Chủ đầu tư dự án chống ngập 10.000 tỷ nói gì về việc bị nhà thầu tố dùng thép Trung Quốc?

Mới đây, Công ty TNHH Tư vấn Xây dựng Meinhardt Việt Nam (liên doanh được chọn làm tư vấn giám sát dự án) đã gửi báo cáo đến UBND TP.HCM, cho biết chủ đầu tư đã sử dụng vật liệu thi công cửa van thép không thống nhất với khâu thiết kế (dùng thép có nguồn gốc Trung Quốc chứ không phải của các nước thuộc khối G7).

Việc làm này chưa được chính quyền thành phố chấp thuận, có khả năng khiến chi phí duy tu, bảo dưỡng cao hơn.

Ngay sau đó, UBND TP.HCM thành lập Đoàn kiểm tra dự án Giải quyết ngập do triều, có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu (giai đoạn 1 - dự án chống ngập 10.000 tỷ) theo hình thức hợp đồng BT (xây dựng - chuyển giao).

Ông Nguyễn Tâm Tiến - Chủ tịch tập đoàn Trung Nam cho biết những ngày qua có thông tin Tập đoàn Trung Nam dùng thép Trung Quốc thay thế cho thép G7 khi thi công các cửa van cống ngăn triều Cây Khô và Phú Định. Việc này đã gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến dự án, hình ảnh doanh nghiệp và gây hoang mang dư luận.

Vị đại diện Trung Nam cho biết, trong buổi giải trình hôm nay có mời Công ty TNHH tư vấn xây dựng Meinhardt, thuộc Liên danh tư vấn giám sát hợp đồng (TVGSHĐ) - đơn vị báo cáo UBND TP.HCM thông tin trên, nhưng công ty này không cử đại diện tham dự.

Điều này được ông Lê Hoàng Anh Dũng – Phó giám đốc Trung tâm điều hành chương trình chống ngập nước – đơn vị thay mặt UBND TP ký hợp đồng với TVGSHĐ xác nhận khi ông có mặt tại cuộc gặp.

Theo đại diện Trung Nam Group, dự án "Giải quyết ngập do triều khu vực TP.HCM có xét đến yếu tố biến đổi khí hậu – Giai đoạn 1" đã hoàn thành 72% khối lượng và tạm dừng thi công từ ngày 27/4 cho đến nay. 

Nguyên nhân tạm dừng là bởi Ngân hàng Thương mại Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV) – chi nhánh Nam Sài Gòn đã dừng giải ngân cho dự án do UBND TP.HCM chưa ký xác nhận báo cáo thanh toán giải ngân của dự án theo biểu Phụ lục 02A tại Quyết định số 2240/QĐ-NHNN để thực hiện thủ tục tái cấp vốn. 

Việc dừng giải ngân là do TVGSHĐ của dự án tuy ký xác nhận giá trị hoàn thành nhưng trong văn bản xác nhận thường kèm theo các ý kiến và khuyến cáo thiếu cơ sở. Tại văn bản số 2903/STC-ĐTSC ngày 14/5 của Sở Tài chính TP.HCM nêu rõ TVGSHĐ không thực hiện đúng chỉ đạo của UBND TP.HCM nên Sở không thể ký xác nhận. 

Sau đó, TVGSHĐ đã ký lại tổng hợp các đợt tại văn bản HTFC-SCFC/LO-18-041 vào ngày 27/6 nhưng BIDV không chấp nhận vì việc ký xác nhận của TVGSHĐ không theo biểu mẫu 02A để Ngân hàng Nhà nước tái cấp vốn cho dự án.

Cũng theo lý giải của lãnh đạo Trung Nam Group, TVGSHD không xác nhận thanh toán với lý do: Tiêu chuẩn thép không có trong tiêu chuẩn UBND TP.HCM duyệt; Chỉ dẫn kỹ thuật: S355 xuất xứ G7, cơ tính và hóa tính tương đương S355. Trên thực tế, trong hồ sơ thiết kế, bản Chỉ dẫn kỹ thuật do tư vấn thiết kế lập ban đầu có nội dung này.

Tuy nhiên, theo chủ đầu tư, quy định như vậy là trái với Luật Xây dựng (Điểm đ, Khoản 2, Điều 86), đó là "Không được chỉ định nhà sản xuất cung cấp vật liệu, vật tư và thiết bị xây dựng trong nội dung thiết kế xây dựng của công trình sử dụng vốn nhà nước". Để phù hợp với các quy định của pháp luật, đơn vị tư vấn thiết kế cũng đã đính chính lại nội dung chỉ dẫn kỹ thuật: "Vật tư chính chế tạo cửa van là thép S355 hoặc tương đương".

Về kỹ thuật chuyên ngành thì bản vẽ là quan trọng nhất trong hồ sơ thiết kế, làm căn cứ để triển khai thi công. TVGSHĐ không thể căn cứ vào một điều khoản trái quy định pháp luật để không xác nhận thanh toán.

Theo ông Tiến, quá trình triển khai dự án, việc thi công hoàn toàn tuân thủ thiết kế bản vẽ thi công (TKBVTC) và chỉ có sự thay đổi giữa thiết kế cơ sở FS (TKCS) và TKBVTC. Bản vẽ TKBVTC được duyệt yêu cầu sử dụng vật liệu chế tạo cửa van là thép S355 JO theo tiêu chuẩn DIN (hoặc loại tương đương SM490A-B theo JIS, Q345B theo GB 700-88, A572 Gr.50 theo ASTM,...). Nhà thầu đã thi công đúng theo TKBVTC. 

Riêng đối với cống Bến Nghé, theo yêu cầu kiến trúc cho không gian xung quanh thì phải thiết kế loại cửa van cung xoay chìm vĩnh viễn trong nước, đòi hỏi phải dùng lọai cửa van không rỉ sét và cứng. Đơn vị thiết kế đã tính toán và tối ưu hóa TKCS trong bước TKBVTC bằng cách thay loại thép SUS 304 (JIS G4304-2015) bằng loại thép SUS323L tốt hơn, có cơ tính và giới hạn chảy cao hơn. 

"Nếu làm bằng thép SUS304 thì cần 375 tấn và dùng loại thép SUS 323L thì cần 315 tấn. Tổng chi phí (bao gồm cả Vật tư + Nhân công + Ca máy) nếu dùng SUS304 là 53,72 tỷ đồng và dùng SUS323L là 60,55 tỷ đồng, chỉ tăng 12,69 tỷ đồng nhưng độ an toàn, độ bền và tuổi thọ công trình cao hơn nhiều. TVGSHĐ viện dẫn đơn giá loại thép SUS304 rẻ hơn loại thép SUS323L nhưng không xét đến lượng thép SUS323L dùng ít hơn, cũng như giảm chi phí nhân công ca máy…", ông Tiến giải thích thêm.

"Việc thi công luôn tuân thủ TKBVTC đã được thẩm định phê duyệt và được Hội Đồng Kiểm tra Nghiệm Thu của Bộ NN&PTNT kiểm tra nhiều lần đánh giá công trình chất lượng", ông Nguyễn Tâm Tiến khẳng định.

Cũng theo ông Tiến, tại hợp đồng BT (Điều 10) UBND TP.HCM ký với Nhà đầu tư không có điều khoản  hay ràng buộc nào là thép sử dụng cửa van phải là thép G7, Châu Âu, Thép Mỹ, Thép Nhật hay thép TQ. Việc chọn lựa thép phôi tấm để gia công chế tạo cửa van có thể dùng bất cứ loại thép nào đạt chuẩn kỹ thuật. 

Nhà đầu tư mua thép xuất xứ từ nước nào thì khai báo giá vật tư đầu vào là thép của nước ấy chứ không mua thép nước này khai báo giá thép nước kia. Trong dự án có những hạng mục nhập thép của Nhật như là thép INOX 323L, thép cọc ống móng của Mương Chuối là thép của Nippon Steel - Nhật vì cọc ống này công nghệ của Nhật và nằm vĩnh viễn trong móng của công trình.

"Tại nhiều văn bản, chỉ đạo của Chủ tịch UBND TP.HCM và hướng dẫn của Bộ Xây dựng đã nêu rất rõ là các bên tham gia dự án phải tuân thủ theo kết quả thẩm định của Sở NN&PTNT. Căn cứ nội dung các văn bản trên thì TVGSHĐ đã không tuân thủ chỉ đạo của UBND TPHCM và hướng dẫn của các bộ ngành liên quan.

Từ những phân tích trên, ông Tiến cho biết thêm đơn vị này sẽ kiến nghị TP.HCM thay đổi một trong những TVGSHĐ vì những thiệt hại nêu trên. Dự án không thiếu vốn. Nhà đầu tư không có lỗi trong việc dự án tạm dừng. Nguồn vốn dành cho dự án đầy đủ và luôn có sẵn để giải ngân theo QĐ 2240 của Ngân hàng Nhà nước.

Có mặt tại buổi giải trình, ông Nguyễn Hoàng Anh Dũng- Phó giám đốc Trung tâm chống ngập TP.HCM cũng nhìn nhận đối với các dự án từ ngân sách thì không được áp đặt, chỉ định nhà sản xuất dùng thép loại nào.

"Đối với thép dùng thi công công trình thì phải đảm bảo đúng chỉ tiêu công trình, đủ chỉ tiêu cơ lý phù hợp với các yêu cầu trong bảng hồ sơ thiết kế", ông Dũng nhấn mạnh.