Tái đàn lợn có kiểm soát, đừng để sau lại “ngã ngửa” vì giá lợn

Bộ trưởng Bộ NNPTNT Nguyễn Xuân Cường trả lời phỏng vấn báo chí tại Hội nghị Thúc đẩy phát triển chăn nuôi lợn. 

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường khẳng định, trong ngành chăn nuôi lợn hiện nay, các hộ chăn nuôi quy mô nhỏ và vừa, các HTX chính là 2 khu vực chiếm tỉ trọng lớn nhất, chiếm tới 66 – 67%% tổng đàn lợn. Trong khi đó, tốc độ tăng đàn, tái đàn ở các doanh nghiệp (DN) lớn cũng đang tăng rất nhanh, trước đây thị phần chỉ chiếm khoảng 15-20% thì nay đã tăng lên 35%.

Cái cần ưu tiên hiện nay, chính là đối tượng chăn nuôi nông hộ quy mô tập trung, trang trại, HTX. Muốn vậy phải hoàn thiện nhóm chính sách nhà nước với tổng thể nhiều giải pháp nhằm hỗ trợ từ con giống, đất đai đến lãi suất vay vốn…

Thứ 2, ngành nông nghiệp phải ưu tiên tập trung chỉ đạo sâu sát hơn nữa để đảm bảo tái đàn an toàn, hiệu quả, không tái dịch. Nguy cơ dịch tả lợn châu Phi (DTLCP) quay trở lại vẫn còn rất hiện hữu, cho nên công tác phòng chống dịch phải có sự cố gắng rất lớn từ chủ trương, chính sách, chỉ đạo cho tới sự hưởng ứng của người dân. Thời gian qua, nhờ có sự đồng bộ, đồng lòng quyết liệu đó nên đã hạn chế được thấp nhất tỉ lệ thiệt hại do DTLCP.

Tuy nhiên, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cũng phải thừa nhận dịch bệnh này gây ra thời gian qua rất khủng khiếp, lên tới gần 20% tổng đàn. Chưa có dịch bệnh nào trong lịch sử từng gây thiệt hại lớn như thế, làm mất cân đối cung cầu về thực phẩm, khiến giá lợn hơi tăng cao suốt từ Tết Nguyên đán đến giờ và có thể còn kéo dài.

Dịch bệnh còn làm ảnh hưởng tới sinh kế một bộ phận lớn bà con nông dân, DN, HTX… Nhất là nông dân, nhiều người mất cả cơ nghiệp do quy mô chăn nuôi nhỏ, vốn ít.

Điều đáng mừng là đến nay, sau khi DTLCP được khống chế cơ bản thì nhiều địa phương có sáng kiến rất hay trong việc tiếp tục tăng cường phòng chống dịch, tái đàn, tăng đàn. Các HTX, DN, người dân cũng có nhiều sáng tạo, như ở Hưng Yên có chủ trang trại khử trùng cả tiền, hay đun sôi nước mới cho lợn ăn uống. Đặc biệt 15 DN lớn đã cơ bản giữ được đàn lợn nái, cụ kị ông bà, nhờ đó tốc độ tái đàn, tăng đàn ở bộ phận này khá nhanh, góp phần tăng tổng đàn lên khoảng 81% so với trước khi có DTLCP.

Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường cũng nhìn nhận còn những vấn đề lớn bất hợp lí, cần giải quyết: "Hiện nay sản lượng thịt lợn vẫn còn thiếu hụt khoảng hơn 20% so với trước khi có dịch tả lợn châu Phi. Nếu trong quý 3 chúng ta không cố gắng, quyết tâm đồng bộ thì nguồn cung thịt lợn chưa thể trở lại trạng thái cân bằng. Do đó, điều thứ 3 cần lưu ý, chính là các tỉnh, thành phố cần hoàn thiện chính sách, vào cuộc đồng bộ, tích cực giúp người dân tái đàn thuận lợi, hiệu quả".

Bộ trưởng Bộ NNPTNT đề nghị các địa phương rà soát quy hoạch, tạo điều kiện về đất đai để các trang trại, HTX mở rộng quy mô chăn nuôi. Ảnh: Minh Huệ

Bộ trưởng khẳng định địa phương mới là nơi nắm quyền quyết định tới hiệu quả tái đàn. Sau hội nghị này, đề nghị nơi nào chưa chi trả hỗ trợ thiệt hại do dịch tả lợn châu Phi thì phải rà soát lại. Người dân cần nhất sự công bằng, rõ ràng, sòng phẳng, đã hỗ trợ phải đến nơi đến chốn, công khai minh bạch, tránh thủ tục rườm rà, kí hàng mấy chục loại giấy tờ để nhận mấy đồng hỗ trợ thì ai cũng nản. 

"Những địa phương nào đã qua 30 ngày không còn DTLCP phải công bố hết dịch để người dân sản xuất, buôn bán thịt lợn thuận lợi. Báo cáo của các tỉnh tổng hợp lên thì thấy 99,9% số xã hết DTLCP, nhưng tại sao trong hội nghị hôm nay, mới có 45 tỉnh đã công bố hết dịch? Cái này đề nghị kiểm tra lại", Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nêu câu hỏi. 

Tiếp đó, Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường đề nghị các địa phương chỉ đạo DN tham gia cung ứng sản phẩm cho hệ sinh thái ngành thịt lợn. Sau hội nghị, đề nghị các DN thuộc địa bàn tỉnh nào thì mời đến làm việc cùng chủ trang trại, HTX, nông dân để bàn bạc, thể hiện trách nhiệm với cộng đồng trong cung ứng đầu vào - đầu ra; cử đội ngũ kĩ thuật chăm lo trang trại vệ tinh, hỗ trợ nông dân – chính là chăm lo thị trường, khách hàng của mình.

Các địa phương cũng cần đặc biệt quan tâm 2 nhóm vấn đề lớn: Quy hoạch, tạo điều kiện về đất đai để các trang trại, HTX mở rộng quy mô chăn nuôi, liên kết với nhau để có những trang trại, HTX lớn mạnh; cắt giảm thủ tục hành chính rườm rà. 

Cuối cùng, tư lệnh ngành nông nghiệp đề nghị các địa phương rà soát quá trình tái cơ cấu ngành nông nghiệp, trong đó khẳng định tái cơ cấu ngành thịt lợn theo hướng bền vững, theo chuỗi. Đừng để tái đàn mất kiểm soát mà sau này lại "ngã ngửa" vì khủng hoảng thừa, phải đi giải cứu thịt lợn. 

"Nơi nào cần bao nhiêu trang trại, bao nhiêu chuỗi phải xác định rõ, không sản xuất đứt quãng. Khu vực nào có thế mạnh thì tạo điều kiện đầu tư phát triển, còn chưa đảm bảo điều kiện an toàn sinh học, an toàn dịch bệnh thì dứt quát không tái đàn. Riêng đối với DN, đề nghị coi việc tái đàn của mình và của nông hộ, HTX là quan trọng như nhau. DN chính là đầu tàu trong việc dẫn dắt giá thịt lợn, giá cám, thuốc thú y… Bảo bán giá lợn hơi 70.000 đồng/kg nhưng lại tuồn ra cho trang trại vệ tinh đẩy giá lên thì là chưa thực sự gương mẫu", Bộ trưởng Cường nói rõ.

Còn với người dân, người đứng đầu ngành nông nghiệp cho rằng "bão" DTLCP là bài học thấm thía đối với ngành chăn nuôi.

"Bây giờ đã qua thời chăn nuôi vài mét vuông rồi, đã đến thời liên két, ứng dụng khoa học công nghệ, bởi không có DTLCP thì cũng có dịch bệnh khác khiến chăn nuôi nhỏ lẻ chịu nhiều rủi ro. Thực tế cho thấy mô hình HTX rất phù hợp với xã hội Việt Nam. Không thể ở đâu cũng có đại điền mênh mông, do đó người nông dân chăn nuôi nhỏ lẻ cần vào HTX, tổ hợp tác để tạo sức mạnh, các bên cùng có lợi", Bộ trưởng Nguyễn Xuân Cường nhấn mạnh.