Hội Kiến trúc sư: Cầu Trần Hưng Đạo pha trộn hỗn tạp kiến trúc thời trung cổ

Hình thức mô phỏng khiên cưỡng

Chủ tịch Hội KTS Việt Nam - TS.KTS Phan Đăng Sơn vừa ký văn bản gửi UBND TP Hà Nội góp ý về kiến trúc dự án cầu Trần Hưng Đạo.

Theo Hội KTS Việt Nam, cầu Trần Hưng Đạo là dự án giao thông quan trọng bắc qua sông Hồng, 1 trong 18 cây cầu hiện đại được xây dựng theo đồ án quy hoạch chung xây dựng thủ đô - Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn 2050 đã được Thủ tướng Chính phủ phê duyệt.

Cầu được xây dựng sẽ góp phần vào phát triển hệ thống hạ tầng giao thông của thủ đô, đồng thời tạo diện mạo kiến trúc đô thị Hà Nội một điểm nhấn kiến trúc quan trọng. Việc lựa chọn hình thức kiến trúc cầu cần được cân nhắc xem xét, nghiên cứu cẩn trọng.

Theo Hội KTS Việt Nam, cầu Trần Hưng Đạo là tuyến có mật độ giao thông lớn nên kiến trúc cầu cần mạch lạc, thanh giản nhằm đạt an toàn cao khi sử dụng, đồng thời tạo được dấu ấn biểu tượng

“Đây là cơ hội cho Hà Nội thêm khẳng định cho Hà Nội thêm khẳng định vị thế của một thành phố sáng tạo, đổi mới đi đầu cả nước” – Hội đánh giá.

Hội cho rằng cầu Trần Hưng Đạo cần phải trở thành một biểu tượng của thời đại, phản ánh tư tưởng của thời kỳ, phải là kết tinh của công nghệ, khoa học và trí tuệ hiện tại, hướng tới tương lai. Cây cầu nên trở thành một biểu tượng về lịch sử, thẩm mỹ và văn hoá đương đại.

Đánh giá về phương án được Hội đồng tuyển chọn kiến trúc cầu mang “phong cách cổ điển xứ Đông Dương” Hội KTS Việt Nam nêu quan điểm không nên lặp lại phong cách kiến trúc “Đông Dương” như thuyết minh của tác giả đồ án.

“Hơn nữa, phương án đưa ra từ đầu đến nay cũng không phải là phong cách kiến trúc Đông Dương mà là hình thức mô phỏng khiên cưỡng, pha trộn với nhiều chi tiết kiến trúc châu Âu từ thời trung cổ… Nếu muốn khai thác giá trị kiến trúc Pháp thuộc thì chỉ nên phát triển tinh thần cốt lõi của kiến trúc đó trong kiến trúc cầu hiện đại. Đó là sự ổn định, đĩnh đạc, sang trọng, thanh nhã” – Hội KTS đánh giá.

Hội KTS Việt Nam góp ý, kiến trúc cầu Trần Hưng Đạo rất cần và nên mang tinh thần mới, đơn giản, thanh thoát. Cần xem xét kỹ càng về tỉ lệ và kiến trúc tất cả các bộ phận hình thái như các tháp - trụ cầu, mố cầu, lan can cầu… Chú ý đến cả các điểm dừng ngắm cảnh bố cục trên phần đường đi bộ của cầu.

Về mặt lưu thông, đây là tuyến có mật độ giao thông lớn nên kiến trúc cầu cần mạch lạc, thanh giản nhằm đạt an toàn cao khi sử dụng, đồng thời tạo được dấu ấn biểu tượng.

Không nên tiếp tục vận dụng yếu tố quá độ quy định pháp luật theo hình thức tuyển chọn mà nên thực hiện thi tuyển kiến trúc, theo quy định của Luật Kiến trúc

Theo Hội KTS nếu vẫn bắt buộc tiếp tục phát triển theo hướng đã lựa chọn của hội đồng tuyển chọn là phương án bố trí hai cụm trụ thì phải chỉnh sửa căn bản để đạt được yêu cầu. Có hình thái kiến trúc tiếp biến bản sắc Việt Nam kết hợp với hiện đại, không bị trùng lắp với các công trình cùng dạng đã có.

Nên thi tuyển theo quy định của Luật Kiến trúc

Cầu Trần Hưng Đạo là công trình công cộng rất quan trọng, điểm nhấn trong khu lõi đô thị và trên các tuyến đường chính của Hà Nội nên quy trình thực hiện cần đặt lên hàng đầu yếu tố cẩn trọng tuyệt đối, tránh hậu quả đáng tiếc, không còn cơ hội sửa chữa.

Vì vậy, về mặt pháp lý, Hội KTS cho rằng, không nên tiếp tục vận dụng yếu tố quá độ quy định pháp luật theo hình thức tuyển chọn mà nên thực hiện thi tuyển kiến trúc, theo quy định của Luật Kiến trúc (điều 17, khoản 2). Nhiều địa phương cũng đã thực hiện thi tuyển kiến trúc công trình cầu như cầu Thủ Thiêm 2 (TP.HCM), cầu đi bộ qua sông Hương (TP Huế, Thừa Thiên Huế).

Hội cũng cho biết sẵn sàng cử kiến trúc sư giàu kinh nghiệm để cùng UBND TP Hà Nội tiếp tục quá trình lựa chọn phương án kiến trúc cầu Trần Hưng Đạo tốt nhất, đáp ứng được các yêu cầu đặt ra thông qua thi tuyển phương án kiến trúc.

Liên quan đến vấn đề này, như VietNamNet thông tin, mới đây, Ban Quản lý dự án (QLDA) đầu tư xây dựng các công trình giao thông TP Hà Nội đã trình UBND TP kết quả phê duyệt phương án kiến trúc cầu Trần Hưng Đạo bắc qua sông Hồng. Hội đồng tuyển chọn phương án kiến trúc cầu Trần Hưng Đạo đã đánh giá, xếp hạng 3 phương án đều do Tổng công ty Tư vấn thiết kế Giao thông vận tải (TEDI) đề xuất trong đó phương án 3 được 13/15 thành viên hội đồng lựa chọn với điểm số cao nhất.

Ban QLDA đầu tư xây dựng các công trình giao thông đề xuất UBND TP Hà Nội phê duyệt phương án kiến trúc cầu Trần Hưng Đạo bắc qua sông Hồng với phương án 3 - kiến trúc cầu mang phong cách cổ điển xứ Đông Dương, mang dáng vẻ cổ điển, thơ mộng, gợi nhớ về vẻ đẹp cổ kính.

Ngay khi thông tin này được công bố đã có nhiều ý kiến trái chiều về phong cách kiến trúc “xứ Đông Dương”. KTS Phạm Thanh Tùng, Chánh Văn phòng Hội Kiến trúc sư Việt Nam, chuyên gia phản biện độc lập cho biết, lịch sử kiến trúc Việt Nam chưa từng ghi nhận cái gọi là phong cách xứ Đông Dương, đây là sai lầm về nhận thức.

Đồng quan điểm, KTS Trần Huy Ánh - Ủy viên Thường vụ Hội KTS Hà Nội khẳng định phong cách kiến trúc xứ Đông Dương không được định danh trong nghiên cứu.

“Kiến trúc xứ Đông Dương hay phong cách cổ điển xứ Đông Dương đều không có định danh cơ sở, đó là sự định danh tuỳ tiện. Không thể bịa ra một danh xưng tuỳ tiện rồi khoác lên những câu chuyện cho cây cầu Trần Hưng Đạo” – ông Ánh nói.

Nói tới xứ Đông Dương, KTS Phạm Thanh Tùng cũng đặt vấn đề cần tìm lại nguồn gốc cái tên này. Khi đô hộ, người Pháp đặt cho khu vực Đông Nam Á ngày nay gồm Việt Nam, Lào, Campuchia là liên bang Đông Dương và lấy Hà Nội làm thủ phủ của xứ Đông Dương với chế độ nửa thuộc địa, nửa phong kiến.

“Cây cầu mang tên Trần Hưng Đạo bắc qua sông Hồng như một cửa ngõ để khi đi từ phía Bắc về Hà Nội, qua cầu sẽ cảm nhận được đặc trưng của Hà Nội nhưng lại mang phong cách “xứ Đông Dương” thì ý nghĩa ở đây là gì? Phải hiểu về lịch sử và thấy rằng ngày hôm nay Hà Nội phát triển vì đây là thành phố của hòa bình, thành phố sáng tạo, thành phố của công nghệ số và trí tuệ nhân tạo, thành phố của thời đại mới chứ không phải của xứ Đông Dương xưa.

Tinh thần trong Nghị quyết XIII của Đảng cũng thể hiện rõ văn hóa là động lực cho phát triển kinh tế bền vững. Người ta nói là kiến trúc đô thị là hình ảnh phản chiếu thời đại, thời đại nào thì kiến trúc đó. Ở thế kỷ XXI, Hà Nội hôm nay đã có sức vóc mới tại sao lại lấy cảm hứng quay về thời kỳ xứ Đông Dương?” – ông Tùng nêu ý kiến.

Thuận Phong