Vì sao NHNN giảm lãi suất dự trữ bắt buộc?

Mới đây, ngày 06/8/2020, Ngân hàng Nhà nước (NHNN) đã bất ngờ thông báo về việc giảm một loạt lãi suất điều hành. 

Theo đó lãi suất đối với tiền gửi dự trữ bắt buộc bằng VND là 0,5%/năm, giảm 0,5% so với mức lãi suất trước. Lãi suất đối với tiền gửi vượt dự trữ bắt buộc bằng VND duy trì 0%/năm. Lãi suất tiền gửi bằng VND của Ngân hàng Phát triển Việt Nam, Ngân hàng Chính sách xã hội, Quỹ tín dụng nhân dân và Tổ chức tài chính vi mô tại NHNN cũng giảm 0,2% xuống 0,8%/năm. 

Ngoài ra, mức lãi suất tiền gửi của Kho bạc Nhà nước, Bảo hiểm tiền gửi Việt Nam tại NHNN giảm 0,2% xuống còn 0,8%/năm. 

Trong khi đó, kể từ tháng 3 đến nay, Ngân hàng Nhà nước chưa có quyết định mới về điều chỉnh lãi suất tái cấp vốn, lãi suất OMO, trần lãi suất tiền gửi kỳ hạn dưới 6 tháng. 

Theo NHNN, các quyết định điều chỉnh lãi suất trên đây được ban hành nhằm phù hợp với diễn biến kinh tế vĩ mô cũng như mặt bằng lãi suất trên thị trường. Từ đầu năm đến nay, NHNN đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp điều hành chính sách tiền tệ ổn định kinh tế vĩ mô nhằm hỗ trợ tháo gỡ khó khăn cho sản xuất kinh doanh, bảo đảm an sinh xã hội ứng phó với dịch COVID-19. Nhờ đó, thị trường tiện tệ, ngoại hối diễn biến ổn định, lạm phát được kiểm soát và mặt bằng lãi suất thị trường giảm.

BVSC đánh giá các quyết định giảm lãi suất mới đây của NHNN nhằm mục tiêu chủ yếu là giảm chi phí hoạt động cho NHNN. Điều này đồng nghĩa thu nhập của các NHTM từ tiền gửi dự trữ bắt buộc gửi tại NHNN theo đó sẽ bị giảm theo. 

Việc giảm lãi suất cho tiền gửi dự trữ bắt buộc không giống như việc cắt giảm các loại lãi suất điều hành khác như lãi suất tái cấp vốn, lãi suất tái chiết khấu... (giúp giảm chi phí đi vay của NHTM, qua đó giúp giảm mặt bằng lãi suất trên thị trường). Do đó, việc NHNN giảm lãi suất trả cho tiền gửi dự trữ bắt buộc của các NHTM không phải là động thái thể hiện nới lỏng thêm tiền tệ.

Ngoài ra, tăng trưởng tín dụng cho đến nay vẫn ở mức rất thấp. Số liệu cập nhật tính đến ngày 28/07 cho thấy tăng trưởng tín dụng mới chỉ tăng 3,45% so với cuối năm 2019, tức không cải thiện nhiều so với mức 3,26% hồi cuối tháng 6. 

Điều này cho thấy tín dụng vẫn đang ách tắc trong hệ thống bất chấp mặt bằng lãi suất cho vay đã giảm khá sâu. Thêm vào đó, việc Covid-19 quay trở lại Việt Nam càng khiến cho triển vọng tăng trưởng tín dụng trong quý III/2020 càng trở nên kém lạc quan. 

"Chúng tôi duy trì quan điểm chính sách tiền tệ của NHNN trong 2 quý cuối năm sẽ tập trung vào việc tháo dỡ các rào cản tiếp cận vốn, nhằm thúc đẩy tăng trưởng tín dụng thay vì chỉ cố gắng giảm lãi suất điều hành như trong 6 tháng đầu năm", các chuyên gia của BVSC nhận định.