Ông Trump tuyên bố ngừng "vô thời hạn" đánh thuế hàng hóa Mexico và đây là lý do

Thỏa thuận được mong chờ

"Tôi vui mừng thông báo với các bạn rằng Mỹ đã đạt được một thỏa thuận với Mexico. Các khoản thuế, dự kiến có hiệu lực với hàng hóa nhập khẩu của Mexico từ ngày 10/6, sẽ bị đình chỉ vô thời hạn", ông Trump cho biết trong một dòng thông điệp trên mạng xã hội tối 7/6 theo giờ Mỹ.  

Theo thỏa thuận, Mexico sẽ mở rộng việc triển khai lực lượng vệ binh quốc gia trên phạm vi toàn quốc, trong đó "ưu tiên cho khu vực biên giới phía nam", để ngăn chặn dòng người nhập cư vào Mỹ. Những người xin tị nạn vào Mỹ sẽ được đưa trở về Mexico, nơi họ chờ yêu cầu của mình được Mỹ giải quyết. Về phần mình, Mỹ cam kết gia tăng tốc độ xét duyệt tị nạn với những người đang chờ đợi ở Mexico.

Quyết định của Tổng thống Trump được mô tả là bước ngoặt kịch tính sau khi ông chủ Nhà Trắng liên tiếp chỉ trích Mexico vì không ngăn dòng người di cư từ Trung Mỹ vào nước này thông qua quốc gia láng giềng phía nam. Quyết định của ông Trump cũng đánh dấu chiến thắng cho Tổng thống Mexico Andres Manuel Lopez Obrador, người liên tiếp gây áp lực để loại bỏ những mối đe dọa thuế quan từ phía Mỹ.

Thỏa thuận giữa hai nước Bắc Mỹ cũng chính thức vô hiệu hóa kế hoạch đánh thuế 5% mà ông Trump muốn áp dụng với hàng hóa nhập khẩu của Mexico cũng như xóa bỏ nguy cơ mức thuế này tăng lên 25% vào tháng 10 theo đe dọa của ông chủ Nhà Trắng.

Phản ứng các bên

Ngay lập tức, quyết định này được hoan nghênh bởi các nghị sĩ Cộng hòa và nhóm người phản đối với lập luận thuế quan áp vào hàng hóa Mexico sẽ gây thiệt hại cho nền kinh tế Mỹ, làm tăng tổn hại với tăng trưởng việc làm cũng như trì hoãn thỏa thuận thương mại giữa Mỹ, Canada và Mexico được gọi là USMCA. Ngoài ra, Mexico còn là thị trường nhập khẩu lớn thứ 2 của Mỹ.

"Tôi chờ mong được làm việc với Chính quyền và những đồng nghiệp của mình ở Thượng viện và Hạ viện Mỹ nhằm thông qua USMCA kịp thời để các công ty và công nhân Mỹ có thể gặt hái được những lợi ích từ thỏa thuận cập nhật và hiện đại này", Nghị sĩ Kevin Brady của bang Texas, cho hay.

Một số Nghị sĩ khác của đảng Dân chủ lại tỏ ra mỉa mai Tổng thống Trump. Chuck Schumer, lãnh đạo phe thiểu số ở Thượng viện Mỹ, đăng đàng nói rằng: "Bây giờ, vấn đề đã được giải quyết. Tôi chắc chắn rằng chúng ta sẽ không nghe thấy những điều gì khác trong tương lai".

Trong tuyên bố chính thức, phía Mexico cho biết thỏa thuận giữa họ và Mỹ đã đạt được sau nhiều ngày đàm phán, đặc biệt là cuộc thảo luận kéo dài 12 giờ vào ngày 7/6. Bộ trưởng Ngoại giao Mexico Marcelo Ebrard cho biết thỏa thuận công bằng cho cả đôi bên. "Chúng tôi gặp nhau ở điểm giữa", ông Ebrard nói về lợi ích của cả Mỹ và Mexico trong thỏa thuận.

Trong tuyên bố chung được công bố cùng ngày, hai bên cho biết sẽ hợp tác để "thực thi một giải pháp lâu dài". Các cuộc thảo luận giữa hai bên cũng sẽ tiếp tục diễn ra sau đó. Cả Mỹ và Mexico đều đồng ý để xây dựng một Trung Mỹ thịnh vượng, bước đi lâu dài nhằm giải quyết những nguyên nhân cơ bản của tình trạng di cư.

Gánh nặng cho Mexico

Duncan Wood, giám đốc Viện Mexico tại Trung tâm học giả quốc tế Woodrow Wilson ở Washington, cho rằng, Mexico có thể tránh bị đánh thuế nhưng "sẽ phải trả giá đắt". Thực tế, thỏa thuận sẽ khiến hàng chục nghìn người xin yêu cầu tị nạn sẽ phải chờ đợi tại Mexico trong thời gian đơn xin tị nạn của họ được Mỹ xử lý. Điều này đồng nghĩa với việc Mexico sẽ phải cung cấp nhà ở, việc làm, giáo dục và cả những dịch vụ chăm sóc sức khỏe cho họ. Đây là một gánh nặng rất lớn.

Việc ông Trump đe dọa đánh thuế hàng hóa nhập khẩu từ Mexico đã khiến thị trường tài chính náo loạn. Các chuyên gia kinh tế cũng dự báo về nguy cơ suy thoái gia tăng ở Mỹ, nền kinh tế lớn nhất thế giới, nếu Mỹ quyết tâm đánh thuế hàng hóa Mexico. Một cuộc chiến thương mại toàn cầu có thể khiến tổng sản phẩm quốc nội giảm 0,8%, tương đương 800 tỷ USD vào giữa năm 2021.

Sự không chắc chắn và những cuộc đàm phán liên tiếp trong vài ngày qua đã khiến đồng peso, đồng tiền được giao dịch nhiều nhất ở Mỹ - Latin, biến động mạnh mẽ. Thỏa thuận giữa Mỹ và Mexico đạt được ngoài giờ giao dịch nên chưa thể xác định tác động của nó với đồng tiền này cho tới chiều 2/6.

Những thông tin tích cực về cuộc đàm phán thương mại giữa Mỹ và Mexico cũng khiến thị trường chứng khoán Mỹ phản ứng tích cực trong phiên giao dịch ngày 7/6. Chỉ số trung bình công nghiệp Dow Jones tăng 263,28 điểm lên 25.983,94 điểm, dẫn đầu bởi đà tăng của Microsoft và Apple. S&P 500 nhích 1%, đóng cửa phiên với 2.873,34 điểm, khi cổ phiếu nhóm công nghệ có diễn biến vượt trội. Nasdaq Composite tăng 1,7% lên 7.742,10 điểm.