Cựu trợ thủ hạ bệ ông Netanyahu, Israel lần đầu có thủ tướng mới sau 12 năm

Lần đầu tiên sau 12 năm, Israel bầu ra một thủ tướng mới, thay thế ông Benjamin Netanyahu. Lật đổ nhà lãnh đạo lâu năm nhất của Israel được xem là chiến thắng của một liên minh đa dạng, tập hợp các đảng cánh hữu, cánh tả, trung lập và Hồi giáo. Kết quả này cũng giúp Israel thoát cảnh bầu cử lần thứ 5 trong vòng chưa đầy 2 năm.

Sau những nỗ lực duy trì quyền lực, ông Netanyahu giờ đây sẽ phải đứng sang một bên. Triệu phú công nghệ kiêm nhà lập pháp Naftali Bennett sẽ lên nắm quyền thủ tướng. Việc ông Naftali Bennett, lãnh đạo đảng thiểu số Yamina, trở thành Thủ tướng là điều hết sức bất thường. Tuy nhiên, đó lại là điều cần thiết để Bennett về chung phe với Yair Lapid (lãnh đạo phe liên minh mới) nhằm giành đủ số ghế để hạ bệ ông Netanyahu.

Theo thỏa thuận, ông Lapid sẽ đảm trách cương vị Bộ trưởng Ngoại giao trong chính phủ mới cho tới năm 2023. Nếu khi đó, liên minh này vẫn tồn tại, ông Lapid sẽ tiếp quản chiếc ghế Thủ tướng.

Tân Thủ tướng Israel Naftali Bennett. Ảnh: Bloomberg

Trong cuộc bỏ phiếu ngày 13/6 theo giờ địa phương, hỗ loạn đã bao trùm Knesset. Một số nhà lập pháp cánh hữu, bao gồm cả những người từ đảng Likud của ông Netanyahu, đã xúc phạm Naftali Bennett, gọi ông là "kẻ phản bội" và "kẻ dối trá" khi liên minh với các đảng cảnh tả và đảng Ả Rập. Ít nhất 4 chính trị gia đã bị đuổi khỏi phiên họp được điều hành bởi Chủ tịch Quốc hội Yariv Levin.

Ông Bennett trước đây là trợ thủ của ông Netanyahu. Ngay sau khi kết quả được công bố, ông Bennett đã ca ngợi người tiền nhiệm trong tiếng ồn ào. Ông Bennett mô tả ông Netanyahu đã "rất nỗ lực và trung thành với nhà nước Israel". Tuy nhiên, người đàn ông này cũng nhấn mạnh sự cần thiết của một chính phủ mới.

Phát biểu trước Quốc hội, ông Netanyahu thừa nhận thất bại đồng thời tuyên bố sẽ sớm trở lại. "Nếu chúng ta phải trở thành phe đối lập, chúng ta sẽ làm điều đó một cách kiên quyết cho tới khi chúng ta hạ bệ được chính phủ nguy hiểm này và trở lại lãnh đạo đất nước", ông Netanyahu cho biết trong một bài phát biểu thách thức.

Theo Bloomberg, bản thân ông Netanyahu đang phải đối mặt với một số cáo buộc tham nhũng, điều mà ông luôn phủ nhận. Ông Netanyahu được cho là đang xem xét các cách để tránh bị truy tố, điều vốn dễ dàng hơn nếu ông vẫn nắm quyền Thủ tướng. Ngay cả khi thất bại trong cuộc đua quyền lực vừa qua, ông Netanyahu có thể vẫn là thủ lĩnh của đảng Likud.

Trước đó, ông Netanyahu cũng gặp phải sự chỉ trích của cộng đồng quốc tế vì hành động quân sự nặng tay nhằm vào Dải Gaza, khiến 250 người Palestine thiệt mạng, trong đó có 66 trẻ em. Quân đội Israel tiến hành các vụ không kích nhằm đáp trả các vụ bắn rocket của Hamas làm 12 người Israel thiệt mạng.

Trong một tuyên bố, Tổng thống Mỹ Joe Biden đã lên tiếng chúc mừng ông Bennett và các nhà lãnh đạo khác của Chính phủ và nội các mới.

"Tôi mong chờ làm việc với Thủ tướng Bennett để tăng cường tất cả các khía cạnh trong mối quan hệ bền chặt và lâu dài giữa 2 nước chúng ta. Israel không có người bạn nào tốt hơn Mỹ. Mối quan hệ đoàn kết của nhân dân chúng ta là bằng chứng về những giá trị chung và nhiều thập kỷ hợp tác chặt chẽ giữa hai nước. Khi chúng ta tiếp tục tăng cường quan hệ đối tác, Mỹ vẫn kiên định ủng hộ an ninh của Israel", ông Biden nhấn mạnh.