Ngăn bán cát ra ngoài tỉnh thế nào khi chênh lệch giá?

Ngày 9-9, Sở Nông nghiệp và Môi trường (NN-MT) tỉnh Quảng Ngãi cho biết đơn vị tổ chức đấu giá đang hoàn thiện thủ tục để trình chủ tài sản phê duyệt kết quả đấu giá 13 mỏ khoáng sản trên địa bàn, với tổng trữ lượng khoảng 2,3 triệu m³. Trong đó có 8 mỏ cát, 3 mỏ đá, 2 mỏ đất.

Không thể cấm!

Theo Sở NN-MT tỉnh Quảng Ngãi , việc tổ chức đấu giá cùng lúc nhiều điểm mỏ, đa dạng trữ lượng và chủng loại vật liệu, phân bổ rộng khắp địa bàn sẽ đáp ứng tốt nhu cầu vật liệu cho thị trường, hỗ trợ tiến độ các công trình, dự án trên địa bàn, tránh tình trạng khan hiếm, đội giá vật liệu.

Thực tế thời gian qua, giá khoáng sản (chủ yếu cát xây dựng) của tỉnh Quảng Ngãi khá bình ổn. Hiện giá cát xây dựng ở một số mỏ khu trung tâm tỉnh Quảng Ngãi dao động khoảng 300.000 đồng/m³. Cụ thể: cao nhất tại mỏ cát Tịnh An - Nghĩa Dũng, 317.262 đồng/m³; tại mỏ thôn 1, 294.200 đồng/m³; mỏ An Tráng, 285.300 đồng/m³; mỏ Vạn Xuân 2, 289.300 đồng/m³. Các mỏ xa trung tâm như CS6 chỉ 129.000 đồng/m³.

Việc giá cát xây dựng ở Quảng Ngãi bình ổn giúp nhiều công trình, dự án trong tỉnh không bị thiếu nguồn cung hay đội vốn quá lớn. Tuy nhiên, nếu so với một số thành phố lân cận như Đà Nẵng, Huế đang xấp xỉ 1 triệu đồng/m³ thì mức giá cát của Quảng Ngãi quá thấp. Điều này dẫn đến thực tế, mỗi ngày có hàng trăm lượt xe tải của doanh nghiệp vào tỉnh Quảng Ngãi mua cát giá rẻ rồi vận chuyển đi địa phương khác.

"Hiện tại, mỏ của chúng tôi phần lớn bán cho doanh nghiệp ngoài tỉnh đến mua, vận chuyển ra Đà Nẵng, Huế tiêu thụ. Còn trong tỉnh, rất ít doanh nghiệp đến mua" - một chủ mỏ cát ở Quảng Ngãi cho biết.

Ông Nguyễn Thanh Tuấn, chuyên gia trong lĩnh vực xây dựng, nhận định mật độ xây dựng trong tỉnh Quảng Ngãi những năm qua chưa nhiều so với các địa phương khác, nhất là các công trình, dự án lớn. Do đó, giá cát ở Quảng Ngãi thấp hơn một số tỉnh nhưng vẫn còn cao so với thu nhập người dân.

"Theo nguyên tắc thị trường, không thể cấm doanh nghiệp đã trúng đấu giá bán cát ra ngoài tỉnh, cũng không thể cấm doanh nghiệp ngoài tỉnh đến mua. Nhưng nếu mỗi ngày có lượng lớn khoáng sản vận chuyển ra ngoài mà không có giải pháp phù hợp, sẽ đến lúc nguồn cát trong tỉnh cạn dần, các dự án lớn của tỉnh phải đi mua cát ở nơi khác. Người dân chắc chắn cũng sẽ bị ảnh hưởng bởi phải mua giá cát cao, khi có nhu cầu xây dựng" - ông Tuấn nói.

Cần sự "quyết liệt" từ các địa phương

Một lãnh đạo Sở NN-MT tỉnh Quảng Ngãi thừa nhận một thực tế rằng mỗi ngày có lượng lớn khoáng sản được vận chuyển ra khỏi tỉnh, nhất là đi các tỉnh phía Bắc. Lãnh đạo tỉnh đã chỉ đạo Sở NN-MT nắm bắt tình hình, có giải pháp phù hợp.

"Qua theo dõi, chúng tôi nhận thấy tình trạng này diễn ra nhiều tháng qua do giá chênh lệch quá lớn giữa các địa phương. Doanh nghiệp trúng đấu giá mỏ khoáng sản thì họ có quyền bán cho ai cũng được, luật không cấm. Thủ tướng Chính phủ cũng đã chỉ thị các tỉnh không được cấm mua bán khoáng sản. Cái khó là làm sao giữ giá cát bình ổn theo cơ chế thị trường mà không "ngăn sông cấm chợ"... Muốn vậy cần sự vào cuộc quyết liệt từ các địa phương có mức giá quá cao trong việc quản lý, sử dụng hợp lý nguồn tài nguyên khoáng sản, mới tạo được bình ổn" - vị lãnh đạo này nói.

Theo lãnh đạo sở, trước đây có một số địa phương ban hành văn bản không cho doanh nghiệp trúng đấu giá bán cát ra khỏi tỉnh hoặc yêu cầu doanh nghiệp cam kết không bán ra tỉnh khác, nhưng điều này không đúng quy định.

Ông Trần Phước Hiền, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Ngãi , cho biết để tạo bình ổn, kéo giảm giá cát, trước mắt UBND tỉnh đã chỉ đạo các đơn vị chức năng tiếp tục rà soát các mỏ trong kế hoạch, quy hoạch để đưa ra đấu giá.

Hiện giá cát xây dựng Quảng Ngãi vẫn ở mức cao, ảnh hưởng đến các công trình đầu tư công và nhu cầu người dân. "UBND tỉnh yêu cầu các sở, ngành, địa phương phải tăng cường quản lý tài nguyên khoáng sản chặt chẽ, công khai, minh bạch, rõ trách nhiệm. Không chỉ quản lý khoáng sản tại các mỏ đang khai thác, mà còn quản lý cả mỏ trong quy hoạch, mỏ đã thăm dò và chưa thăm dò. Sở NN-MT, Sở Xây dựng phải quy hoạch mỏ, tham mưu cho UBND tỉnh cấp vật liệu cho các công trình chỉ định, không để thiếu vật liệu gây ảnh hưởng tiến độ dự án" - ông Hiền thông tin thêm.