Lọt top Forbes Under 30 năm 2018, tiến sĩ Stanford người Việt 29 tuổi được Amazon mời về làm việc chỉ sau 5 phút phỏng vấn

Từ cậu học sinh trường chuyên tỉnh lẻ đến giảng đường MIT

Phạm Thành Thái xuất thân từ gia đình có bố là giáo viên dạy toán cấp 2, mẹ là cán bộ huyện tại huyện Gia Lộc, Hải Dương. Năm lớp 6 Thái suýt nữa chuyển lớp chọn sang lớp thường chỉ vì gia đình không có nổi 40 nghìn đồng đóng tiền học thêm hàng tháng, theo ghi nhận của báo Dân Trí cách đây khá lâu. Từ nhỏ vốn thích toán, lên cấp 3 Phạm Thành Thái thi đỗ vào trường chuyên Nguyễn Trãi tỉnh Hải Dương.

Năm lớp 12, Thái là một thành viên của đoàn Việt Nam tham dự Olympic toán quốc tế (IMO 48). Năm ấy, Thái đạt huy chương vàng với điểm tối đa ở 4/6 bài thi. Trong 6 thành viên đội toán năm 2007 có 3 huy chương vàng và 3 huy chương bạc và đứng đầu thế giới kể từ khi Việt Nam dự IMO năm 1974. Cũng năm này Phạm Thành Thái đạt giải thưởng toán học Lê Văn Thiêm năm 2007.

Phạm Thành Thái trong đội tuyển IMO.

Một điểm chung của các chàng trai làng toán Việt Nam là sự hứng thú trong việc giải toán. Với Phạm Thành Thái, toán cũng là một cách giải trí đặc biệt. Có những bài toán Thái theo đuổi cả tháng trời và niềm vui vô cùng khi giải được nó.

Chia sẻ với báo Tuổi trẻ, Thái cho biết nhờ tấm huy chương vàng toán quốc tế, cậu được tuyển thẳng vào một đại học lớn tại Hà Nội. Tuy nhiên Thành Thái sau đó quyết định dừng hẳn chương trình đại học để tập trung ôn luyện tiếng Anh giành học bổng du học. Việc tập trung cho tiếng Anh và bài luận đã giúp anh hoàn thành các chứng chỉ cần thiết và giành học bổng toàn phần tại Viện công nghệ Masachusettes (MIT, Mỹ).

Tại MIT, với sự nỗ lực không mệt mỏi theo lời của Thái tại môi trường này "chỉ chốc lát không tiến bộ, chúng tôi sẽ bị vượt qua bởi vô số nhân tài", kết quả học tập của Thái luôn đạt điểm tuyệt đối. Năm 2013, Thái tốt nghiệp chuyên ngành Toán học MIT và 2 ngành phụ Kinh tế học và Khoa học quản trị. Thái cũng được kết nạp vào tổ chức Phi Beta Kappa dành cho top 10% sinh viên xuất sắc tại trường danh giá này.

Tấm bằng ưu MIT lại đem đến hỏng bổng toàn phần tiến sĩ kinh tế 100.000 USD/năm cho Phạm Thành Thái tại đại học Stanford.

Bước chân vào Amazon chỉ sau 5 phút nói chuyện

Chia sẻ với Zing, Phạm Thành Thái nhấn mạnh các thầy cô Việt Nam đã và đang làm rất tốt việc xây dựng nền móng vững chắc cho học sinh. Tuy nhiên câu hỏi đạt ra cho các em học sinh là sau đó làm gì, sau IMO và những năm cấp 3.

Thái cho rằng mình may mắn khi được những đàn anh đi trước cho lời khuyên thay vì đi sâu vào toán học thì chọn ngành tin học hoặc kinh tế, lý thuyết trò chơi. "Tại MIT, tôi học tất cả các lớp về lý thuyết trò chơi (game theory), thuần về lý thuyết, nó còn khó hơn các lớp tiến sĩ tại Stanford", Phạm Thành Thái chia sẻ với Forbes.

Phạm Thành Thái còn là bạn của tân giám đốc Facebook Việt Nam Lê Diệp Kiều Trang

Sau này Tiến sĩ Lê Viết Quốc, 1 trong 35 nhà cải tiến dưới 35 tuổi do MIT Technology Review bình chọn năm 2014, đã khuyên Thái đi sâu vào trí tuệ nhân tạo và là người đưa anh đến với AI. Sau này Thái tập trung vào nghiên cứu nguyên lý nhân - quả (Causal Inference) sử dụng các công cụ trong AI. Tháng 5/2017, Thái bảo vệ thành công luận án tiến sĩ "Large Scale Causal Inference with Machine Learning".

Theo giải thích của Thái, trí tuệ nhân tạo AI, cụ thể hơn là Machine Learning (máy học) giải quyết các vấn đề về dự đoán rất tốt. Tuy nhiên khi cần đưa ra quyết định quan trọng liên quan đến chính phủ, y học, hay kế hoạch lớn của công ty thì dự đoán đơn thuần chưa đủ. Và các phương pháp về quan hệ nhân quả sẽ lấp vào chỗ trống này.

Theo đánh giá của giới chuyên môn, việc đưa máy học kết hợp cùng quan hệ nhân quả của kinh tế học của Thái có tính ứng dụng cao cũng như hiệu quả vô cùng lớn với các tổ chức, công ty, chính phủ. Chính vì vậy chỉ sau 5 phút trình bày giải pháp, Phạm Thành Thái được Amazon gật đầu. Khoảng thời gian còn lại của buổi phỏng vấn được Amazon dành để giới thiệu các dự án và mời Thái lựa chọn.

Sau 3 tháng làm việc cho Amazon, Phạm Thành Thái và đội của mình cho ra đời shopbylook.amazon.com. Theo đó khi khách hàng chọn thích hay không thích, hệ thống sẽ xử lý và gợi ý sản phẩm gần giống với hành vi của ngời tiêu dùng. Cơ chế hoạt động của công cụ này dựa trên thời gian thực, thay vì dựa trên tập hợp hành vi mua sắm từ trước. Dự án này được Jeff Bezos đánh giá cao.

Giao diện shopbylook.amazon.com.

"Tôi bước ra từ một làng quê nghèo nhưng vẫn có thể đi khắp nơi, vào được những ngôi trường danh tiếng... thì các bạn trẻ cũng hoàn toàn có thể làm được như thế và hơn thế nếu thật sự nỗ lực, dám mơ lớn", đó là lời Phạm Thành Thái nhắn gửi đến thế hệ trẻ sau mình.