Tiền giống như thuốc độc với startup, shark Hưng tiết lộ hậu trường một số startup tiêu tiền khủng khiếp và báo cáo doanh thu "đếm cua trong lỗ"

Bắt nguồn từ chia sẻ của shark Dzung Nguyễn, giám đốc quỹ CyberAgent Việt Nam và Thái Lan về câu chuyện lý do vì sao các startup công nghệ thường hay "đốt tiền, một startup công nghệ cần ít nhất 5-7 năm để xây dựng nền tảng trong bối cảnh thế giới thay đổi từng ngày, tuy nhiên để "sống được" trong quãng thời gian này thì trước đó trong quá trình đưa sản phẩm ra thị trường chỉ cần mất 6 tháng là có thể đánh giá được sản phẩm này có thất bại hay không.

Và câu chuyện bàn ở đây là việc các startup đã sử dụng tiền đầu tư như thế nào.

Shark Phạm Thành Hưng, phó Chủ tịch Cengroup, Chủ tịch CTCP Phát triển bất động sản thế kỷ CenInvest đã chia sẻ câu chuyện hậu kì trong quá trình đầu tư vào các startup.

"Việc kêu gọi vốn của các startup đặc biệt với startup công nghệ giống như sự chứng tỏ giá trị startup của mình cao, các startup kêu gọi vốn thật cao để tạo tiền đề cho các vòng gọi vốn tiếp theo. Nhưng giá là một chuyện, số tiền kêu gọi là chuyện khác. Tôi thường đặt câu hỏi rõ ràng khi giải ngân cho các startup đó là nhu cầu về vốn và khả năng sử dụng vốn. Làm sao tạo hiệu quả trên đồng vốn, có cách nào khác để huy động vốn hay không ngoài việc phải xẻ thịt mình ra. Công ty của chúng tôi niêm yết trên sàn chứng khoán nên tôi hiểu rõ việc huy động vốn qua phát hành cổ phần là cực chẳng đã, là phương án cuối cùng tính đến. Đó là chưa kể đến việc các bạn bán cổ phần đi rồi thu một lượng tiền, tâm lý đó là tiền của người khác, công ty mình phải đi làm thuê. Tư duy của các bạn đối với tiền không phải của mình thì các bạn tìm cách tiêu tiền, giải ngân sai mục đích và có thể dẫn đến sai lầm ngay lập tức.

Shark Hưng cho rằng một trong những nguyên nhân khiến startup thất bại là quá trình triển khai và lỗi vận hành.

"Khi các bạn mới được rót tiền đã chạy tốc độ cao ngay mặc dù mới tập lái, lao ngay ra đường cao tốc tăng tốc ngay lập tức, chi tiền một cách khủng khiếp và nghĩ rằng doanh thu sẽ đến. Một số bạn báo cáo kế hoạch doanh thu tăng hàng chục lần trong tương lai nhưng đều là "hợp đồng đếm cua trong lỗ" và tưởng tượng ra rằng chắc chắn đối tác sẽ ký với mình mặc dù mới gặp mặt hoặc mới đưa bản chào, chưa vào thương thuyết", Shark Hưng chia sẻ những góc khuất trong quá trình rót vốn cho các startup.

"Điều thứ hai, ở góc độ nhà đầu tư, khi chúng tôi bỏ tiền ra thì mặc định chúng tôi sẽ trở thành mentor (người hướng dẫn) của các bạn và các bạn cần tranh thủ ý kiến của các shark nhưng trong thực tế thì "đứng đầu tư nhưng phải dùng từ xin làm mentor". (lúc này shark Bình bình luận đó là "đứng đầu tư và quỳ exit"). Chúng tôi vô cùng vất vả khi phải gọi điện gặp các startup để xem tình hình kinh doanh đến đâu. Ban đầu các bạn báo cáo rất hoành tráng, rất tự tin, sau đó mọi việc không đúng như mong muốn, các bạn "trốn" không gặp các shark nữa, chui vào hang nấp, chờ ngày đẹp trời mới chui ra. Đó là một trong các vấn đề khiến các bạn càng lún sâu vào khủng hoảng hơn. Khi gặp vấn đề các bạn phải chia sẻ ngay lập tức, tìm người tham vấn, dũng cảm phanh ngay, phải thay đổi con đường, thay đổi lộ trình và điều khiển tốc độ cho hợp lý và vừa phải. Chứ mới tập lái càng chạy lại càng chết", Shark Hưng đưa ra lời khuyên với các startup.

Ngoài ra, shark Hưng cho rằng nếu dựa vào các bài thuyết trình của các startup để ra quyết định đầu tư thì rất có thể sẽ bị định giá sai vì hiện nay phong trào khởi nghiệp lên cao, trình độ pitching (trình bày) của các startup ngày càng chuyên nghiệp.

"Nhưng thực sự tôi quan tâm rất nhiều đến việc biến ý tưởng thành hiện thực, đó là năng lực điều hành của founder. Tôi không thích team khởi nghiệp dàn hàng ngang, mỗi người nắm vài chục phần trăm, tôi muốn ai đó nắm chi phối trên 70% và đủ tự tin để điều hành, còn những người khác để bổ trợ, team đó tôi cảm thấy tin tưởng hơn", shark Hưng chia sẻ.

Trong khi đó đánh giá tầm quan trọng của vốn đối với các startup, shark Nguyễn Thanh Việt, Chủ tịch, Tổng giám đốc Intracom cho rằng vốn là vấn đề đầu tiên nhưng không phải là yếu tố quyết định sống còn của startup, quan trọng là "đồ án" của mình có hay hay không. Thị trường này với startup này thì số vốn này là hợp lý, còn không thì bao nhiêu cũng là ít. Sai lầm của startup là không biết định giá mình như thế nào, hay ảo tưởng "mơ thì mơ cho sang tội gì mơ hèn", nhưng mà nó không thực tế.

Shark Nguyễn Hòa Bình, Chủ tịch Tập đoàn NextTech cho rằng, "tiền nhiều khi là thứ thuốc độc với startup, ở sa mạc người ta dùng phương pháp tưới nhỏ giọt thì cây phát triển rất tốt, nhưng nếu đổ ào cả nước cả phân bón vào thì cây lại còi cọc thậm chí là chết. Tôi cho rằng vòng đời startup chia làm 2 giai đoạn, từ 0 đến 1 là giai đoạn tìm long mạch thì chỉ cần tiền vừa đủ tùy từng trường hợp, còn từ 1 đến 100 mới là lúc cần nhiều tiền".

Cuối cùng shark Việt kết luận, "Anh không thể trồng cây chuối để ra quả na, và mình phải có thái độ nghiêm túc khi mình nhận tiền của người khác, kể cả những người trong gia đình mình thì mình mới xây dựng được nhân cách con người và văn hóa kinh doanh. Có những thứ nhận xong không trả được, giống như nhận nợ ấy. Lời khuyên của người khác mình còn phải trân trọng chứ chưa nói đến tiền bạc".