Vì sao Big 4 ngân hàng đứng ngoài cuộc đua tăng lãi suất huy động?

Cuối tháng 3, đầu tháng 4, nhiều ngân hàng như NamABank, Techcombank, VietCapitalBank,…đã áp dụng biểu lãi suất huy động mới và điều chỉnh theo xu hướng tăng khoảng 0,1-0,3 điểm % so với trước.

Trên thực tế, lãi suất huy động đã liên tục tăng từ tháng 12 năm ngoái đến nay và hầu hết là ở các ngân hàng tư nhân. Mức điều chỉnh tăng trong khoảng 3-4 tháng trở lại đây phổ biến khoảng 0,3-0,8%/năm.

Hiện lãi suất cao nhất trên thị trường là 7,8%/năm tại Techcombank, áp dụng cho khách hàng có tiền gửi lớn từ 999 tỷ đồng trở lên. Mức 7%/năm trở lên cũng không còn hiếm, đã được niêm yết ở những ngân hàng như SCB, NamABank, VietBank, VietABank,…Trong khi mức xấp xỉ 7%/năm có ở rất nhiều nhà băng, gồm cả những ngân hàng lớn như Sacombank, SHB,…

Lãi suất tăng cũng khiến tiền gửi của người dân tăng trưởng tích cực trong những tháng đầu năm. Theo đó, tiền gửi của người dân tăng hơn 103.000 tỷ trong tháng 1 lên hơn 5,4 triệu tỷ đồng, tương đương tăng 1,95%. Đây là tháng tăng mạnh nhất của tiền gửi dân cư trong 10 tháng trở lại đây.

Đáng chú ý, trong khi các ngân hàng tư nhân "đua nhau" tăng lãi suất huy động để thu thút tiền gửi của người dân trong thời gian qua thì các ngân hàng quốc doanh như Agribank, Vietcombank, VietinBank, BIDV vẫn giữ nguyên kể từ tháng 8 năm 2021 đến nay.

Hiện, lãi suất cao nhất tại Agribank, Vietcombank, BIDV chỉ ở mức 5,5%/năm, trong khi VietinBank nhỉnh hơn một chút là 5,6%/năm.

Trên thực tế, bất chấp việc niêm yết lãi suất huy động ở mức thấp nhất trên thị trường nhiều năm qua, tăng trưởng tiền gửi của nhóm Big 4 ngân hàng vẫn rất tốt. Ngay cả trong 2 năm Covid, thu nhập nhiều khách hàng bị ảnh hưởng và dòng tiền có xu hướng chảy vào các kênh đầu tư, tăng trưởng tiền gửi của những ngân hàng này đều khá cao.

Cụ thể, năm 2021, tiền gửi của khách hàng tại VietinBank tăng tới 17,3% lên hơn 1,16 triệu tỷ đồng. 3 ngân hàng còn lại cũng có tăng trưởng rất mạnh: Agribank (9%), BIDV (12,5%), Vietcombank (10%). Trong khi đó, mức tăng trung bình ngành là 9,2%.

Nhóm ngân hàng quốc doanh vẫn luôn có lợi thế về huy động vốn, không bị phụ thuộc quá nhiều vào việc tăng lãi suất do có mạng lưới phòng giao dịch rộng khắp cả nước, uy tín thương hiệu cao, là nơi gửi tiền của nhiều tập đoàn, doanh nghiệp lớn. Tại các vùng nông thôn, vùng sâu vùng xa, Agribank, BIDV gần như không vấp phải sự cạnh tranh nào từ các ngân hàng tư nhân.

Một lý do khác là nhiệm vụ của nhóm ngân hàng quốc doanh trong việc điều tiết thị trường tiền tệ. Việc không tăng lãi suất huy động sẽ góp phần giữ mặt bằng lãi suất cho vay ở mức thấp. Những diễn biến trong lịch sử cho thấy, động thái của nhóm ngân hàng này có tác động mạnh tới mặt bằng lãi suất khi họ nắm giữ thị phần rất lớn. Cuối năm 2021, tổng tiền gửi của 4 ngân hàng trên là hơn 5,2 triệu tỷ đồng, chiếm đến 48% tổng tiền gửi của khách hàng tại hệ thống tổ chức tín dụng. 

Trong khi đó, như đã biết, một trong những mục tiêu quan trọng mà Ngân hàng Nhà nước đặt ra trong năm nay là tiếp tục giảm mặt bằng lãi suất cho vay để hỗ trợ người dân, doanh nghiệp phục hồi sau dịch. Kế hoạch năm 2022-2023, NHNN cho biết, cơ quan này này đang triển khai xây dựng Kế hoạch hành động thực hiện Nghị quyết 11/NQ-CP của Chính phủ về Chương trình phục hồi và phát triển kinh tế - xã hội. Theo đó, sẽ phấn đấu giảm lãi suất cho vay khoảng 0,5% - 1% trong 2 năm tới, nhất là đối với lĩnh vực ưu tiên. 

Vậy các ngân hàng quốc doanh làm thế nào để thu hút tiền gửi để đáp ứng nhu cầu tín dụng tăng cao khi nền kinh tế phục hồi?

Có thể thấy, trong thời gian qua, nhóm Big 4 không tăng lãi suất huy động tại quầy nhưng có cộng lãi suất cho hình thức gửi online hoặc triển khai các chương trình tặng quà, trúng thưởng để thu hút khách gửi tiền. Mức cộng lãi suất khoảng 0,1-0,4%/năm tùy vào kỳ hạn.

Ngoài ra, đáng chú ý, từ năm 2022, cả 4 ngân hàng lớn này đều đã miễn phí toàn bộ phí dịch vụ trên ngân hàng số như phí duy trì, phí chuyển khoản,….Họ cũng mạnh tay đầu tư công nghệ, chuyển đổi số để mang lại trải nghiệm tốt hơn cho khách hàng.

Theo đó, các chính sách thúc đẩy giao dịch trên kênh số kỳ vọng sẽ khiến người dùng để tiền nhiều hơn trong tài khoản thanh toán, tăng tỷ lệ tiền gửi không kỳ hạn (CASA) không chỉ giúp nhà băng tăng huy động vốn mà còn có được chi phí vốn rẻ vì lãi suất tiền gửi thanh toán ở mức rất thấp (chỉ 0,1%/năm).