Vụ khiếu nại 4.000 tỷ của Formosa và câu trả lời của Bộ Tài chính

Nguồn tin từ Bộ Tài chính cho biết, Bộ này mới đây đã có quyết định về việc giải quyết khiếu nại của Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh (Formosa, FHS) về việc thu hồi thuế giá trị gia tăng (VAT) đã hoàn hơn 223 tỷ đồng và việc yêu cầu công ty điều chỉnh giảm giá trị đã hạch toán lên đến hơn 4.000 tỷ đồng.

Trước đó, hồi năm 2016, Tổng cục Thuế đã có quyết định truy thu tiền thuế của Formosa Hà Tĩnh. Phía Formosa cũng đã nộp khoản tiền bị truy thu nhưng sau đó liên tục khiếu nại về vụ việc này.

Khiếu nại của Formosa

Cụ thể, Formosa đã khiếu nại việc thu hồi thuế VAT nhà thầu nước ngoài đã hoàn 217 tỷ đồng và giảm trừ giá trị đã thanh toán cho nhà thầu nước ngoài gần 4.000 tỷ đồng (giá trị hạch toán vào tài khoản chi phí xây dựng cơ bản dở dang 3.800 tỷ đồng và tài khoản trả trước cho người bán 152 tỷ đồng.

Theo kết quả xác minh và căn cứ giải quyết khiếu nại lần đầu của Tổng cục Thuế đã giữ nguyên nội dung kết luận thanh tra đối với khiếu nại việc thu hồi thuế VAT đã hoàn hơn 8 tỷ đồng và giảm giá trị thanh toán cho nhà thầu nước ngoài 152 tỷ đồng.

Kết quả đối thoại lần 2, ý kiến của Formosa, tại thời điểm Tổng cục Thuế kiểm tra, xác minh công ty đã cung cấp biên bản nghiệm thu lần 6 và lần 7, đã được bù trừ 150 tỷ đồng (đã trừ thuế nhà thầu). 

Số tiền tạm ứng còn lại chưa được bù trừ 1,5 tỷ đồng (đã trừ thuế nhà thầu) Công ty phải bù trừ vào lần quyết toán cuối cùng vào tháng 9/2017 (tổng giá trị quyết toán hạng mục công trình là 1.424 tỷ đồng).

Ý kiến của Tổng cục Thuế thời điểm này là tại thời điểm kiểm tra, xác minh Công ty được tính vào chi phí xây dựng số tiền đã báo trước cho nhà thầu tương ứng với giá trị đã nghiệm thu công trình lần 6,7 là 150 tỷ đồng và thuế giá trị gia tăng tương ứng.

Đối với số tiền 1,5 tỷ đồng còn lại nếu công ty cung cấp đủ hồ sơ nghiệm thu và đã được bù trừ tạm ứng thì công ty được tính vào chi phí xây dựng và được hoàn thuế VAT tương ứng.

Ở lần khiếu nại lần 2 xác định khiếu nại của Công ty TNHH Gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh là "có căn cứ".

Liên quan đến khiếu nại về việc thu hồi thuế VAT nhà thầu đã hoàn 14 tỷ đồng và giảm trừ giá trị thanh toán cho nhà thầu nước ngoài hơn 253 tỷ đồng của 11 hợp đồng, Formosa khiếu nại rằng, thời gian thi công do phát sinh sự kiện ngày 14/5/2014 các nhà thầu nước ngoài đã về nước và không xác định được thời gian trở lại thi công dẫn đến không kịp thời làm phụ lục gia hạn hợp đồng.

Sau khi các nhà thầu nước ngoài quay lại khôi phục thi công tiếp tục thực hiện những công trình chưa hoàn công, Công ty Formosa và các nhà thầu nước ngoài đã có rất nhiều cuộc thảo luận, bàn bạc, đi đến thống nhất và thực hiện lập phụ lục gia hạn hợp đồng.

Căn cứ giải quyết khiếu nại lần 2 cho thấy, tất cả 11 hợp đồng theo kết luận thanh tra đều đã được các bên thực hiện, có đủ hồ sơ tài liệu, biên bản nghiệm thu, thanh toán khối lượng hoàn thành trên cơ sở, có hóa đơn hợp pháp và đã thực hiện việc kê khai, nộp thuế nhà thầu. Do đó, khiếu nại của Formosa là "có cơ sở".

Khiếu nại về việc thu hồi thuế VAT nhà thầu nước ngoài đã hoàn 195 tỷ đồng và giảm trừ giá trị thanh toán cho nhà thầu nước ngoài hơn 3.556 tỷ đồng của 29 hợp đồng tại kết luận lần 1 vào năm 2017, Đoàn Thanh tra của Tổng cục Thuế vẫn giữ nguyên yêu cầu FHS điều chỉnh giảm giá trị xây dựng cơ bản dở dang của các hợp đồng vi phạm và thu hồi thuế VAT.

Tại kết luận lần 2, Bộ Tài chính cho hay: "Tất cả 29 hợp đồng nêu trên, ngoài hợp đồng chính ban đầu đều có các phụ lục điều chỉnh về thời gian thực hiện hợp đồng; có nhật ký giám sát công trình được theo dõi, ghi chép chi tiết đến thời điểm công trình hoàn thành, nghiệm thu bàn giao. Nhật ký giám sát được lập hàng tuần, chi tiết theo ngày có ghi chú từng hạng mục công việc thực hiện, khối lượng công việc thực hiện trong ngày và luỹ kế, số lượng công nhân thực hiện".

Các hợp đồng này cũng được Bộ Tài chính thừa nhận là có đầy đủ các biên bản nghiệm thu, thanh toán khối lượng hoàn thành, có hoá đơn thanh toán chuyển tiền qua ngân hàng và đã kê khai nộp thuế nhà thầu. Do đó "khiếu nại của Formosa là có cơ sở".

Formosa thoát án truy thu thuế

Đối với khiếu nại việc thu hồi thuế VAT khâu nhập khẩu đã hoàn do điều chỉnh lại đơn giá 12 mặt hàng nhập khẩu hơn 5,6 tỷ đồng và điều chỉnh giảm giá trị công trình của hàng hoá nhập khẩu tương ứng hơn 56 tỷ đồng cũng được thay đổi kết luận so với trước đó.

Tại lần kết luận đầu tiên, cơ quan thuế vẫn khẳng định 12 mặt hàng này có cùng tên gọi, cùng mã hàng hoá trên tờ khai nhưng quy cách, chất lượng, trọng lượng, điều kiện gia công, tính chất hàng hoá là khác nhau dẫn đến đơn giá các mặt hàng này khác nhau.

Cơ quan thuế sau đó yêu cầu FHS sử dụng mức giá thấp nhất của mặt hàng cùng loại để ghi nhận giá trị tài sản, thuế VAT đầu vào và chi phí tính thuế thuế thu nhập doanh nghiệp. 

Tại buổi đối thoại lần 2, Formosa cho biết, khi nhập khẩu và mở tờ khai hải quan, cơ quan hải quan đã có văn bản trao đổi về giá hàng nhập khẩu, sau khi công ty có giải trình thì hải quan đã chấp nhận giá kê khai hàng nhập khẩu của công ty.

"Mặt khác, cùng một mặt hàng nhưng thời gian mua, địa điểm mua khác nhau thì giá cũng khác nhau. Việc mua hàng hoá của công ty đều căn cứ vào hợp đồng, có hoá đơn, chứng từ thanh toán cụ thể, do vậy không thể căn cứ giá tham khảo trên mạng để điều chính giá 12 mặt hàng theo giá thấp nhất công ty đã nhập khẩu", Formosa lý giải.

Sau buổi đối thoại lần 2, Bộ Tài chính ra kết luận, khi nhập khẩu công ty đã khai báo hải quan và nộp thuế thu nhập đầy đủ và khiếu nại của Formosa về kết luận trên của cơ quan thuế là có cơ sở.

Câu trả lời của Bộ Tài chính 

Chánh Thanh tra Bộ Tài chính Trần Văn Vượng đã ra quyết định huỷ Quyết định giải quyết khiếu nại lần đầu số 1234 ngày 14/7/2017 của Tổng cục Thuế. Công nhận khiếu nại của Công ty TNHH Gang thép Hưng nghiệp Formosa Hà Tĩnh. 

Cụ thể, Bộ Tài chính không thu hồi thuế VAT nhà thầu nước ngoài đã hoàn 217 tỷ đồng và không giảm giá trị đã thanh toán cho nhà thầu nước ngoài 3.962 tỷ đồng; không thu hồi thuế VAT của 12 mặt hàng nhập khẩu trị giá 5,6 tỷ và không giảm giá trị thanh toán cho nhà thầu nước ngoài 56 tỷ đồng; không thu hồi thuế VAT đã hoàn 330 triệu đồng và không giảm giá trị thanh toán cho nhà thầu trong nước 3,3 tỷ.

Bộ Tài chính giao cho Tổng cục Thuế phối hợp với Formosa Hà Tĩnh giải quyết trong 30 ngày kể từ ngày ra quyết định.

"Formosa Hà Tĩnh không đồng ý với quyết định giải quyết khiếu nại này thì có quyền khởi kiện vụ án hành chính tại toà án theo quy định của pháp luật tố tụng hành chính. Tổng cục trưởng Tổng cục Thuế và Formosa Hà tĩnh chịu trách nhiệm thi hành quyết định", văn bản của Bộ Tài chính nêu.