Thế giới Di động: Case study điển hình của việc doanh nghiệp sử dụng nghiệp vụ treasury, 'tay trái đỡ tay phải' nhằm cải thiện lợi nhuận trong năm COVID

Một số chuyên gia tài chính của Việt Nam gần đây đề cập đến case study của CTCP Đầu tư Thế giới Di động (MWG) như là một trong những doanh nghiệp sử dụng nghiệp vụ treasury nổi bật trong năm nay. 

Theo ông Phan Lê Thành Long, nhờ có vị thế, điểm tín dụng và thế chấp hàng tồn kho, các doanh nghiệp có thể vay lãi suất thấp để đầu tư ngắn hạn kiếm lời. Đây là hoạt động treasury cơ bản được nhiều công ty áp dụng để tạo thêm lợi nhuận cho cổ đông. 

Tại MWG, lợi nhuận từ hoạt động tài chính trong 9 tháng đầu năm nay đạt 394 tỷ đồng, so với cùng kỳ năm ngoái chỉ 104 tỷ đồng, tức là gấp gần 4 lần và tăng khoảng 290 tỷ đồng. 

Trong khi đó, lợi nhuận thuần của MWG đạt 4.418 tỷ đồng, tăng thêm 334 tỷ đồng. Điều này có nghĩa, mức tăng lợi nhuận của MWG chủ yếu đến từ lợi nhuận tài chính; qua đó cho thấy vai trò của nghiệp vụ treasury là hết sức quan trọng trong năm nay, một năm mà COVID-19 tác động nặng nề đến mảng kinh doanh điện máy và thiết bị di động của công ty bán lẻ. 

Theo ông Nguyễn Quang Thuân – Tổng giám đốc FiinGroup, MWG có chi phí vốn vay bình quân (Cost of Financing – CoF) chỉ ở mức 3,7%/năm trong tổng nợ vay ngắn – dài hạn hơn 18.000 tỷ đồng tại thời điểm cuối quý 3/2021. Trái phiếu của MWG huy động có thể có mức chi phí vốn cao hơn đáng kể, ví dụ trái phiếu phát hành cho Manulife ở mức 6,55%, chưa tính chi phí bảo lãnh. Tuy nhiên, trong tổng cơ cấu nợ vay, dư nợ huy động trái phiếu chỉ chiếm tỷ lệ nhỏ, 6,3%. Do đó, trong tổng số 12.900 tỷ đồng đầu tư tài chính của MWG (bao gồm đầu tư tài chính ngắn hạn, đầu tư tài chính dài hạn…), phần lớn nguồn vốn nguồn vốn có chi phí vốn thấp. 

Trong khi đó, tỷ suất lợi nhuận đầu tư (Investment Yield) bình quân của MWG ở mức 7,2%/năm, ổn định trong 4 quý vừa qua. Nếu đem so với CoF bình quân 3,7% thì chênh lệch tương đối lớn (3,5%). Ông Thuân cho rằng đây là mức lợi nhuận cao và không kém gì biên lợi nhuận tín dụng (NIM) của các ngân hàng thương mại và cao hơn cả lợi nhuận kinh doanh trái phiếu của các công ty chứng khoán. 

Vai trò của lợi nhuận tài chính đối với MWG đặc biệt nổi bật trong quý 3, khi hoạt động kinh doanh chịu cú "hit" nặng nề nhất. 

Vì sao MWG có được chi phí vốn thấp đến vậy, ông Nguyễn Quang Thuân lý giải sâu hơn: 

- Thứ nhất, MWG có lưu lượng hàng tồn kho rất hớn, luôn ở ngưỡng 20.000 – 22.000 tỷ đồng trong năm qua, trong khi doanh thu chủ yếu bằng tiền mặt (thể hiện ở vòng quay phải thu ở mức cực thấp 0,88 ngày). Hàng tồn kho này thực tế đều có giá trị phát mãi cao mặc dù vòng quay ở mức 2 – 3 tháng/năm. Ông Thuân cho rằng đây là điều mà bất cứ ngân hàng nào cũng muốn tiếp cận một khách hàng như MWG để cấp hạn mức tín dụng cho vay vốn lưu động. 

- Thứ hai, hệ số đòn bẩy tài chính (nợ vay/vốn chủ) của MWG ở mức 0,96x tại cuối quý 3/2021, đây là mức thấp so với bình quân ngành bán lẻ. Quan trọng hơn, hệ số bao phủ nợ vay (Nợ vay ròng/EBITDA) ở mức rất an toàn 3,5x (tức mất bình quân 3,5 năm để trả hết gốc nợ vay). Hệ số khả năng chi trả lãi vay (EBITDA/Chi phí lãi vay) ở mức an toàn 6,8 lần (tức năng lực lợi nhuận bằng tiền tạo ra gấp nhiều lần áp lực trang trải chi phí lãi vay), cao hơn nhiều so với trung bình ngành bán lẻ. 

Mặt khác, theo mô hình xếp hạng tín nhiệm của FiinRatings, MWG có mức xếp hạng sơ bộ ở khu vực rất cao (hoặc rủi ro tín dụng rất thấp) từ A+ đến AA theo thang điểm xếp hạng nội địa của Việt Nam. Đây là mức thấp hơn từ 2 đến 3 bậc so với mức xếp hạng cao nhất AAA (tương đương mức của trái phiếu Chính phủ Việt Nam và hiện có lợi tức chỉ khoảng 1,9% cho kỳ hạn 10 năm).

Đánh giá về nghiệp vụ treasury của MWG, CEO của FiinGroup cho rằng MWG đã nắm bắt cơ hội tốt nhằm tối đa hoá giá trị cho cổ đông trong bối cảnh dịch bệnh. 

Tuy nhiên, rủi ro với MWG là có khi công ty này chủ yếu vào trái phiếu kỳ hạn 3 – 5 năm của các tổ chức tín dụng với lãi suất từ 6 – 9% và khoảng 665 tỷ đồng cho vay Chứng khoán HSC (tại 30/9/2021). Trong trường hợp MWG đầu tư vào trái phiếu của các ngân hàng nhỏ thì rủi ro tương đối lớn. 

Thế giới Di động đã mua 5.000 tỷ trái phiếu kỳ hạn 3-5 năm có lãi suất từ 7.6-9.3%

Cũng theo một thống kê khác của FiinGroup, hiện có khoảng 110 doanh nghiệp trong tổng số gần 1.650 doanh nghiệp phi tài chính niêm yết tham gia tích cực vào hoạt động đầu tư tài chính, bao gồm đầu tư vào chứng chỉ tiền gửi, chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, cho vay tín dụng và cả phái sinh hàng hoá như trường hợp của Mía đường Thành Thành Công (SBT)…

"Tuy nhiên, không phải doanh nghiệp nào cũng có mức lợi nhuận hấp dẫn như câu chuyện của MWG. Điều thú vị là một số doanh nghiệp có danh mục "phải thu từ cho vay" lớn không kém một công ty tài chính cỡ vừa", ông Thuân nói.