Nga gửi lời mời tới Việt Nam, ngỏ ý về công nghệ hiếm trong cỗ máy toàn cầu chỉ 6 nước có

Nga ngỏ ý hợp tác với Việt Nam trong công nghệ lượng tử

Tờ Quantum Insider (Canada) ngày 24/2 đưa tin, Tập đoàn Rosatom của Nga đang muốn mở rộng hợp tác với Việt Nam trong lĩnh vực công nghệ lượng tử .

Các nhà nghiên cứu Việt Nam đã được mời đến Moscow tham dự hội nghị công nghệ lượng tử do Rosatom tổ chức, báo hiệu sự hợp tác giai đoạn đầu và tiềm năng hội nhập của Việt Nam vào các sáng kiến khoa học của Nga nói riêng và của các nước trong nhóm các nền kinh tế mới nổi (BRICS) nói chung.

Trước đó, bên lề Diễn đàn công nghệ tương lai 2025 tổ chức tại Moscow từ ngày 20-21/2, khi trả lời phóng viên TTXVN lại Liên bang Nga, bà Ekaterina Soltseva – Giám đốc về Công nghệ lượng tử của Rosatom cho biết, công nghệ lượng tử được xem là công nghệ của tương lai và "bộ não" trong các dự án hợp tác quốc tế của Rosatom, cho phép tăng gấp nhiều lần quá trình tối ưu hóa ở bất cứ lĩnh vực nào.

Bà đồng thời đề cập tới triển vọng hợp tác với Việt Nam trong lĩnh vực này và cho biết, Rosatom rất hoan nghênh hợp tác với Việt Nam ở công nghệ lượng tử . Hai phía có thể bắt đầu từ việc Rosatom mời các nhà khoa học Việt Nam đến dự hội nghị quốc tế quy mô lớn nhất về công nghệ lượng tử của tập đoàn tại Moscow trong tháng 7 tới.

"Rosatom sẵn sàng tiếp đón, giới thiệu các phòng thí nghiệm công nghệ lượng tử của mình tới các nhà khoa học Việt Nam tham dự hội nghị và thảo luận cơ hội hợp tác" – Bà Soltseva nhấn mạnh.

Bà tin rằng, cho tới khi Rosatom và Việt Nam bước sang giai đoạn hợp tác tích cực trong lĩnh vực điện hạt nhân thì những dự án tiên phong của tập đoàn này về công nghệ lượng tử cũng đã chứng tỏ được hiệu quả, và hứa hẹn sẽ được đưa vào dự án hợp tác hai nước Nga-Việt.

Đáng lưu ý, Rosatom cũng đang phối hợp với các trường đại học trên thế giới để phát triển ngành đào tạo công nghệ lượng tử trong khuôn khổ BRICS và đây cũng là một diễn đàn quốc tế nữa để phát triển hợp tác Nga-Việt ở lĩnh vực công nghệ tương lai này.

Theo Quantum Insider, mặc dù Việt Nam mới trong giai đoạn đầu phát triển công nghệ lượng tử nhưng hoạt động tiếp cận của Rosatom cho thấy sự quan tâm của tập đoàn này trong việc định hình quỹ đạo phát triển ở thị trường Việt Nam.

Động thái mở rộng mạng lưới quốc tế của Rosatom diễn ra vào thời điểm Nga đang nỗ lực khẳng định vị thế của mình là một đối thủ đáng gờm trong lĩnh vực điện toán lượng tử .

Hiện nay chỉ có 3 quốc gia trên thế giới có máy tính lượng tử hoạt động tại tất cả 4 nền tảng (chuỗi siêu dẫn, ion, nguyên tử trung hòa và photon), đó là Trung Quốc, Mỹ và Nga. Và trên thế giới cũng mới chỉ có 6 nước có máy tính lượng tử từ 50-qubit trở lên, trong đó Nga có hai máy tính lượng tử ở hai nền tảng: ion và nguyên tử trung hoà.

Tháng 12/2024, Nga đã công bố nguyên mẫu máy tính lượng tử 50-qubit sử dụng nguyên tử trung hòa, do Đại học Quốc gia Moscow Lomonosov và Trung tâm Lượng tử Nga phát triển.

Hệ thống này, dựa trên nguyên tử trung hòa rubidium, là một phần trong Lộ trình Máy tính Lượng tử của Nga, một sáng kiến trị giá 790 triệu USD nhằm mở rộng quy mô công nghệ lượng tử trong thập kỷ tới.

Đối với Việt Nam, Quantum Insider nhận định, hợp tác với Rosatom sẽ mang lại cơ hội để đẩy nhanh các nỗ lực nghiên cứu lượng tử trong nước.

Tiềm năng của Việt Nam

Công nghệ lượng tử là lĩnh vực khoa học và kỹ thuật dựa trên các nguyên lý của cơ học lượng tử , một nhánh của vật lý nghiên cứu hành vi của các hạt ở cấp độ nguyên tử và hạ nguyên tử.

Công nghệ này hứa hẹn mang lại những bước đột phá lớn trong nhiều lĩnh vực như máy tính lượng tử , mật mã lượng tử , và cảm biến lượng tử . Máy tính lượng tử , ví dụ, có khả năng xử lý thông tin nhanh hơn nhiều so với máy tính truyền thống nhờ vào các qubit (bit lượng tử ).

Điều này mở ra tiềm năng giải quyết các bài toán phức tạp mà máy tính thông thường không thể đảm nhận.

Ví dụ, theo báo cáo nghiên cứu thị trường Research Dive năm 2024, lĩnh vực tài chính và ngân hàng đang chứng kiến sự tăng trưởng nhanh chóng của điện toán lượng tử , dự kiến đạt doanh thu 159,2 triệu USD vào năm 2027. Sự tăng trưởng này chủ yếu đến từ các ứng dụng như hỗ trợ giao dịch tần suất cao, phân tích danh mục đầu tư và định giá tài sản.

Công nghệ lượng tử hiện đang được coi là chìa khóa cho tương lai của khoa học và công nghệ. Các nhà hoạch định chính sách và chính phủ trên toàn thế giới đang tích cực đầu tư vào công nghệ lượng tử để đảm bảo sự tham gia của họ vào nền kinh tế lượng tử trong tương lai.

6Wresearch – website chuyên cung cấp các giải pháp nghiên cứu thị trường có trụ sở tại Ấn Độ nhận định, thị trường máy tính lượng tử tại Việt Nam đang dẫn đầu trong lĩnh vực công nghệ tiên tiến, khám phá tiềm năng của các hệ thống lượng tử để thay đổi hoàn toàn khả năng tính toán.

Tại Việt Nam, thị trường này đang phát triển nhờ các dự án nghiên cứu, hợp tác quốc tế, cũng như sự hỗ trợ và đầu tư của chính phủ Việt Nam vào cơ sở hạ tầng lượng tử .

Bên cạnh đó, tầm quan trọng ngày càng cao của an ninh dữ liệu đang kích thích đầu tư vào các giải pháp mật mã lượng tử , góp phần thúc đẩy thêm thị trường máy tính lượng tử tại Việt Nam.

Khi công nghệ ngày càng hoàn thiện, thị trường máy tính lượng tử tại Việt Nam được kỳ vọng sẽ có bước phát triển đột phá, giúp Việt Nam trở thành một phần quan trọng trong bức tranh toàn cầu về máy tính lượng tử .

Lợi ích từ việc hợp tác

Bên cạnh tiềm năng của Việt Nam trong lĩnh vực công nghệ lượng tử nói chung và thị trường máy tính lượng tử nói riêng, 6Wresearch cho rằng, Việt Nam cũng đang phải đối mặt với những thách thức nhất định.

Theo đó, mạng lưới máy tính lượng tử của Việt Nam hiện vẫn đang trong giai đoạn thử nghiệm, và việc xây dựng các máy tính lượng tử quy mô lớn là một nhiệm vụ phức tạp.

Để công nghệ này trở nên khả thi về mặt thương mại, cần phải giải quyết các vấn đề liên quan đến độ ổn định của qubit, sửa lỗi và điều kiện môi trường (ví dụ: nhiệt độ cực thấp). Ngoài ra, sự thiếu hụt nhân lực chuyên môn về máy tính lượng tử và việc phát triển các thuật toán lượng tử cũng là những thách thức lớn trong việc áp dụng công nghệ đột phá này.

Do đó, hợp tác với Nga trong lĩnh vực công nghệ lượng tử sẽ mang lại nhiều lợi ích cho Việt Nam. Đầu tiên, Việt Nam có thể tiếp cận các công nghệ tiên tiến và kinh nghiệm nghiên cứu từ một quốc gia hàng đầu về lượng tử như Nga. Điều này giúp đẩy nhanh tiến độ phát triển công nghệ lượng tử trong nước.

Thứ hai, hợp tác quốc tế sẽ mở ra cơ hội đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, nâng cao năng lực nghiên cứu và ứng dụng lượng tử .

Thứ ba, việc tham gia vào mạng lưới hợp tác toàn cầu sẽ giúp Việt Nam định vị mình trong cuộc cách mạng công nghiệp 4.0.

Ở chiều ngược lại, việc hợp tác với Việt Nam trong lĩnh vực công nghệ lượng tử cũng mang lại nhiều lợi ích cho Nga. Thứ nhất, Việt Nam là một thị trường tiềm năng với nhu cầu ứng dụng công nghệ cao, giúp Nga mở rộng ảnh hưởng công nghệ tại khu vực Đông Nam Á.

Thứ hai, Việt Nam có nguồn nhân lực trẻ, năng động và sáng tạo, có thể góp phần vào các dự án nghiên cứu chung.

Cuối cùng, hợp tác với Việt Nam giúp Nga củng cố quan hệ đối tác chiến lược, tạo cơ hội phát triển các dự án lớn và thúc đẩy sự hợp tác đa ngành trong tương lai.

Nhật Minh