Cơn bão tiền số 3 tỷ USD quét qua Châu Á, thách thức các ngân hàng truyền thống trong kỷ nguyên blockchain

Bức tranh tài chính châu Á đang chứng kiến một sự chuyển dịch mạnh mẽ với sự trỗi dậy của stablecoin, một loại tiền số được neo vào các đồng tiền pháp định hoặc tài sản ổn định khác.

Theo báo cáo từ công ty phân tích blockchain Artemis, khối lượng giao dịch stablecoin hàng tháng giữa các doanh nghiệp (B2B) đã bùng nổ, vượt mốc 3 tỷ USD vào đầu năm 2025, tăng vọt từ con số dưới 100 triệu USD vào đầu năm 2023.

Sự tăng trưởng theo cấp số nhân này không chỉ là một thống kê ấn tượng – nó báo hiệu một bước ngoặt trong cách dòng tiền vận hành xuyên biên giới, đồng thời đặt ra câu hỏi lớn về tương lai của ngân hàng truyền thống trong kỷ nguyên blockchain.

Tốc độ và chi phí

Vậy điều gì đã châm ngòi cho "cơn bão" này? Câu trả lời nằm ở hai yếu tố then chốt: tốc độ và chi phí.

Trong khi một giao dịch chuyển khoản ngân hàng quốc tế qua mạng lưới SWIFT (Hiệp hội Viễn thông Tài chính Liên Ngân hàng Toàn cầu, là mạng lưới thống trị cho các giao dịch chuyển tiền quốc tế) có thể mất nhiều ngày và đi kèm với các khoản phí "cắt cổ" vài phần trăm giá trị thì giao dịch stablecoin diễn ra gần như tức thì và rẻ hơn đáng kể. Các nền tảng stablecoin cho phép chuyển hàng triệu USD trong vài giây, với chi phí gần như bằng 0 nhờ bản chất phi tập trung của blockchain.

Giám đốc điều hành Ben El-Baz tại sàn giao dịch tiền số Hashkey Global giải thích rằng công nghệ blockchain giúp các giao dịch diễn ra trực tiếp giữa các bên mà không cần qua nhiều lớp trung gian, giảm thiểu rủi ro và thời gian chờ đợi.

"Điều blockchain có thể làm là thực hiện giao dịch nhanh chóng và giảm thiểu rủi ro do nhiều bên tham gia", ông El-Baz nhấn mạnh.

Đây chính là lý do nhiều chuyên gia tin rằng mạng lưới thanh toán stablecoin có thể từng bước thay thế SWIFT trong các giao dịch doanh nghiệp toàn cầu.

Sự hiệu quả này đã thu hút sự chú ý của nhiều doanh nghiệp, từ các công ty lữ hành, khách sạn cao cấp cho đến các nhà bán lẻ hàng xa xỉ. Wetrip, một công ty du lịch có trụ sở tại Singapore, đã bắt đầu chấp nhận thanh toán bằng stablecoin để giải quyết "nỗi đau" về thời gian xử lý kéo dài và phí giao dịch cao của hệ thống ngân hàng truyền thống.

"Thời gian xử lý kéo dài và phí giao dịch cao với mạng lưới ngân hàng truyền thống là những điểm trừ thực sự", Vincent Xue, nhà sáng lập kiêm CEO của Wetrip than thở.

Ông Xue nói thêm rằng nếu các nhà cung cấp đã bắt đầu chấp nhận stablecoin, không cần phải chuyển đổi chúng trở lại thành tiền pháp định địa phương, cho phép toàn bộ hệ thống thanh toán của ông hoạt động hoàn toàn trên blockchain.

Tương tự, Capella Hotel cũng đã tích hợp thanh toán bằng tiền số để đáp ứng nhu cầu của khách hàng và nâng cao hiệu quả kinh doanh. Trong khi đó Ginza Xiaoma – một nền tảng sưu tập và bán lại túi xách Hermes Birkin – đang chứng kiến 3% giao dịch bằng stablecoin và dự kiến tăng lên 20% cuối 2025, tương đương gần 400.000 USD doanh thu hàng tháng.

Điểm chung của các doanh nghiệp này là: họ không chờ ngân hàng thay đổi. Họ chủ động tạo ra một hệ thống thanh toán song song dựa trên blockchain.

Theo Artemis, khối lượng thanh toán bằng stablecoin toàn cầu đã đạt 94,2 tỷ USD trong hai năm tính đến tháng 2, với các giao dịch giữa doanh nghiệp với doanh nghiệp chiếm một phần ba tổng khối lượng giao dịch.

Thanh toán bằng stablecoin của người tiêu dùng trực tiếp cho doanh nghiệp cũng đang tăng lên, tăng lên hơn 300 triệu USD mỗi tháng vào đầu năm nay từ chỉ 50 triệu USD vào đầu năm 2023. Singapore và Hồng Kông nằm trong số ba thị trường hàng đầu về dòng chảy stablecoin, chỉ sau Mỹ.

Tuyến đường Singapore-Trung Quốc, nói riêng, đã nổi lên là tuyến đường bận rộn nhất đối với dòng chảy stablecoin, báo cáo cho biết, trong khi bảy tuyến đường lớn tiếp theo đều liên quan đến Mỹ.

Sự bùng nổ của stablecoin không chỉ đến từ nhu cầu thị trường mà còn được thúc đẩy bởi những thay đổi trong môi trường pháp lý.

Hong Kong đang tiên phong trong việc hợp pháp hóa và xây dựng khuôn khổ pháp lý cho tài sản ảo, biến đặc khu này thành một "sân chơi" thử nghiệm cho các công ty tài chính. Nền kinh tế này đã chính thức hợp pháp hóa việc phát hành và quản lý stablecoin từ tháng 8/2025.

Động thái này không chỉ củng cố vị thế của Hong Kong như một trung tâm tài chính toàn cầu mà còn khuyến khích các tập đoàn công nghệ lớn của Trung Quốc như JD.com và Ant Financial lên kế hoạch phát hành stablecoin riêng.

Với việc Bắc Kinh chọn Hong Kong làm "sandbox" thử nghiệm, thông điệp được gửi đi rất rõ: Trung Quốc không đứng ngoài cuộc chơi stablecoin, chỉ là đang tìm cách kiểm soát nó.

Ở Mỹ, Đạo luật GENIUS và việc công ty phát hành USD Coin (USDC) Circle niêm yết công khai cũng góp phần khơi dậy sự quan tâm rộng rãi đối với thanh toán kỹ thuật số trên khắp châu Á. Sự rõ ràng về mặt pháp lý đã tạo niềm tin và mở đường cho các ông lớn trong ngành thanh toán như Visa và Mastercard.

Khi dòng tiền doanh nghiệp dịch chuyển sang stablecoin, các mạng lưới thanh toán toàn cầu buộc phải thích nghi. Visa, Mastercard và Stripe đều đã tích hợp khả năng xử lý stablecoin trong hạ tầng của mình, chuẩn bị cho một tương lai nơi "tiền số " không còn là công cụ đầu cơ mà là phương tiện thanh toán phổ biến.

Thách thức

Mặc dù stablecoin đang tạo ra một làn sóng mới, nhưng việc nó có thể hoàn toàn thay thế được hệ thống thanh toán truyền thống hay không vẫn còn là một câu hỏi mở. Liệu đây chỉ là một xu hướng ngắn hạn hay là sự tái cấu trúc căn bản của hệ thống tài chính toàn cầu?

Hệ thống tài chính toàn cầu được xây dựng trên nền tảng của SWIFT và các ngân hàng trung ương, với các quy định phức tạp và yêu cầu bảo mật cao. Bởi vậy việc stablecoin thay thế được hệ thống thanh toán truyền thống đã tồn tại nhiều thập kỷ là điều không dễ.

Đầu tiên, mô hình tại Hong Kong phải thành công thì nhiều nền kinh tế khác mới có thể đi theo, đưa stablecoin thành hạ tầng thanh toán chuẩn cho thương mại khu vực.

Thế rồi ngân hàng sẽ phản ứng thế nào trước việc mất dần vai trò trung gian? Họ sẽ chống lại hay tham gia cuộc chơi? Xin được nhắc rằng ngành ngân hàng là một thế lực đáng gờm mà stablecoin sẽ phải giải quyết nếu muốn tham gia cuộc chơi.

Về phía chính phủ, câu hỏi lớn hơn là khi hàng tỷ USD luân chuyển qua các mạng lưới phi tập trung, liệu hệ thống có chịu được cú sốc nếu một stablecoin lớn gặp sự cố? Các cơ quan chức năng liệu có muốn một hệ thống linh hoạt hơn nhưng khó kiểm soát hơn chi phối hệ thống thanh toán và tài chính?

Tuy nhiên, các chuyên gia như ông El-Baz của Hashkey Global rất lạc quan về tương lai.

"Khi quy định rõ ràng hơn về stablecoin được ban hành, khả năng các mạng lưới thanh toán stablecoin thay thế các mạng lưới thanh toán dựa trên SWIFT là rất cao", El-Baz của Hashkey cho biết.

Alice Liu, CEO của dtcpay, một công ty fintech có trụ sở tại Singapore, cũng nhận định stablecoin đã "chắc chắn nổi lên như một loại tiền tệ bổ sung" cho tiền tệ pháp định truyền thống.

Từ một công cụ trong thế giới tiền số , stablecoin đang trở thành "đồng tiền ẩn" của thương mại châu Á, với tốc độ tăng trưởng mà các ngân hàng khó có thể bỏ qua.

3 tỷ USD/tháng chỉ là khởi đầu. Khi ngày càng nhiều doanh nghiệp chuyển toàn bộ "payment stack" lên blockchain, câu hỏi không còn là "Stablecoin có thay đổi hệ thống tài chính hay không?" mà là "Điều đó sẽ xảy ra nhanh đến mức nào?"

*Nguồn: CNBC, Fortune, BI