Việt Nam rộng đường trong ngành kinh tế chục tỷ USD, rất "được lòng" người Mỹ

Thị trường cá rô phi toàn cầu đang trên đà tăng trưởng mạnh mẽ. Năm 2024, quy mô thị trường cá rô phi toàn cầu đạt 10,6 tỷ USD và dự báo sẽ chạm mốc 14,5 tỷ USD vào năm 2033, tương đương tốc độ tăng trưởng kép hàng năm (CAGR) khoảng 3,52%.

Về sản lượng, năm 2024 ước tính đạt khoảng 7 triệu tấn và sẽ tăng lên 7,3 triệu tấn vào năm 2025. Bốn quốc gia chi phối về nguồn cung cũng như về mặt thương mại cá rô phi toàn cầu là Trung Quốc, Indonesia, Ai Cập và Brazil.

Sự tăng trưởng trong sản lượng phản ánh nhu cầu ngày càng cao đối với cá rô phi trên thị trường quốc tế, mở ra cơ hội lớn cho các quốc gia xuất khẩu, trong đó có Việt Nam.

Theo thông tin từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), năm 2024, xuất khẩu (XK) cá rô phi đạt 41 triệu USD, tăng 138% so với năm 2023. XK cá rô phi của Việt Nam chiếm khoảng 0,39% tổng giá trị thương mại toàn cầu. 

Các thị trường XK chính của Việt Nam là Mỹ đạt 19 triệu USD (tăng 572% so với năm 2023), EU đạt 4 triệu USD (giảm 8%), Hàn Quốc đạt hơn 2 triệu USD, Trung Đông đạt gần 2 triệu USD, ASEAN đạt hơn 1 triệu USD, Nhật Bản đạt 992 nghìn USD...

Trong quý đầu tiên của năm 2025, tổng XK cá rô phi của Việt Nam đạt gần 14 triệu USD, tăng 131% so với cùng kỳ năm ngoái. Trong đó, XK sang Mỹ đạt hơn 6 triệu USD, tăng gấp 3 lần so với cùng kỳ năm ngoái, chiếm 46% tỷ trọng. Đây cũng là thị trường tiêu thụ nhiều nhất cá rô phi Việt Nam. XK sang Nga đạt gần 1,8 triệu USD, chiếm 13% tỷ trọng. XK sang Bỉ đạt hơn 700.000 USD, chiếm 5% so với cùng kỳ...

Cá rô phi là một loại cá xuất khẩu chủ lực trong ngành thủy sản của Việt Nam. Việt Nam có khí hậu nhiệt đới (27 - 32°C), diện tích mặt nước lớn (3.300 ha tại ĐBSCL), đây là điều kiện lý tưởng cho nuôi cá rô phi với chu kỳ ngắn (5 - 6 tháng, 600 - 800g/con) với chi phí thấp, công nghệ bể bạt tăng năng suất, giảm dịch bệnh. Việt Nam hiện đứng thứ 5 ở châu Á về sản lượng cá rô phi , sau Trung Quốc, Indonesia, Bangladesh và Philippines.

Ông Nguyễn Hoài Nam, Tổng thư ký VASEP cho biết, Việt Nam đang có cơ hội lớn cho việc xuất khẩu loại thủy sản này. Theo nhận định của ông Nam, Trung Quốc là nước sản xuất cá rô phi lớn nhất thế giới nhưng đang gặp thách thức không nhỏ.

Mức thuế mới 125% của Hoa Kỳ áp lên đối với Trung Quốc khiến cá rô phi chịu mức thuế tổng cộng lên đến 150% khiến mặt hàng này của Trung Quốc ít có khả năng cạnh tranh tại Mỹ. Những người hoạt động trong ngành cá rô phi của Trung Quốc đều đồng ý rằng họ phải tìm kiếm cơ hội mới ở các thị trường quốc tế khác, chẳng hạn như châu Âu, Châu Phi và Trung Đông.

"Năm 2024 Mỹ nhập 178.000 tấn cá rô phi tăng 8% so với 2023, ông Nam cho biết và nói thêm rằng chỉ riêng Mỹ, Việt Nam đã có cơ hội", ông Nam khẳng định.

Cùng với đó, Việt Nam cung cấp nhiều loại sản phẩm cá rô phi , từ cá đông lạnh nguyên con đến phi lê, đáp ứng nhu cầu đa dạng của thị trường Mỹ nên việc xuất khẩu sản phẩm sang thị trường Mỹ có nhiều thuận lợi.

Tuy nhiên, để nâng cao vị thế cũng như tính cạnh tranh của cá rô phi trên thị trường quốc tế, VASEP kiến nghị các doanh nghiệp Việt nên cải tiến sản xuất, đầu tư nghiên cứu giống chất lượng cao, kháng bệnh tốt, nghiên cứu giống GIFT, kháng TiLV; mở rộng RAS, bể bạt; hợp tác với các doanh nghiệp thức ăn để tự chủ thức ăn trong nước (giảm 15% chi phí).

Ngoài ra, cần chú trọng nâng cao chế biến bằng việc đầu tư dây chuyền phi lê tự động, sản phẩm GTGT (hun khói, snack); khuyến khích nuôi đạt chứng nhận ASC, BAP, minh bạch hóa chuỗi cung ứng, sử dụng blockchain để truy xuất nguồn gốc.

Ngoài ra, cần đẩy mạnh các hoạt động xúc tiến thương mại nhắm vào thị trường EU, Mỹ, Nhật Bản, Trung Đông, đàm phán miễn thuế Mỹ, tham gia các hội chợ quốc tế tại các thị trường...