Một ngành xuất khẩu bị sụt giảm 30%, Thái Lan nói do "sự cạnh tranh từ Việt Nam, Ấn Độ"

Xuất khẩu gạo của Thái Lan năm 2024 đạt 9,95 triệu tấn, tăng 13% và là mức cao nhất trong sáu năm kể từ năm 2018. Giá trị xuất khẩu là 6,434 tỷ USD, tăng 27%, nhờ nhu cầu toàn cầu tăng cao và việc Ấn Độ tạm dừng xuất khẩu gạo , mang lại lợi ích cho tăng trưởng xuất khẩu của Thái Lan.

Tuy nhiên, vào năm 2025, xuất khẩu gạo của Thái Lan dự kiến sẽ giảm so với năm 2024 do nhiều yếu tố, bao gồm cuộc chiến thương mại từ chính sách thuế quan của Tổng thống Mỹ Trump, việc Ấn Độ nối lại xuất khẩu gạo , đồng baht mạnh hơn và giá gạo cao hơn so với các đối thủ cạnh tranh.

Bộ Thương mại và Hiệp hội xuất khẩu gạo Thái Lan đã đặt mục tiêu xuất khẩu 7,5 triệu tấn vào năm 2025.

Chookiat Ophaswongse, Chủ tịch danh dự Hiệp hội xuất khẩu gạo Thái Lan, tiết lộ rằng trong quý đầu tiên của năm 2025, Thái Lan đã xuất khẩu 2,1 triệu tấn gạo , giảm 30% so với cùng kỳ năm ngoái.

Sự suy giảm này phần lớn là do xuất khẩu gạo trắng giảm 53%, 15%, vì Ấn Độ đã nối lại xuất khẩu gạo , và các nhà nhập khẩu lớn như Philippines vẫn chưa thực hiện các giao dịch mua đáng kể. Năm ngoái, Philippines đã nhập khẩu 4 triệu tấn, nhưng năm nay dự kiến chỉ nhập khẩu 1 triệu tấn.

Truyền thông Thái Lan nhận định, xuất khẩu gạo của nước này đang phải đối mặt với sự cạnh tranh từ Ấn Độ và Việt Nam, nơi có giá gạo thấp hơn. Cụ thể, giá gạo của Ấn Độ rẻ hơn 40 đô la một tấn so với gạo của Thái Lan, khiến một số quốc gia như Nam Phi, Malaysia và Philippines chuyển sang Ấn Độ thay vì Thái Lan.

Đối với hướng xuất khẩu gạo Thái Lan trong quý 2 năm 2025, Chookiat ước tính rằng tình hình chung sẽ vẫn yên ắng, với số lượng xuất khẩu dự kiến sẽ tương tự như quý đầu tiên. Các nhà xuất khẩu lo ngại rằng nếu Hoa Kỳ tăng thuế nhập khẩu đối với gạo Thái Lan lên 20-25% hoặc thậm chí 36%, giá gạo thơm Thái Lan có thể tăng lên 1.200-1.300 USD một tấn, khiến cạnh tranh trở nên khó khăn hơn.

Poonpong Naiyanapakorn, Giám đốc Văn phòng Chính sách và Chiến lược Thương mại (TPSO), giải thích rằng xuất khẩu gạo trong năm 2023-2024 đạt kết quả tốt do tác động của thời tiết nóng và hiện tượng El Niño đối với nhiều nước sản xuất gạo , làm giảm sản lượng. Ngoài ra, Ấn Độ đã đình chỉ xuất khẩu gạo , cho phép Thái Lan tăng thị phần.

Tuy nhiên, vào nửa cuối năm 2024, Ấn Độ đã nối lại xuất khẩu gạo , dẫn đến xuất khẩu của Thái Lan giảm, vì mất thị phần vào tay Ấn Độ. Hơn nữa, giá gạo Thái Lan vẫn cao hơn so với các nước cạnh tranh và năng suất thấp hơn.

Quý 1/2025: Xuất khẩu gạo Việt Nam tăng về lượng

Theo số liệu của Cục Hải quan, lũy kế từ đầu năm 2025 đến ngày 15/4, Việt Nam xuất khẩu 2,85 triệu tấn gạo , tăng 6,4% so với cùng kỳ năm trước (YoY). Tuy nhiên, do giá gạo xuất khẩu trung bình ra thế giới giảm 20,1%, từ mức 647 USD/tấn tại cùng kỳ năm trước xuống còn 517 USD/tấn tại kỳ này, nên kim ngạch xuất khẩu gạo chỉ đạt 1,47 tỷ USD, giảm 14,9% YoY.

Trong quý 1/2025, kim ngạch xuất khẩu gạo sang thị trường lớn nhất của Việt Nam là Philippines giảm tới 24,6% so với cùng kỳ năm trước, từ mức 648 triệu USD quý 1/2024 xuống còn 488,7 triệu USD.

Bờ Biển Ngà là thị trường xuất khẩu gạo lớn thứ hai của Việt Nam trong kỳ với 143 triệu USD, tăng tới 138% so với cùng kỳ năm trước. Các thị trường đứng sau lần lượt là Trung Quốc với 115,6 triệu USD, tăng 140% so với mức 48 triệu USD tại cùng kỳ; Ghana với 106 triệu USD, tăng 105% YoY.

Trong Top 10 thị trường xuất khẩu gạo lớn nhất quý 1/2025, Việt Nam xuất khẩu gạo sang Bangladesh tăng tới 446 lần so với cùng kỳ năm trước về kim ngạch, từ 0,09 triệu USD tại quý 1/2024 lên 40,1 triệu USD tại kỳ này. Lượng gạo xuất khẩu sang thị trường này cũng tăng từ 129 tấn (quý 1/2024) lên 84.634 tấn (quý 1/2025).

Kim ngạch xuất khẩu gạo của Việt Nam sang Senegal cũng tăng 41 lần, từ 0,44 triệu USD lên 18,1 triệu USD. Lượng gạo xuất khẩu sang nước này tăng từ 619 tấn lên 58.177 tấn.

Bộ NN&PTNT cho biết, dự báo cân đối lượng gạo hàng hóa phục vụ cho xuất khẩu năm 2025, sản lượng gạo hàng hóa xuất khẩu chủ yếu tập trung ở các tỉnh vùng Đồng bằng sông Cửu Long; các vùng khác chủ yếu phục vụ cho tiêu thụ nội địa. Ước sản xuất cả năm 2025 vùng Đồng bằng sông Cửu Long đạt 3,778 triệu ha, năng suất bình quân ước 63,4 tạ/ha; sản lượng ước đạt 23,965 triệu tấn.

Lúa hàng hóa dùng cho xuất khẩu ước khoảng 15,085 triệu tấn, tương đương 7,54 triệu tấn gạo hàng hóa phục vụ cho xuất khẩu , trong đó lượng gạo hàng hóa cho xuất khẩu 6 tháng đầu năm ước 4,50 triệu tấn. Lượng gạo hàng hóa cho xuất khẩu 6 tháng cuối năm ước 3,04 triệu tấn.