Mỹ hé lộ căn cứ hải quân xây ở Thái Bình Dương để "đấu" Trung Quốc

Mỹ sẽ hợp tác với Úc để phát triển căn cứ quân sự Lombrum trên đảo Manus, báo hiệu một cam kết chiến lược tới khu vực giữa lúc lo ngại dâng cao về sự gia tăng ảnh hưởng của Trung Quốc.

Căn cứ chung nói trên được Thủ tướng Úc Scott Morrison và người đồng cấp Papua New Guinea Peter O’Neil tiết lộ hồi đầu tháng này.

Phó Tổng thống Mỹ Mike đứng giữa nhiều lãnh đạo các nước đồng minh tại bức ảnh tập thể tại bữa tối tại Thượng đỉnh APEC ở Port Moresby. Ảnh: Reuters

Phó Tổng thống Mỹ Mike Pence ngày 17-11 đã dùng bài phát biểu tại Thượng đỉnh APEC của ông tại thủ đô Port Moresby của Papua New Guinea để xác nhận rằng Mỹ cũng sẽ trợ giúp căn cứ hải quân trên đảo Manus này, một căn cứ có thể đồn trú nhiều tàu chiến hơn ở Thái Bình Dương.

Phó Tổng thống Mỹ phát biểu tại Hội nghị Cấp cao Lãnh đạo Doanh nghiệp APEC hôm 17-11. Ảnh: Reuters

Động thái này của Mỹ dựa trên cam kết của Nhật Bản đã được ông Morrison và Thủ tướng Shinzo Abe đưa ra tại khai mạc thượng đỉnh APEC, nhằm đẩy mạnh đầu tư hạ tầng trong khu vực.

Theo Guardian, động thái này đã làm rõ lập trường từ Úc, Nhật và Mỹ là nhằm đối trọng sự ảnh hưởng của Trung Quốc đang gia tăng trong khu vực - một phần do Úc cắt bớt viện trợ. Tuy nhiên theo lời ông Morrison, sự tham gia của Mỹ ở đảo Manus vốn do Papua New Guinea mời mọc.

"Đây là lãnh thổ chủ quyền của họ, đó là lý do vì sao chúng tôi hợp tác với nhau dưới sự lãnh đạo của họ. Sáng kiến là của họ và chúng tôi rất vui được tham gia"- Thủ tướng Úc nói.

Ông cho biết thêm: "Chúng tôi sẽ làm việc với các quốc gia quần đảo Thái Bình Dương dựa trên lời mời ở bất cứ nơi nào chúng tôi có cơ hội phù hợp với các chương trình mà chúng tôi đang thực hiện. Đó có thể là những chương trình văn hóa, giáo dục, quốc phòng chiến lược, viễn thông, hạ tầng hay cáp quang và tất cả các loại hình khác. Chúng tôi đang nỗ lực xây dựng Thái Bình Dương".

Trong khi đó, Phó Tổng thống Mỹ còn dùng bài phát biểu tại Thượng đỉnh APEC để ngầm cảnh báo các nước Thái Bình Dương tránh xa trợ giúp tài chính từ Trung Quốc. Ông nói rằng các khoản vay hạ tầng do Trung Quốc triển khai với các nước Thái Bình Dương, có các điều khoản "mập mờ" và đe dọa chủ quyền của các nước nhỏ.

Ông Pence rõ ràng ám chỉ tới "ngoại giao bẫy nợ" của Trung Quốc khi đưa ra những lời lẽ này trong bài phát biểu: "Chúng tôi không dìm đối tác của mình trong một biển nợ".

Phó Tổng thống Mỹ nhấn mạnh: "Các dự án họ (Trung Quốc) hỗ trợ thường không bền vững và chất lượng kém. Hãy bảo vệ lợi ích của các bạn, giữ độc lập và giống như Mỹ, luôn phải đặt quốc gia lên trên hết".

Hiện rất ít chi tiết được tiết lộ liên quan tới chi phí của dự án trên đảo Manus và được cân đối ra sao giữa các đối tác phát triển.

Giới quan sát nói rằng thái độ của Mỹ tại APEC đã tiếp lửa vào căng thẳng giữa Washington và Bắc Kinh vì cuộc chiến thương lại ăn miếng trả miếng nổi lên từ hồi giữa năm.