Đại biểu Quốc hội: Nguyên nhân nào dẫn đến sai phạm hình sự của cán bộ y tế?

Tại phiên thảo luận về công tác phòng, chống dịch Covid-19 vào sáng 8/11, ông Nguyễn Công Long, Đại biểu Quốc hội đoàn Đồng Nai cho biết, suốt hai năm qua, chúng ta đã trải qua một thử thách khốc liệt chưa từng có do dịch bệnh. Hàng vạn bác sĩ, nhân viên y tế không quản hy sinh gian khổ, đã và đang ngày đêm xông pha nơi tuyến đầu chống dịch, điều trị, chăm sóc cho đồng bào, đồng chí, những hy sinh, cống hiến đó nhân dân mãi khắc ghi. 

Tuy nhiên, trong thời gian qua đã có không ít cán bộ quản lý ngành y tế, các cấp vi phạm pháp luật, bị truy cứu trách nhiệm hình sự. Ông Long nhận định, trong một xã hội mà nhiều người được coi là chuẩn mực, được xã hội nể trọng với những danh xưng cao quý, là những người thầy mà vi phạm pháp luật thì rõ ràng đó là một hiện tượng rất đáng lo ngại, xét ở mọi góc độ, cả về pháp luật, đạo đức xã hội hay quản trị nhà nước.

"Vậy qua các vụ án mà người bị truy cứu trách nhiệm đang là cán bộ y tế, chúng ta cần rút ra điều gì ngoài những yếu tố chủ quan của từng cá nhân vi phạm thì có những nguyên nhân, điều kiện nào khác", ông nói.

Theo ông Long, điểm chung ở các vụ án vừa qua, số cán bộ y tế là quản lý các bệnh viện bị truy cứu trách nhiệm hình sự không chỉ vì các tội phạm về chức vụ, mà còn các tội về kinh tế như vi phạm quy định về đấu thầu, vi phạm quy định về kế toán. 

"Vậy thì những vi phạm của số bác sĩ trong quản lý, điều hành các bệnh viện công lập có nguyên nhân từ những bất cập của hệ thống pháp luật và quản lý điều hành ngành y tế hay không?", ông Long đặt câu hỏi. 

Ông Long cho biết, nghề y là nghề đặc biệt, bác sĩ là những người được đào tạo chuyên sâu kiến thức khoa học, năng lực chuyên môn về chẩn đoán, điều trị và phòng bệnh nhằm bảo vệ, chăm sóc và nâng cao sức khỏe của nhân dân. Một bác sĩ được cất nhắc làm lãnh đạo, quản lý một bệnh viện thì hội tụ nhiều yếu tố phẩm chất chính trị, đạo đức nghề nghiệp, uy tín cá nhân và đặc biệt là năng lực chuyên môn. 

Với chức trách nhiệm vụ quản lý, điều hành một bệnh viện công thì ngoài vấn đề chịu trách nhiệm cao nhất về chuyên môn trong chẩn đoán, tổ chức điều trị và phòng bệnh, giám đốc bệnh viện phải chịu trách nhiệm điều hành toàn bộ hoạt động khác về hành chính, nội vụ, cơ sở vật chất. 

Nói cách khác, giám đốc bệnh viện công lập thì không chỉ bảo đảm sinh mạng cho từng bệnh nhân, không chỉ trực tiếp cầm dao mổ cho những ca phẫu thuật phức tạp nhất mà họ còn phải chịu trách nhiệm từ những chuyện gửi xe, xử lý rác, mua sắm sinh phẩm, vật tư y tế, chịu trách nhiệm toàn bộ việc đấu thầu những thiết bị y tế.

"Với những yêu cầu đặt ra đó, quả thực chỉ có những bác sĩ có những kỹ năng đặc biệt với trình độ đặc biệt thì mới đảm đương toàn mỹ những nhiệm vụ đặt ra cho họ", đại biểu của đoàn Đồng Nai nói.

Tham khảo ý kiến các chuyên gia cũng như nghiên cứu mô hình y tế một số nước cho thấy, trong một cơ sở y tế, các bác sĩ giữ cương vị quản lý trong phạm vi chuyên môn của mình, họ có quyền đưa ra yêu cầu trang thiết bị, vật tư y tế khẩn thiết cho việc đã hoàn thành nhiệm vụ chữa bệnh, phòng bệnh. Còn nhiệm vụ cung ứng, mua sắm, đấu thầu do bộ phận chuyên môn khác đảm nhiệm.

"Phải chăng cơ chế quản lý chưa phù hợp, thiếu sự phân định trách nhiệm, tổ chức thực hiện nhiệm vụ hoàn toàn khác nhau, đòi hỏi chuyên môn khác nhau như là một trong những nguyên nhân dẫn đến sai phạm của các cán bộ quản lý bệnh viện công trong thời gian qua?", đại biểu nêu vấn đề.

Bởi vậy, theo ông Long, cùng với việc xử lý nghiêm các sai phạm, chúng ta cần khẩn trương hoàn thiện hành lang pháp lý trong công tác quản lý, điều hành hệ thống y tế, nhất là điều hành hệ thống bệnh viện công.

"Điều này không chỉ nâng cao năng lực ngành y tế, bảo đảm điều trị, chăm sóc sức khỏe của nhân dân ngày càng tốt hơn. Đồng thời, ngăn ngừa hiệu quả những hành vi vi phạm tiêu cực trong ngành y tế, và cũng là để chúng ta không thấy cảnh bác sĩ sẽ vướng vào vòng lao lý về công việc mà đáng lẽ bác sĩ họ không phải làm, không được làm", ông Long bày tỏ.