tinh thần, họ đang nỗ lực để Robin có thể đo chỉ số sinh tồn và gửi thông tin cho y bác sĩ. Kế hoạch dài hạn hơn bao gồm việc thiết kế robot có khả năng giúp bệnh nhân lớn tuổi thay quần áo, đi vệ sinh.

"Mục tiêu của chúng tôi là thiết kế phiên bản Robin tiếp theo, có thể đảm nhận nhiều trách nhiệm hơn và trở thành một phần thiết yếu trong hệ thống chăm sóc sức khỏe", Khachikyan nói và nhấn mạnh mục đích không phải để thay thế con người mà là "lấp đầy những khoảng trống" nhân sự.

Ý tưởng về Robin bắt nguồn từ trải nghiệm cá nhân của chính nhà sáng lập. Lớn lên trong cô đơn tại Armenia, ông Khachikyan luôn muốn chế tạo một robot có thể làm bạn với con người. Sau khi thử nghiệm ở nhiều lĩnh vực, chương trình thí điểm đầu tiên cho Robin đã được khởi động tại Bệnh viện Nhi đồng UCLA Mattel vào năm 2020 và nhanh chóng gặt hái thành công.

Tính cách của Robin cũng liên tục được hoàn thiện dựa trên phản hồi trực tiếp. Ví dụ, khi được hỏi về con vật yêu thích, robot ban đầu trả lời là "chó" hoặc "mèo". Nhưng khi thử nghiệm với câu trả lời "gà", phản ứng thích thú của trẻ em đã khiến đội ngũ quyết định giữ lại phương án này. "Chúng tôi thường nói rằng Robin được thiết kế bởi chính người dùng của mình", Khachikyan bày tỏ.