Nhiều đề xuất sửa đổi thuế thu nhập cá nhân

Bổ sung thu nhập miễn thuế, bỏ thuế suất 35%

Góp ý về dự án luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi) do Bộ Tài chính soạn thảo, Bộ Công an cho rằng cần nghiên cứu, bổ sung quy định miễn thuế đối với thu nhập là tiền lương, tiền công và các khoản có tính chất tiền công được trả từ nguồn ngân sách nhà nước. Cơ quan này lý giải, theo điểm a khoản 1 điều 5 luật Ngân sách nhà nước năm 2025, các khoản thu từ thuế nói chung và thuế thu nhập cá nhân (TNCN) nói riêng là khoản thu ngân sách nhà nước. Do đó, việc ngân sách nhà nước trả tiền lương, tiền công và các khoản có tính chất tiền lương, tiền công cho người lao động, sau đó thực hiện thu thuế TNCN đối với khoản tiền lương, tiền công do chính ngân sách nhà nước chi trả để nộp lại ngân sách nhà nước làm phát sinh thêm các quy trình, thủ tục, bộ phận, nhân sự để thực hiện việc thu ngân sách nhà nước.

ẢNH: NHẬT THỊNH

Trong khi đó, Bộ Khoa học - Công nghệ cũng đề nghị xem xét bổ sung miễn thuế TNCN đối với các khoản lợi ích bằng tiền (có tính chất chi phí) gồm: khoán kinh phí sử dụng xe ô tô theo quy định tại Nghị định số 72/2023 của Chính phủ quy định tiêu chuẩn, định mức sử dụng xe ô tô; khoán văn phòng phẩm; khoán cước thông tin liên lạc (tiền cước điện thoại, internet); khoán công tác phí (phụ cấp lưu trú, tiền phòng nghỉ)... theo quy chế chi tiêu nội bộ của cơ quan, đơn vị hoặc quy chế quản lý tài chính của doanh nghiệp. Bởi về bản chất, đây là các khoản chi phí thay vì cơ quan, đơn vị phải chi trả nhưng thực hiện hình thức khoán để tiết kiệm chi và người lao động có trách nhiệm chi trả thay tổ chức nơi mình làm việc…

Đáng chú ý, nhiều ý kiến tiếp tục đề xuất xem xét bỏ thuế suất 30% và 35% trong biểu thuế lũy tiến. Cụ thể, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Sơn La đề nghị tiếp tục rà soát, đánh giá tác động của từng mức lũy tiến, đặc biệt là 2 mức áp thuế 30% và 35%. Đây là mức áp thuế khá cao sau khi giảm trừ gia cảnh (GTGC), cần có đánh giá tác động của mức này đối với thu nhập và hành vi của người chịu thuế, nhằm có hiệu quả trong quản lý giảm thiểu việc trốn, tránh thuế.

Cùng quan điểm, Đoàn đại biểu Quốc hội tỉnh Nghệ An đồng ý quy định 5 bậc thuế như phương án 2 trong dự thảo; tuy nhiên, đề nghị nghiên cứu giảm mức thuế suất ở các bậc để đảm bảo mức cao nhất là 25% nhằm khuyến khích, động viên người nộp thuế.

Hội Tư vấn và đại lý thuế TP.HCM cũng cho rằng, đa phần các ý kiến đều tán thành và góp ý nên bỏ mức thuế suất 35%, chỉ giữ mức thuế suất từ 30% trở xuống để tạo lợi thế cạnh tranh môi trường làm việc, thu hút, giữ chân nhân tài và các chuyên gia, nhà khoa học có trình độ chuyên môn cao, đồng thời khuyến khích và tạo động lực làm giàu chính đáng, hạn chế gian lận, trốn thuế và chuyển giá, cũng như thu hút thêm các nguồn thu nhập của người lao động nước ngoài.

Phân tích cụ thể, Công ty TNHH Tư vấn thuế Deloitte Việt Nam góp ý, thực tế hiện tại, biểu thuế suất lũy tiến và mức thu nhập tính thuế từng bậc của VN đang nằm trong nhóm quốc gia đánh thuế TNCN cao so với khu vực Đông Nam Á. Hiện tại thuế suất tối đa của VN là 35%, tương đương Thái Lan và Philippines. Trong khi đó, mức thuế suất cao nhất của Singapore là 24% và tại Malaysia, Myanmar là 30%. Mức thu nhập tính thuế tại từng bậc thuế lại đang ở mức khá thấp so với khu vực. Vì thế, ngoài việc điều chỉnh biểu thuế lũy tiến như dự thảo chính sách đề ra, Bộ Tài chính cân nhắc nghiên cứu và xem xét tăng mức thu nhập chịu thuế phù hợp hơn với tốc độ phát triển nền kinh tế của quốc gia (đặc biệt đối với mức thu nhập tính thuế ở bậc cao nhất), đảm bảo tăng khả năng cạnh tranh và thu hút nguồn nhân lực chất lượng cao đến làm việc tại VN, cũng như hỗ trợ cho lực lượng lao động nội địa của quốc gia.

Áp dụng giảm trừ gia cảnh sớm, thúc đẩy tiêu dùng nội địa

Luật Thuế TNCN (sửa đổi) dự kiến được Quốc hội xem xét để thông qua tại Kỳ họp thứ 10 (dự kiến khai mạc ngày 20.10). Theo dự kiến, luật Thuế TNCN sửa đổi sẽ có hiệu lực từ ngày 1.7.2026. Riêng quy định mới về thuế đối với cá nhân kinh doanh và biểu thuế lũy tiến có hiệu lực thi hành từ ngày 1.1.2026. Trong khi đó, dự thảo Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội về GTGC sẽ được ký ban hành và áp dụng cho kỳ tính thuế năm 2026.

Luật sư Nguyễn Đức Nghĩa, Phó giám đốc Trung tâm Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa, Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM, nói: Trong khi luật cần thêm thời gian hướng dẫn thì có thể áp dụng chậm từ giữa năm 2026. Riêng với quy định về GTGC là Nghị quyết của Ủy ban Thường vụ Quốc hội thì nên được áp dụng ngay khi ký ban hành. Hơn nữa, kiến nghị về việc nâng mức GTGC cho người nộp thuế TNCN đã kéo dài 2 năm qua, và việc điều chỉnh này cũng là thực hiện theo luật Thuế TNCN hiện hành, không phải là quy định mới để chần chừ, kéo dài lâu.

"Hàng loạt mặt hàng thiết yếu liên quan đến đời sống hằng ngày của người dân đã tăng cao. Đó là chưa kể mức GTGC mà Bộ Tài chính đề xuất tăng từ 11 triệu đồng/tháng lên 15,5 triệu đồng/tháng cho người nộp thuế và cho mỗi người phụ thuộc từ 4,4 triệu đồng/tháng lên 6,2 triệu đồng/tháng vẫn còn quá thấp. Nếu kéo dài việc áp dụng mức GTGC càng khiến nhiều gia đình dù thuộc diện nộp thuế TNCN nhưng vẫn chật vật trong đời sống hằng ngày. Vì thế, quy định điều chỉnh mức GTGC khi được thông qua trong năm nay thì nên có hiệu lực cho kỳ tính thuế từ năm 2025 là phù hợp", luật sư Nguyễn Đức Nghĩa đề xuất.

Luật sư Trần Xoa, chuyên gia về thuế, cho rằng: Hàng loạt sản phẩm, dịch vụ hàng hóa đã tăng cao thời gian qua. Chỉ riêng giá điện theo thống kê từ năm 2023 đến nay đã tăng 4 lần với tỷ lệ tăng là 17% và dự kiến sẽ còn tiếp tục tăng, ước tính sẽ vượt 20% cho đến hết năm 2025. Giá tô phở, tô bún… tại TP.HCM chỉ trong vòng 3 - 4 tháng qua đã tăng trung bình 10 - 15% trong khi nhiều doanh nghiệp cũng thực hiện tái cơ cấu, giảm việc làm khiến thu nhập nhiều gia đình bị ảnh hưởng. Nếu chờ một năm nữa mới áp dụng mức GTGC mới thì quy định càng trở nên lạc hậu, tăng gánh nặng cho người nộp thuế.

Luật sư Trần Xoa nhấn mạnh: Trong bối cảnh xuất khẩu bị cạnh tranh gay gắt, nếu nhiều gia đình được giảm thuế khi mức GTGC được nâng cao hơn hiện tại thì sẽ có thêm tiền để chi tiêu. Điều này sẽ góp phần thúc đẩy tiêu dùng trong nước gia tăng, từ đó hỗ trợ sản xuất doanh nghiệp. Khi hoạt động sản xuất tăng tốc thì các khoản thu của ngân sách nhà nước cũng được tăng theo.