Tổ chuyên án đang khám nhà, bỗng có người gõ cửa… biếu quà: Bi kịch của 'ông trùm than' Trung Quốc

Theo Hongxing News (Trung Quốc), bộ phim tài liệu có tiêu đề "Thúc đẩy '3 không tham nhũng’ một cách toàn diện" được phát sóng trên truyền hình Trung Quốc vào tháng 1/2024 đã đề cập đến vụ án của Lý Đông - cựu Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Đầu tư Năng lượng Nhà nước Trung Quốc (CHN Energy).

Thông tin công khai cho thấy Lý Đông, sinh năm 1960, đã làm việc tại Tập đoàn Shenhua một thời gian dài, đảm nhiệm các chức vụ Phó Tổng công trình sư và Phó Tổng Giám đốc của tập đoàn. Tháng 11/2017, ông ta trở thành Ủy viên Đảng ủy, Phó Tổng Giám đốc CHN Energy - công ty quốc doanh hình thành sau khi tái cơ cấu Shenhua và sáp nhập một doanh nghiệp khác. Lý bị điều tra vào tháng 2/2023, rồi bị khai trừ khỏi Đảng Cộng sản Trung Quốc vào tháng 8 cùng năm.

Một báo cáo trước đó cho biết Lý Đông không hề có liêm sỉ, đã khai thác than bất chấp luật pháp vì lợi ích cá nhân. Ông ta dùng quyền lực đổi lấy tiền bạc dưới vỏ bọc "đầu tư" và "đại lý", lợi dụng chức vụ để giúp người khác trục lợi trong hoạt động tiêu thụ sản phẩm và kinh doanh doanh nghiệp; đổi lại Lý sẽ nhận được những khoản tiền lớn bất hợp pháp.

Bộ phim tài liệu đã tiết lộ rằng Lý Đông là một ví dụ điển hình của việc khai thác than vì lợi ích cá nhân. Điều này đúng trong cả việc vận chuyển và bán than , cũng như trong việc đấu thầu và mua sắm thiết bị khai thác than . Tóm lại, ông ta không thể rời xa một thứ, đó là “than ”.

Xuất thân là một thợ mỏ than làm việc dưới lòng đất, vào năm 1999, Lý Đông được giao nhiệm vụ quan trọng trở thành Chủ tịch Công ty TNHH Năng lượng Jungar – vốn là công ty con của Tập đoàn Shenhua. Tuy nhiên, sau khi trở thành "lãnh đạo cấp cao", ông ta đã lơ là trong việc tu tâm dưỡng tính, dần dần sa vào con đường tham nhũng.

Lý Đông từng cho biết: "Sau khi đến Junggar, tôi đang quản lý 10 tỷ nhân dân tệ tài sản [tương đương 1,21 tỷ USD vào năm 1999], và tôi cảm thấy tiếng nói của mình đầy quyền lực, đã nói 1 thì không ai dám nói 2."

Bộ phim tài liệu trên truyền hình Trung Quốc tiết lộ rằng Lý Đông là một ví dụ điển hình của tham nhũng bắt nguồn từ thói quen xấu. Khi ông ta mới bị bắt giữ, lực lượng đặc nhiệm đã phát hiện ra "phong cách" của ông ta thông qua một "sự việc ngoài  ý muốn".

Lý Chí Dũng - cán bộ Ủy ban Kiểm tra Kỷ luật Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc (CCDI) - cho biết: "Chúng tôi đã khám xét nhà của Lý Đông theo đúng quy trình. Trong lúc đang khám xét thì có người gõ cửa, thực chất là đến biếu quà. Các thương nhân, chủ doanh nghiệp đều được phép, hoặc đã quen với việc đến nhà [Lý Đông] biếu quà. Điều này cũng cho thấy ông ta không nghiêm khắc với bản thân."

Ngoài ra, Lý Đông còn có một thói quen dễ nhận biết: ông ta không thể sống thiếu rượu. Dù là vì việc công hay việc tư, Lý luôn uống rượu mỗi khi ngồi vào bàn tiệc, đôi khi là uống liên tiếp hai bữa: một lần vào bữa tối và một lần do nhóm thân cận của ông ta sắp xếp sau bữa tối.

CCDI đã nhiều lần thông báo và vạch trần những trường hợp quan chức "không lấy công quỹ mà dùng tiền của doanh nghiệp". Tuy nhiên, Lý Đông đã giải thích suy nghĩ của mình lúc bấy giờ rằng: "Tôi không thể lấy công quỹ để đi uống rượu. Còn uống rượu với các chủ doanh nghiệp tư nhân, tôi cảm thấy điều đó không vi phạm quy định."

Bộ phim tài liệu chỉ ra rằng trong lúc uống rượu với các chủ doanh nghiệp, Lý Đông đã quên mất trách nhiệm quan trọng của người đứng đầu doanh nghiệp nhà nước là quản lý tài nguyên quốc gia, và bắt đầu sử dụng tài nguyên quốc gia cho mục đích cá nhân.

Kết quả điều tra của CCDI cho thấy Lý Đông đã phớt lờ điều lệ của Đảng Cộng sản Trung Quốc, nhiều lần dự tiệc tùng, đi du lịch, chơi golf và tham gia các hoạt động đi ngược điều lệ đảng khác, đồng thời nhận quà biếu và tiền bạc trái phép. Ông ta cũng sở hữu cổ phần bất hợp pháp tại các công ty không niêm yết; và sau khi nghỉ hưu, còn nắm giữ các chức vụ bất hợp pháp trong các doanh nghiệp tư nhân để hưởng thù lao. 

CCDI kết luận, Lý Đông không có ý thức kỷ luật hay pháp luật, và đã lợi dụng ngành than một cách vô độ. Ông ta đã dùng quyền lực đổi lấy tiền bạc dưới vỏ bọc "đầu tư" và "đại lý", lợi dụng chức vụ để giúp người khác trục lợi trong hoạt động tiêu thụ sản phẩm và kinh doanh doanh nghiệp; đổi lại Lý sẽ nhận được những khoản tiền lớn bất hợp pháp.

Tháng 8/2023, Lý Đông bị khai trừ khỏi Đảng Cộng sản Trung Quốc và chuyển hồ sơ sang Viện Kiểm sát để truy tố.

Đến tháng 7/2024, Tòa án nhân dân trung cấp thành phố Nghi Chừng (tỉnh Giang Tây, Trung Quốc) đã xét xử công khai vụ án nhận hối lộ của Lý Đông, kết án bị cáo này tù chung thân, tước quyền lợi chính trị suốt đời và tịch thu toàn bộ tài sản cá nhân vì tội nhận hối lộ.