Bloomberg: Toàn cầu hóa có ý nghĩa gì khi các nền kinh tế hàng đầu quay lưng với nhau?

Bác sĩ và y tá trong các phòng cấp cứu ở Mỹ chuẩn bị cho sự tấn công của Covid-19 trong tuyệt vọng: Thiếu khẩu trang vì vậy nhiều người sẽ tham gia vào trận chiến sinh tử này mà không được bảo vệ . Nếu thế giới đang chờ đợi khoảnh khắc Mỹ và Trung Quốc xích lại gần nhau, thì bây giờ nên là khoảnh khắc đó.

Trung Quốc sản xuất một nửa sản lượng khẩu trang của thế giới, thống trị việc sản xuất máy thở và mặt nạ phòng độc. Nhưng thay vì hợp tác sản xuất và phân phối thiết bị khẩn cấp, Washington và Bắc Kinh lại đang đổ lỗi cho nhau về nguồn gốc của virus.

Những hành động này có thể có những hậu quả tai hại, và không chỉ đối với cuộc chiến chống lại virus một thế kỷ , mà còn là với kinh tế, khí hậu và các bài toán quan trọng khác.

Nhân viên y tế tiến hành xét nghiệm Covid-19 tại Bệnh viện Newton Wellesley ở Newton, Massachusetts, vào ngày 18 tháng 3. Nhiếp ảnh gia: Scott Eisen / Bloomberg

Trong một thế giới siêu kết nối, không thể có an ninh y tế toàn cầu, hay an ninh khí hậu, hay an ninh kinh tế, hay an ninh tài chính, nếu hai nền kinh tế lớn nhất thế giới không hợp tác chặt chẽ với nhau. Cựu Tổng thống Hoa Kỳ Jimmy Carter đã nhận ra nhiều như vậy khi ông thiết lập quan hệ ngoại giao với Bắc Kinh năm 1979: Hợp tác về y học và sức khỏe cộng đồng là nền tảng của thỏa thuận.

Tình huống tương tự đang diễn ra ở Liên minh châu Âu. Bây giờ, khi các rào cản được dựng lên khắp lục địa , Đức, Pháp và các quốc gia khác đang chặn xuất khẩu khẩu trang. Sự đoàn kết đã nhường chỗ cho lợi ích cá nhân. Một nước Ý tuyệt vọng, hiện là tâm điểm của đại dịch với hơn 41.000 người nhiễm bệnh và 3.400 người chết, đã chuyển từ các đối tác EU sang Trung Quốc để nhập khẩu hàng hóa y tế cần thiết.

Toàn cầu hóa hoạt động trên cơ sở niềm tin. Chuyên môn hóa sản xuất xuyên biên giới tạo ra sự phụ thuộc lẫn nhau. Các công ty và các quốc gia sẽ dễ dàng bị gián đoạn khi thay vì bảo vệ chuỗi cung ứng thì họ chỉ tập trung vào hiệu quả và lợi nhuận cá nhân. Tại sao phải lãng phí tiền vào kho chứa hàng tồn kho khi sản xuất toàn cầu được tối ưu hóa để có thể giao hàng trực tiếp và nhanh chóng?

Tổng thống Hoa Kỳ Jimmy Carter và cựu lãnh đạo Trung Quốc Đặng Tiểu Bình.

Chúng ta đã từng thấy những lần gián đoạn chuỗi cung ứng đột ngột trước đây. Lũ lụt ở Thái Lan năm 2011, trận động đất và sóng thần cũng trong năm đó tàn phá Nhật Bản, đã đánh bật các phần quan trọng của mạng lưới sản xuất điện tử toàn cầu. Nhưng thế giới chưa bao giờ trải qua một sự cố trên quy mô lớn như Covid-19, ngay cả SARS cũng có phạm vi ảnh hưởng nhỏ hơn. Toàn cầu hóa có thể không bao giờ phục hồi hoàn toàn được nữa.

Không có gì minh họa cho sự không tin tưởng lẫn nhau tốt hơn là sự thiếu phối hợp giữa Mỹ và Trung Quốc trong vấn đề khẩu trang y tế, và cách mỗi quốc gia theo đuổi vaccine Covid-19 của riêng mình. Rõ ràng, Hoa Kỳ và Trung Quốc nên cùng nhau làm việc: họ có những nhà khoa học và nhà nghiên cứu lớn nhất thế giới, những kho dữ liệu lớn nhất, ngành khoa học đời sống và công nghệ sinh học tiên tiến nhất. Tuy nhiên, họ chủ yếu làm một mình. Châu Âu cũng vậy.