Đề xuất mới: Trao thêm thẩm quyền xử phạt đến 100 triệu đồng trong kinh doanh bảo hiểm

Theo Bộ Tài chính, một số quy định trong Nghị định 174/2024 đã không còn phù hợp với thực tiễn, đặc biệt trong việc phân cấp thẩm quyền xử phạt. Nhiều chức danh hiện chỉ được xử phạt ở mức thấp, chưa tương xứng với quy mô và tính chất của các vi phạm ngày càng đa dạng trong hoạt động bảo hiểm . Việc sửa đổi là cần thiết để đảm bảo tính thống nhất với Luật Xử lý vi phạm hành chính sửa đổi (88/2025/QH15), vốn đã mở rộng thẩm quyền cho nhiều cơ quan hành chính.

Cùng với đó, Chính phủ đã ban hành Nghị định 189/2025/NĐ-CP (có hiệu lực từ 1/7/2025) quy định chi tiết về thẩm quyền xử phạt theo từng cấp, từng ngành. Việc cập nhật Nghị định 174 được xem là bước đi cần thiết để hệ thống quy định trong lĩnh vực bảo hiểm không bị “vênh” với khung pháp lý mới.

Dự thảo lần này tập trung sửa đổi Điều 41, mở rộng thẩm quyền xử phạt cho nhiều cơ quan, chức danh. Giám đốc Công an tỉnh được đề xuất tăng mức xử phạt tối đa từ 50 triệu đồng lên 100 triệu đồng đối với các vi phạm hành chính trong hoạt động bảo hiểm . Cục trưởng Cục Quản lý, giám sát bảo hiểm (Bộ Tài chính) cũng được trao quyền xử phạt tối đa 100 triệu đồng, trong khi Trưởng đoàn thanh tra do Cục trưởng thành lập được phép phạt đến 80 triệu đồng.

Ở lĩnh vực liên quan, hệ thống thanh tra Ngân hàng Nhà nước – đơn vị chịu trách nhiệm giám sát hoạt động phân phối bảo hiểm qua ngân hàng (bancassurance) – cũng được đề xuất nâng thẩm quyền xử phạt lên đến 100 triệu đồng. Đây là bước mở rộng đáng kể, phù hợp với yêu cầu quản lý trong bối cảnh các kênh phân phối bảo hiểm đang phát triển nhanh và tiềm ẩn nhiều rủi ro vi phạm.

Đáng chú ý, Giám đốc Công an tỉnh chỉ có quyền phạt cảnh cáo, phạt tiền và áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả, không có quyền đình chỉ hoạt động. Quy định này nhằm đảm bảo cân bằng quyền lực, tránh tình trạng lạm quyền hoặc gián đoạn hoạt động của doanh nghiệp khi áp dụng hình thức xử phạt.

Việc tăng thẩm quyền xử phạt được đánh giá có thể giúp đẩy nhanh tiến độ xử lý vi phạm, giảm tải cho cơ quan trung ương và tăng cường hiệu quả quản lý trong ngành bảo hiểm . Tuy nhiên, nhiều chuyên gia cho rằng việc mở rộng quyền cần đi kèm hướng dẫn cụ thể để tránh chồng chéo trong thực thi, nhất là khi cùng lúc có sự tham gia của nhiều cơ quan như Bộ Tài chính, Công an và Ngân hàng Nhà nước.

Mức phạt cao hơn cũng đòi hỏi năng lực, quy trình và tính minh bạch trong ra quyết định phải được đảm bảo. Nếu triển khai thiếu đồng bộ, doanh nghiệp nhỏ và vừa có thể chịu áp lực tuân thủ lớn, ảnh hưởng đến khả năng vận hành. Ngược lại, nếu thực hiện hiệu quả, quy định mới sẽ tăng tính răn đe, góp phần làm trong sạch thị trường và củng cố niềm tin của người dân vào hệ thống bảo hiểm .

Trong những năm gần đây, ngành bảo hiểm liên tục đối mặt với các vụ việc liên quan đến hợp đồng thiếu minh bạch, bán bảo hiểm chéo và khiếu nại từ khách hàng. Việc sửa đổi quy định xử phạt được xem là động thái cần thiết để khắc phục bất cập, siết chặt kỷ luật thị trường, đồng thời tạo nền tảng cho các chính sách phát triển bảo hiểm bền vững trong giai đoạn tới.

Hiện dự thảo vẫn đang trong quá trình lấy ý kiến các bộ, ngành, cơ quan và doanh nghiệp liên quan. Nếu được thông qua, đây sẽ là một trong những lần điều chỉnh lớn nhất về thẩm quyền xử phạt trong lĩnh vực bảo hiểm trong hơn một thập kỷ qua.

Kỳ Thư