Chuyện gì đây: Lượng chip Nvidia trị giá 1 tỷ USD bị buôn lậu

Một lượng bộ xử lý trí tuệ nhân tạo tiên tiến của Nvidia trị giá ít nhất 1 tỷ USD đã được vận chuyển đến Trung Quốc trong 3 tháng sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump thắt chặt kiểm soát xuất khẩu chip . Một phân tích của Financial Times về hàng chục hợp đồng bán hàng, hồ sơ công ty và nhiều người có hiểu biết trực tiếp về các thỏa thuận cho thấy B200 của Nvidia đã trở thành con chip được săn đón nhiều nhất — đồng thời có sẵn nhất — trên thị trường chợ đen Trung Quốc.

Bộ xử lý này được nhiều công ty lớn của Mỹ như OpenAI, Google và Meta sử dụng rộng rãi để đào tạo các hệ thống AI mới nhất, song lại bị cấm bán cho Trung Quốc.

Vào tháng 5, nhiều nhà phân phối đã bắt đầu bán B200 cho các nhà cung cấp trung tâm dữ liệu phục vụ các nhóm AI Trung Quốc. Điều này diễn ra ngay sau khi chính quyền ông Trump có động thái ngăn chặn việc bán H20 — một con chip Nvidia được thiết kế để tuân thủ các hạn chế dưới thời ông Joe Biden.

Theo các luật sư, việc nhận và bán chip Nvidia bị hạn chế tại Trung Quốc là hợp pháp, miễn là đã nộp thuế nhập khẩu liên quan. Tuy nhiên, việc các tổ chức bán và gửi chúng sang Trung Quốc sẽ vi phạm quy định của Mỹ.

Tuần trước, giám đốc Nvidia thông báo rằng chính quyền ông Trump sẽ bắt đầu cho phép bán lại chip H20 dành riêng cho Trung Quốc. Từ ba tháng trước đó, các nhà phân phối Trung Quốc từ các tỉnh Quảng Đông, Chiết Giang và An Huy đã bán chip B200 của Nvidia cũng như các bộ xử lý bị hạn chế khác như H100 và H200. Theo các hợp đồng được FT xem xét, tổng doanh số trong giai đoạn này ước tính hơn 1 tỷ USD.

“Cố gắng ghép nối các trung tâm dữ liệu từ các sản phẩm lậu là một phương án thua lỗ, cả về mặt kỹ thuật lẫn kinh tế”, Nvidia nói với FT. “Các trung tâm dữ liệu cần dịch vụ và hỗ trợ, mà chúng tôi chỉ cung cấp điều đó cho các sản phẩm Nvidia chính hãng”.

Một công ty đặt trụ sở tại An Huy có tên Gate of the Era  bán lậu rất nhiều chip B200. Công ty được thành lập vào tháng 2, khi có nhiều đồn đoán rằng ông Trump sẽ ngừng bán chip H20 cho Trung Quốc.

Các chip được bán trong các giá đỡ lắp sẵn, mỗi giá chứa tám chip B200 cùng các linh kiện và phần mềm khác cần thiết để cắm trực tiếp vào trung tâm dữ liệu. Một giá đỡ như vậy có kích thước bằng một chiếc vali lớn và nặng gần 150kg. Giá thị trường hiện tại dao động từ 3 triệu đến 3,5 triệu Nhân dân tệ (489.000 USD), giảm so với mức hơn 4 triệu vào giữa tháng 5 khi chúng lần đầu tiên được bán với số lượng lớn tại Trung Quốc. Mức giá hiện tại cao hơn khoảng 50% so với giá bán trung bình của các sản phẩm tương tự tại Mỹ.

Theo những người am hiểu về các giao dịch, kể từ giữa tháng 5, Gate of the Era đã nhận được ít nhất 2 lô hàng, mỗi lô hàng gồm vài trăm giá đỡ B200. Họ đã bán chúng trực tiếp — hoặc gián tiếp thông qua các nhà phân phối thứ cấp — cho nhiều nhà cung cấp trung tâm dữ liệu và các công ty khác. Gate of the Era và các công ty liên kết ước tính đã bán được gần 400 triệu USD các sản phẩm như vậy.

Theo hồ sơ đăng ký công ty, Gate of the Era liệt kê nhà cung cấp giải pháp AI China Century là cổ đông lớn nhất của công ty. Cũng có trụ sở chính tại Thượng Hải, China Century tuyên bố trên trang web của mình rằng họ có một phòng thí nghiệm ở Thung lũng Silicon cũng như trung tâm chuỗi cung ứng ở Singapore, song phủ nhận mọi hành vi liên quan đến chip Nvidia .

Theo những người trong ngành, thông số kỹ thuật sản phẩm và hình ảnh bao bì mà FT xem được, nhiều giá đỡ B200 do Gate of the Era cũng như các nhà phân phối Trung Quốc khác bán ra trong những tháng qua có nguồn gốc từ Supermicro, một công ty lắp ráp có trụ sở tại Mỹ chuyên cung cấp giải pháp chip cho các trung tâm dữ liệu. Không có dấu hiệu nào cho thấy Supermicro có liên quan hoặc biết sản phẩm của mình bị buôn lậu vào Trung Quốc. Supermicro cho biết họ “tuân thủ mọi yêu cầu kiểm soát xuất khẩu của Mỹ”.

“Các biện pháp kiểm soát xuất khẩu sẽ không ngăn cản được những sản phẩm Nvidia tiên tiến nhất vào Trung Quốc”, một nhà điều hành trung tâm dữ liệu Trung Quốc cho biết. “Điều đó chỉ tạo ra sự kém hiệu quả và lợi nhuận khổng lồ cho những người trung gian chấp nhận rủi ro”.

Một số nhà phân phối Trung Quốc công khai tiếp thị các sản phẩm như giá đỡ B200 của Supermicro trên mạng xã hội. Trên mạng xã hội, các nhóm được tạo ra để kết nối cung và cầu từ hàng trăm nhà giao dịch và nhà cung cấp trung tâm dữ liệu.

Ngoài B200, nhiều loại chip Nvidia bị hạn chế khác như H200, H100 và 5090 cũng đang được quảng cáo công khai trên các nền tảng mạng xã hội của Trung Quốc như Douyin và Xiaohongshu. Không có dấu hiệu nào cho thấy các công ty có liên quan biết về quảng cáo trên mạng xã hội hoặc sản phẩm của họ đang được bán ở Trung Quốc.

Giống như Supermicro, Dell và Asus cho biết họ tuân thủ nghiêm ngặt và chặt chẽ mọi luật lệ và quy định, bao gồm cả kiểm soát xuất khẩu của Mỹ và có hành động chống lại các đối tác không tuân thủ.

Theo những người trong ngành, B200 có nhu cầu cao do hiệu suất, giá trị và khả năng bảo trì tương đối dễ dàng so với dòng Grace Blackwell phức tạp hơn. Giá đỡ AI GB200, chứa các sản phẩm cao cấp nhất của Nvidia , dường như cũng có mặt ở Trung Quốc mặc dù Mỹ kiểm soát xuất khẩu.

Một nhà phân phối tuyên bố đã bán được 10 kệ GB200 với giá gần 40 triệu nhân dân tệ (5,6 triệu USD) mỗi kệ. Tờ FT không thể xác minh độc lập tuyên bố này, trong khi thông tin tiếp thị về GB200 từ các tài khoản mạng xã hội của nhiều nhà phân phối đang có sẵn mặt hàng này để giao dịch luôn. Một số nhà phân phối thậm chí đã bắt đầu quảng cáo về chip B300 trong tương lai, phiên bản nâng cấp từ B200.

Theo nhiều nhà phân phối, doanh số bán B200 và các loại chip Nvidia bị hạn chế khác trên thị trường chợ đen đã giảm đáng kể sau khi lệnh cấm H20 được nới lỏng.

“Mọi người đang cân nhắc lựa chọn khi H20 lại có sẵn”, một nhà phân phối cho biết. “Nhưng nhu cầu về những sản phẩm tiên tiến nhất sẽ luôn cao”.

Các chuyên gia trong ngành cho biết Đông Nam Á đã trở thành thị trường mà các tập đoàn Trung Quốc có được chip bị hạn chế. Bộ Thương mại Mỹ đang thảo luận về việc bổ sung thêm các biện pháp kiểm soát xuất khẩu đối với các sản phẩm AI tiên tiến sang các quốc gia như Thái Lan ngay từ tháng 9, theo hai nguồn tin thân cận.

Theo: Financial Times, Reuters