Vị thế đặc biệt khiến Ấn Độ vừa mua được dầu giá rẻ của Nga, vừa "làm bạn" với Mỹ

Tổng thống Nga Vladimir Putin gặp Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi ở New Delhi hồi tháng 12/2021. Ảnh: CNN

Kể từ khi Nga mở chiến dịch quân sự đặc biệt ở Ukraine, Nhà Trắng đã không ngại thể hiện rõ sự không hài lòng của mình đối với Ấn Độ, gọi New Delhi là "dễ dao động" và nói về "sự thất vọng" của họ.

Rồi thật bất ngờ, luận điệu của phương Tây đã thay đổi hoàn toàn.

Vì sao phương Tây quay ngoắt 180 độ?

Khi Tổng thống Mỹ Joe Biden hội đàm trực tuyến với Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi vào tháng này, cả hai đã dành cho nhau những lời tán dương và ca ngợi về "mối liên kết sâu sắc giữa hai nước cùng những giá trị chung được chia sẻ".

Sau đó, Thủ tướng Anh Boris Johnson đã đến New Delhi để bàn về quan hệ thương mại với Ấn Độ, mặc dù quan hệ giữa hai nước dù vẫn bị phủ bóng về "sự khác biệt" liên quan đến Nga.

Tổng thống Mỹ Joe Biden hội đàm trực tuyến với Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi vào ngày 11/4. Ảnh: CNN

Tuy nhiên, lập trường của Ấn Độ về xung đột Ukraine vẫn không thay đổi.

Theo Reuters, Ấn Độ vẫn đang mua dầu giá rẻ của Nga. Trên thực tế, lượng dầu Ấn Độ mua của Nga trong những tháng đầu năm 2022 còn nhiều hơn so với cả năm 2021. Và Ấn Độ vẫn im lặng trước cuộc xung đột tại Ukraine.

Gần đây nhất là ngày 7/4, New Delhi bỏ phiếu trắng trong một cuộc bỏ phiếu của Đại hội đồng Liên hợp quốc về việc loại Nga khỏi Hội đồng Nhân quyền.

Các nhà phân tích cho rằng, Ấn Độ vừa dạy cho phương Tây một bài học về ngoại giao quốc tế.

Với việc Ấn Độ có vai trò quan trọng trong những nỗ lực của Mỹ nhằm đối phó với sự trỗi dậy của Trung Quốc - mà Washington coi là mối đe dọa tiềm tàng, thậm chí còn lớn hơn cả Nga - thì phương Tây cần phải suy tính một cách thấu đáo trong cách "đối xử" với New Delhi.

Hay như Harsh V. Pant - một giáo sư về quan hệ quốc tế tại Đại học King's College London (Anh) - đã nói rằng, Mỹ nhận ra họ cần phải coi Ấn Độ như một "đối tác mới cần được quan tâm".

"Đối tác mới cần được quan tâm"

Theo CNN, cả New Delhi và Washington ngày càng lo ngại trước sức mạnh quân sự cũng như ảnh hưởng kinh tế không ngừng gia tăng của Trung Quốc.

Dưới thời Chủ tịch Tập Cận Bình, quân đội Trung Quốc đã phát triển lực lượng hải quân lớn nhất thế giới, bổ sung máy bay chiến đấu tàng hình hiện đại và kho vũ khí hạt nhân ngày càng tăng.

Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình và Tổng thống Nga Vladimir Putin tham dự lễ duyệt binh danh dự ở Bắc Kinh hồi tháng 6/2018. Ảnh: CNN

Giáo sư Pant cho biết, một phần trong kế hoạch của Washington nhằm ứng phó với điều này là thành lập "Bộ tứ kim cương" Quad - bao gồm Mỹ, Nhật, Australia và Ấn Độ.

Trong khi đó, Ấn Độ có những lo ngại riêng với Trung Quốc. Hai nước đang vướng vào một cuộc tranh chấp dọc theo biên giới chung trên dãy Himalaya. Và ở một khía cạnh quan trọng khác, Ấn Độ phụ thuộc rất nhiều vào nguồn cung vũ khí cũng như trang thiết bị quân sự từ Nga.

Những lo ngại chung về Trung Quốc đã được thể hiện rõ ràng sau cuộc hội đàm giữa ông Biden và ông Modi. Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin cũng cho biết, Mỹ và Ấn Độ đã "xác định các cơ hội mới để mở rộng hoạt động hợp tác quân đội".

Manoj Kewalramani - một nhà nghiên cứu về Trung Quốc tại Viện Takshashila của Ấn Độ - cho biết, mặc dù có sự bất đồng về vấn đề Ukraine, cả Mỹ và Ấn Độ đều "hiểu rõ về vai trò của nhau".

Những điều này giải thích tại sao Washington tiếp tục chỉ trích sự im lặng của Trung Quốc đối với các hành động của Nga ở Ukraine, trong khi "nhắm mắt bỏ qua" Ấn Độ.

Bộ trưởng Quốc phòng Ấn Độ Rajnath Singh, Bộ trưởng Ngoại giao Ấn Độ Subrahmanyam Jaishankar, Bộ trưởng Ngoại giao Mỹ Antony Blinken và Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Lloyd Austin trong một cuộc họp báo ở Washington ngày 11/4. Ảnh: CNN

Một mối quan hệ phức tạp

Theo CNN, Mỹ cũng có thể đã nhận ra rằng, mối quan hệ của Ấn Độ với Nga trong lịch sử đã đi theo một hướng rất khác so với phương Tây.

Ngoại trưởng Mỹ Blinken lưu ý, mối quan hệ của Ấn Độ với Nga đã "phát triển trong nhiều thập kỷ, từ thời điểm mà Washigton và New Delhi còn chưa là đối tác".

Tuyên bố này dường như ám chỉ đến thời kỳ Chiến tranh Lạnh, khi đó Ấn Độ không tham gia. Tuy nhiên, New Delhi dần nghiêng về Liên Xô vào những năm 1970 khi Mỹ bắt đầu hỗ trợ quân sự và tài chính cho Pakistan. Đây là thời điểm Liên Xô bắt đầu cung cấp vũ khí cho Ấn Độ.

Và kể từ đó cho đến nay, Ấn Độ phụ thuộc rất nhiều vào Nga về trang thiết bị quân sự và mối quan hệ hai bên cũng có nhiều tiến triển.

Giáo sư Pant nói: "Dường như Ấn Độ được tất cả các bên ủng hộ".

Nga tỏ ra quan tâm và vẫn muốn bán dầu giá rẻ cho Ấn Độ.

Ngoại trưởng Nga Sergey Lavrov thậm chí còn gặp người đồng cấp ở New Delhi trong tháng này và ca ngợi Ấn Độ vì đã không nhìn cuộc chiến Ukraine "một cách phiến diện".

Đối với Mỹ cũng vậy. Mối quan hệ giữa hai bên ngày càng khăng khít hơn kể từ khi ông Modi đắc cử vào năm 2014.

Kim ngạch thương mại hàng năm giữa Ấn Độ và Mỹ là hơn 110 tỷ USD, trong khi kim ngạch thương mại giữa Ấn Độ với Nga chỉ đạt khoảng 8 tỷ USD/năm. Trong những năm gần đây, Ấn Độ cũng trở thành khách hàng lớn mua các thiết bị quân sự của Mỹ.

"Ấn Độ đang vươn lên rất mạnh mẽ từ cuộc khủng hoảng Ukraine. Và điều này thực sự rất khôn khéo!", giáo sư Pant nhận định.