Thấy gì từ mô hình thương mại tự do tại các thành phố phát triển nhất thế giới

Từ Dubai, Singapore đến Thâm Quyến, mô hình này không chỉ đem lại những bước nhảy vọt về kinh tế mà còn định hình lại toàn bộ diện mạo đô thị. Việt Nam, với tâm điểm là Đà Nẵng, đang đứng trước cơ hội để bước vào quỹ đạo phát triển tương tự. 

Khu thương mại tự do: Động lực tăng trưởng kinh tế

Hiểu một cách đơn giản, khu thương mại tự do giống như một "ốc đảo kinh tế" nằm ngay trong lãnh thổ một quốc gia. Ở đây, hàng hóa có thể nhập khẩu, sản xuất, lắp ráp và tái xuất với cơ chế ưu đãi thuế quan và thủ tục tinh giản nhất. Chính điều này khiến các FTZ trở thành "chiếc nam châm" khổng lồ thu hút vốn đầu tư quốc tế, đồng thời mở ra cơ hội cho sự bứt phá về kinh tế, xã hội và đô thị.

Câu chuyện của Thâm Quyến là minh chứng rõ ràng. Năm 1980, khi bắt đầu mở cửa với chính sách thương mại tự do, GDP của thành phố chỉ ở mức 270 triệu USD. Thế nhưng sau hơn bốn thập kỷ, con số này đã vượt 475 tỷ USD vào năm 2023, tức tăng gần 1.800 lần. Từ một làng chài nhỏ bé, Thâm Quyến đã vươn lên thành trung tâm công nghệ toàn cầu, nơi đặt trụ sở của những tập đoàn công nghệ hàng đầu như Huawei hay Tencent, được mệnh danh là "thung lũng Silicon của châu Á".

Dubai cũng không kém phần ấn tượng. Khu thương mại tự do Jebel Ali, thành lập năm 1985, ban đầu chỉ có 19 công ty hoạt động. Ngày nay, con số này đã tăng lên hơn 11.000 doanh nghiệp đến từ 157 quốc gia, tạo việc làm cho hơn 160.000 lao động. Năm 2024, khu vực này đóng góp 713 tỷ AED cho hoạt động thương mại phi dầu mỏ, chiếm tới 36% GDP của Dubai, chứng minh sức mạnh vượt trội của mô hình FTZ trong việc chuyển đổi nền kinh tế vốn phụ thuộc vào dầu mỏ.

Singapore là một ví dụ đặc biệt khác, quốc gia không có nhiều tài nguyên này đã tận dụng lợi thế cảng biển để phát triển các khu thương mại tự do, biến đảo quốc trở thành cửa ngõ trung chuyển hàng hóa hàng đầu thế giới. Thành công của Singapore không chỉ nằm ở logistics, mà còn ở việc xây dựng môi trường kinh doanh minh bạch, ổn định, đưa GDP bình quân đầu người vượt ngưỡng 80.000 USD - thuộc nhóm cao nhất toàn cầu.

Điểm chung dễ nhận thấy ở tất cả các FTZ này là sự đầu tư đồng bộ về hạ tầng, logistics hiện đại và khung pháp lý vượt trội. Một khi được vận hành, chúng tạo ra hiệu ứng kích hoạt mạnh mẽ: Kinh tế tăng trưởng nhanh, đời sống xã hội năng động hơn, giá trị bất động sản leo thang, và đô thị lân cận phát triển vượt bậc.

Đà Nẵng: Khu thương mại tự do đầu tiên tại Việt Nam

Ngày 16/6/2025, Thủ tướng Chính phủ đã ký quyết định thành lập khu thương mại tự do đầu tiên của Việt Nam tại Đà Nẵng. Đây được coi là bước ngoặt lịch sử, mở ra một chương phát triển hoàn toàn mới cho thành phố bên sông Hàn.

Sở dĩ Đà Nẵng được lựa chọn bởi nơi đây hội tụ đủ ba yếu tố then chốt. Về địa lợi, thành phố sở hữu cảng Liên Chiểu - cảng biển nước sâu được quy hoạch đón tàu đến 200.000 tấn, giữ vai trò cửa ngõ quan trọng nhất của hành lang kinh tế Đông - Tây. Về thiên thời, xu hướng dịch chuyển chuỗi cung ứng toàn cầu sau đại dịch đã và đang mở ra cơ hội lớn cho các ngành công nghệ cao, bán dẫn… những lĩnh vực vốn là thế mạnh của Đà Nẵng.

Phối cảnh Trung tâm Tài chính Quốc tế tại Đà Nẵng

Tác động của khu thương mại tự do không chỉ được đo bằng các chỉ số kinh tế, mà còn thể hiện rõ trong sự thay đổi diện mạo đô thị. Liên Chiểu - nơi đặt cảng Liên Chiểu sẽ trở thành trung tâm logistics quốc tế, tập trung các kho bãi thông minh, nhà máy công nghệ cao và hệ thống vận tải hiện đại. Đây sẽ là điểm đến của hàng tỷ USD vốn FDI mỗi năm, đồng thời thu hút từ 50.000 đến 70.000 lao động, trong đó có một lực lượng đáng kể là chuyên gia, kỹ sư và nhà quản lý từ nhiều quốc gia.

Sự thay đổi này chắc chắn kéo theo nhu cầu mới về hạ tầng xã hội. Nhà ở chất lượng cao, văn phòng quốc tế, trường học song ngữ, bệnh viện hiện đại, trung tâm thương mại và các dịch vụ đô thị sẽ đồng loạt phát triển. Liên Chiểu từ một khu công nghiệp truyền thống sẽ chuyển mình thành đô thị cảng biển quốc tế hiện đại và sôi động.

Trong bối cảnh ấy, những khu đô thị được quy hoạch bài bản sẽ trở thành tâm điểm hưởng lợi từ sự bùng nổ của khu thương mại tự do. The Lumia Da Nang chính là ví dụ điển hình. Tọa lạc trên trục Nguyễn Tất Thành nối dài, dự án chỉ mất ít phút di chuyển để kết nối trực tiếp với cảng Liên Chiểu và trung tâm khu thương mại tự do. Với quy hoạch gần 70 ha, The Lumia được phát triển theo mô hình đô thị sinh thái khép kín, sở hữu gần 30 tiện ích hiện đại đáp ứng mọi nhu cầu từ an cư, làm việc đến giải trí, thương mại.

Dự án The Lumia Da Nang tiếp giáp đường Nguyễn Tất Thành nối dài, kết nối trực tiếp Cảng quốc tế Liên Chiểu, Khu thương mại tự do & Trung tâm thành phố

Điểm khác biệt lớn của The Lumia Da Nang nằm ở giá trị đầu tư kép. Đây không chỉ là nơi an cư lý tưởng, mà còn là tài sản có thể khai thác linh hoạt: cho thuê, mở văn phòng, cửa hàng hay lưu trú du lịch. Trong tương lai, khi làn sóng chuyên gia quốc tế đổ về Đà Nẵng ngày càng mạnh mẽ, giá trị khai thác từ dự án sẽ càng gia tăng, biến bất động sản nơi đây trở thành công cụ sinh lời bền vững.

Với tầm nhìn chiến lược, những nhà đầu tư nắm bắt xu hướng từ sớm sẽ là người gặt hái thành quả lớn nhất trong tương lai. Và The Lumia Da Nang, với vị trí chiến lược cùng quy hoạch hiện đại, xứng đáng trở thành điểm tựa đồng hành cùng sự bứt phá ngoạn mục của thành phố đáng sống nhất Việt Nam trong thập kỷ tới.