Viện Chính sách chiến lược Úc: 3 cách "chạy đua với Covid-19" thành công của Việt Nam, Singapore và Đài Loan có gì giống và khác?

Ngoại trưởng Singapore, ông Vivian Balakrishnan nói rằng: "Một phản ứng hiệu quả đối với đại dịch phải đứng trên ba giá trị cốt lõi của quốc gia: chất lượng chăm sóc sức khỏe, tiêu chuẩn quản trị và vốn xã hội. Chỉ cần một trong ba trụ cột này yếu, nó sẽ bị phơi bày theo cách khá khó chịu bởi dịch bệnh Covid-19".

Tất cả các quốc gia, vùng lãnh thổ trên thế giới đều đang nỗ lực đối phó với Covid-19. Đáng ngạc nhiên là, một số cách làm hiệu quả nhất có thể được tìm thấy ở những nơi ít ai ngờ nhất.

Lời giải thích hợp lý, có thể là các quốc gia và khu vực này đã được trang bị ba giá trị cốt lõi từ các đợt bùng phát từ trước đó, bao gồm SARS, H1N1 và H5N1. Các quốc gia và khu vực này đã đã phản ứng có hệ thống và công dân có mức độ tuân thủ cao hơn. Đó là lý do có một giá trị cốt lõi thứ tư dẫn đến thành công: kinh nghiệm đối phó với dịch bệnh của hệ thống y tế công cộng.

Không giá trị cốt lõi nào có thể được xây dựng chỉ sau một đêm.

Điều đó có thể giải thích tại sao Singapore, Đài Loan và Việt Nam, dù không giống nhau về quy mô, trình độ phát triển kinh tế, đều phản ứng tốt trước đại dịch Covid-19.

Các hệ thống chăm sóc sức khỏe và phản ứng nhanh của họ đã được xây dựng dựa trên những bài học rút ra từ dịch SARS năm 2003. Những người đã từng trải qua dịch bệnh sẽ có kinh nghiệm và hiểu được tác động của nó đối với xã hội.

Ảnh: AP

Diễn biến dịch bệnh và số ca mắc hiện tại ở những nơi này là khác nhau. Nhưng điểm chung là tất cả đều phản ứng nhanh, do đó đã xoay xở để "làm phẳng đường cong" dịch bệnh và giảm thiểu chi phí kinh tế - xã hội. 

Các quốc gia và vùng lãnh thổ này đang ngày càng áp dụng các biện pháp hạn chế chặt chẽ hơn đối với việc di chuyển và tương tác xã hội khi phải đối mặt với làn sóng lây lan thứ hai, bị ảnh hưởng từ các nước phương Tây trước khi họ đóng cửa biên giới.

Ngay sau khi dịch ở Vũ Hán bùng phát, các quốc gia và khu vực tiếp nhận nhiều du khách từ Trung Quốc đại lục đã theo dõi rất cẩn thận tình hình ở đó để tìm hiểu những sai lầm nên tránh và tìm ra cách xử lý tốt nhất. Chính quyền của họ đã không đổ lỗi cho chính quyền Trung Quốc hay đưa ra những tên gọi mang tính phân biết cho virus. Các quốc gia và khu vực này tập trung nỗ lực của họ để bảo vệ xã hội, cho du thiệt hại kinh tế là khó tránh khỏi.

Diện tích nhỏ nhất trong số đó, Singapore giàu có và hiện đại. Sau thành công ban đầu, Singapore hiện đang phải đối mặt với một sự đột biến mới khi các ca mắc là du khách, đặc biệt là từ Anh. Singapore đã hành động nhanh chóng trong việc tung ra các gói kích thích kinh tế và các kế hoạch khác để chống lại Covid-19, và nội các đã thể hiện cam kết tập thể với việc cắt giảm lương của bộ trưởng.

Đài Loan vẫn luôn tự hào là một trong những nơi có hệ thống chăm sóc sức khỏe tốt nhất trên thế giới. Họ đã phát triển các quy trình hiệu quả rõ rệt. Bao gồm thiết lập một trung tâm chỉ huy y tế quốc gia để đánh giá và mở rộng các tiêu chí kiểm dịch, hành động sớm và nhanh chóng. Giống như Singapore, Đài Loan đã có thể tích hợp dữ liệu quy mô lớn để xác định các trường hợp nghi ngờ và cách ly họ một cách hiệu quả.

Việt Nam, với dân số khoảng 96 triệu người, và ngân sách tương đối khiêm tốn, vẫn có thể giữ số lượng ca mắc ở mức thấp. Vào tháng 1, khi cả nước đang chuẩn bị đón Tết, Thủ tướng Nguyễn Xuân Phúc đã tuyên chiến với virus để nhắc nhở về mức độ nghiêm trọng của mối đe dọa cũng như quyết tâm của các nhà lãnh đạo Việt Nam trong việc đối phó với Covid-19.

Ít ai nhớ rằng Việt Nam là quốc gia đầu tiên ngăn chặn được dịch SARS bùng phát chỉ sau 20 ngày.

Số lượng ca dương tính Covid-19 ở Việt Nam có thể nói là thấp đáng kinh ngạc (khoảng 267 ) và chưa có trường hợp tử vong tính đến ngày 15/4. Đây là kết quả của việc giám sát nghiêm ngặt trên quy mô lớn , thử nghiệm rộng rãi và quét nhiệt độ thường xuyên tại các sân bay và địa điểm công cộng.

Việt Nam cũng thể hiện sự tiên phong đổi mới, điều mà bất cứ quốc gia nào làm được cũng có thể tự hào. Họ đã phát minh và xuất khẩu các bộ dụng cụ xét nghiệm nhanh với giá cả phải chăng và lắp đặt các buồng khử trùng để tránh việc truyền bệnh trong cộng đồng. Bây giờ, giống như Đài Loan, họ đang gửi khẩu trang đến hỗ trợ các nước phương Tây, bao gồm cả Mỹ và châu Âu.

Thay vì bảo những người có nguy cơ nhiễm Covid-19 tự cách ly, Việt Nam và Singapore đang cách ly những người này trong các cơ sở cách ly tập trung được kiểm tra y tế thường xuyên.

Chiến lược quan trọng đối với Việt Nam, Singapore và Đài Loan là hành động ngay lập tức để giữ số lượng ca nhiễm thấp và tránh làm quá tải năng lực y tế. Chạy đua với dịch bệnh đòi hỏi sự tỉ mỉ và quyết đoán không khoan nhượng, không bỏ sót bất kỳ dấu vết liên lạc nào của những người bị nhiễm bệnh. Singapore dẫn đầu về khía cạnh này với xã hội số hóa tiên tiến bằng cách sử dụng công nghệ để theo dõi các chuyển động của những người bị nhiễm bệnh.

Cho dù Đài Loan, Singapore và Việt Nam đã được cho là làm tốt, không ai trong số họ chủ quan cho rằng mình an toàn và không ngừng tìm kiếm sự đổi mới trong chiến lược phản ứng của họ.