"Vũ khí bí mật" của Nga giữa nguy cơ bị cắt đứt xương sống kinh tế: Bất ngờ với đặc điểm rất giống phương Tây

Cựu nhân viên ngân hàng Morgan Stanley - Pavel Sorokin, 37 tuổi - hiện là Thứ trưởng Năng lượng Nga và đang là nhân tố được đánh giá có khả năng bảo vệ lợi ích của Moscow trong hoàn cảnh hiện tại.

"Vũ khí bí mật"

Tờ Wall Street Jornal (WSJ) nhận định, Pavel Sorokin là một chính khách trẻ có kiến thức sâu rộng về phương Tây và được Tổng thống Nga Vladimir Putin nhanh chóng đưa lên nắm giữ những vị trí quan trọng.

Ông Sorokin đã tham gia đàm phán các thỏa thuận năng lượng với châu Phi và Trung Đông. Ông cũng là người đóng vai trò quan trọng trong việc thành lập OPEC+.

Ông Sorokin (thứ 2 từ bên phải qua) trong cuộc họp OPEC+ năm 2019. Ảnh: Getty

WSJ trích dẫn các nguồn tin cho biết, năm ngoái, ông Sorokin đã tham gia vào việc nhấn mạnh tác động của thiệt hại đối với đường ống dẫn dầu do Nga kiểm soát đến Biển Đen. Đây là một động thái khiến phương Tây e ngại và khiến giá dầu lên cao hơn.

Tháng trước, ông Sorokin có vai trò trong việc ấn định giá cố định đối với mặt hàng xuất khẩu dầu Urals của Nga thay vì để thị trường quyết định. Việc này được dự báo giúp Nga có thêm 8,2 tỷ USD tiền thuế.

Cho đến nay, ông Sorokin và các cộng sự đã giúp xoa dịu ảnh hưởng từ các lệnh trừng phạt của phương Tây lên Nga. Nhiệm vụ này sẽ trở nên phức tạp hơn khi xuất hiện các tác động dài hạn. Nhưng các nhà phân tích cho rằng, họ đã giúp kinh tế Nga không sụp đổ như những dự báo ban đầu.

Viktor Katona, nhà phân tích dầu thô hàng đầu tại hãng dữ liệu Kpler, cho biết ông Sorokin đã trở thành "vũ khí bí mật" của Nga trong việc giảm bớt ảnh hưởng của các trừng phạt từ phương Tây.

Những thành công bước đầu

Sự kiện ở Ukraine đã thay đổi thị trường năng lượng toàn cầu. Nga, quốc gia từng coi châu Âu là khách hàng năng lượng béo bở nhất của mình, giờ đã chuyển phần lớn sản lượng dầu sang Ấn Độ và Trung Quốc nhưng bán với giá rẻ hơn.

Theo dữ liệu từ Bộ Tài chính Nga, một phần vì những khoản giảm giá đó, doanh thu từ dầu mỏ và khí đốt tự nhiên của Nga đã giảm 46% trong tháng 1 so với cùng kỳ năm ngoái. Để bù đắp cho khoản doanh thu bị mất, Nga cần phát triển các đối tác thương mại mới.

Thứ trưởng Năng lượng Nga Pavel Sorokin

Ông Sorokin và các cộng sự của mình đã đạt được một số thành công bước đầu: Nga đã xuất khẩu hơn 8 triệu thùng dầu trong tháng 1/2023 - theo Kpler. Đây là một trong 5 tháng xuất khẩu cao nhất lịch sử, cũng là cao nhất kể từ tháng 4/2020 mặc dù các thùng dầu này được bán với giá rẻ hơn.

Vào tháng 9, ông Sorokin đã bay 20 giờ để tới thủ đô Brazzaville của Cộng hòa Congo và được tổng thống nước này tiếp đón. Trong hai ngày tại đây, ông Sorokin đã ký một thỏa thuận để Nga cung cấp các sản phẩm dầu cho Congo, đồng thời cho phép hai công ty Nga xây dựng một đường ống trị giá 850 triệu USD tại đây.

Tháng trước, ông đã tiếp phái đoàn từ Afghanistan. Chính quyền Taliban và Điện Kremlin sau đó công bố một thỏa thuận cung cấp cho Kabul xăng dầu của Nga.

Ông Sorokin cũng tổ chức các cuộc đàm phán với Bahrain để vương quốc ở Vịnh Ba Tư trở thành một trung tâm buôn bán dầu Nga - WSJ trích dẫn các nguồn tin cho hay. Hồ sơ hải quan cho thấy một số giao dịch dầu mỏ của Nga đã được thực hiện ở nước này vào năm ngoái.

Vào năm 2016, Alexander Novak, khi đó là Bộ trưởng Năng lượng của Nga và hiện là Phó thủ tướng đã giao cho ông Sorokin phụ trách trung tâm nghiên cứu năng lượng.

Ông Sorokin nhanh chóng trở thành gương mặt quen thuộc tại các sự kiện ngoại giao khi tháp tùng ông Novak với tư cách phiên dịch viên.

Ông Sorokin (ngồi bên trái) cạnh Phó Thủ tướng Nga Alexander Novak năm 2021. Ảnh: Reuters

Ông Sorokin cũng được cho là có mối liên hệ thân thiết với Adeeb Al Yama - cố vấn lâu năm của nhiều bộ trưởng năng lượng Ả Rập Saudi - cũng như cố Tổng thư ký Tổ chức các nước xuất khẩu dầu lửa (OPEC) Mohammed Barkindo.

Nhờ các mối quan hệ này, ông đã giúp ông Novak lên kế hoạch liên minh với OPEC, lập ra OPEC+ năm 2016. Sự ra đời của OPEC+ giúp Nga có tiếng nói lớn hơn trong thị trường dầu toàn cầu.

WSJ trích tài liệu của Điện Kremlin cho biết trong một cuộc gặp năm 2018, Tổng thống Nga Putin đã hỏi ông Sorokin về công việc hiện tại. Ông Sorokin trả lời: "Dự án lớn chúng tôi đang làm gần đây là thỏa thuận hạn chế sản xuất giữa Nga và OPEC." Và chỉ sau vài ngày, ông Sorokin được bổ nhiệm làm Thứ trưởng năng lượng Nga.

Thứ trưởng Năng lượng Nga cũng đã dẫn đầu các động thái nhằm hiện đại hóa ngành năng lượng của đất nước này. Gần đây, Nga khai trương các trạm nhiên liệu động cơ chạy bằng khí đốt tự nhiên và kế hoạch giảm tiêu thụ năng lượng.

Thói quen phương Tây

Ông Sorokin sinh ra tại Moscow, nhưng lớn lên ở Síp do cha mẹ ông là nhân viên ngoại giao. Ông sau đó quay về Nga làm việc cho hãng kiểm toán Ernst & Young. Năm 26 tuổi, ông trở thành chuyên gia phân tích cấp cao tại Alfa Bank – ngân hàng tư nhân lớn nhất Nga.

Sau đó, ông Sorokin lấy bằng thạc sĩ tài chính tại Đại học London. Ông cũng từng làm việc cho chi nhánh ngân hàng Morgan Stanley tại Moskva.

Cựu nhân viên phụ trách truyền thông của Thứ trưởng Năng lượng Nga là Arsenii Pogosyan nhận xét, ông Sorokin nổi bật trong giới quan chức với các thói quen "rất giống phương Tây" - ông ăn dứa cắt lát và uống chúc mừng bằng rượu whiskey thay vì vodka.

"Ông ấy muốn lên YouTube và trả lời tất cả câu hỏi của báo chí trong vòng một giờ", Pogosyan cho biết.

Pogosyan cũng cho hay, khi căng thẳng gia tăng giữa Nga và phương Tây, ông Sorokin trở nên khó tiếp cận hơn, ông dễ từ chối trả lời các câu hỏi của báo chí hoặc mất nhiều thời gian để đưa ra các tuyên bố.