1 phút hiểu crypto: Điều gì khiến giá Bitcoin biến động hàng nghìn USD mỗi ngày?

Bitcoin lần đầu được đưa vào sử dụng công khai vào năm 2009, và bắt đầu thu hút sự chú ý vào khoảng năm 2010 khi giá một đồng tăng từ vài cent lên 0,09 USD. Kể từ đó, giá của Bitcoin đã tăng lên hàng chục nghìn USD và không ít lần biến động hàng nghìn USD chỉ trong một ngày.

Sự biến động mạnh của Bitcoin bắt nguồn từ nhiều yếu tố. Hiểu rõ các yếu tố này sẽ giúp nhà đầu tư cân nhắc kỹ lưỡng trước khi quyết định mua, giao dịch hay chỉ đơn thuần theo dõi đồng tiền số này.

Các yếu tố gây biến động giá Bitcoin

1. Cung – cầu của Bitcoin

Giống như nhiều hàng hóa khác, cung – cầu là yếu tố then chốt quyết định giá. Bitcoin có nguồn cung giới hạn ở mức 21 triệu đơn vị. Khi nguồn cung lưu hành tiến gần mức trần này, giá có xu hướng tăng do độ khan hiếm.

Khi không còn Bitcoin mới để khai thác, lợi nhuận từ việc đào Bitcoin sẽ không còn. Trong bối cảnh các tổ chức tài chính lớn cạnh tranh sở hữu Bitcoin, giá có thể biến động mạnh trước bất kỳ hành động nào của họ.

2. Hành vi của nhà đầu tư

Khi nguồn cung khan hiếm, nhu cầu Bitcoin lại tăng. Các nhà đầu tư lớn có xu hướng nắm giữ dài hạn, khiến nhà đầu tư nhỏ lẻ khó tiếp cận tài sản này. Theo NBER, đến cuối năm 2020, 1/3 tổng lượng Bitcoin được nắm giữ bởi 10.000 nhà đầu tư lớn nhất.

Sự hiện diện ngày càng nhiều của các tổ chức đầu tư vào Bitcoin càng thúc đẩy giá, nhưng cũng tạo ra rủi ro. "Cá voi", tức những người nắm giữ lượng lớn BTC, nếu bất ngờ bán tháo sẽ khiến giá lao dốc, kéo theo làn sóng bán tháo từ các nhà đầu tư khác.

Hầu hết sàn giao dịch giới hạn số tiền có thể rút mỗi ngày, thường khoảng 50.000 USD. Điều này khiến các nhà đầu tư lớn khó thanh lý tài sản nhanh, dễ dẫn đến thiệt hại lớn nếu thị trường giảm mạnh.

Bên cạnh đó, tâm lý "sợ bỏ lỡ" (FOMO) và "sợ thua lỗ" là hai động lực chính gây biến động giá Bitcoin. Nhà đầu tư dễ bị ảnh hưởng bởi cảm xúc, dẫn đến hành vi mua bán theo đám đông.

3. Niềm tin vào giá trị lưu trữ

Một số nhà đầu tư coi Bitcoin là công cụ phòng ngừa lạm phát, thay thế vàng hoặc tài sản truyền thống. Tuy nhiên, niềm tin này không đồng đều và chính sự thiếu thống nhất trong quan điểm này cũng góp phần làm giá biến động.

4. Truyền thông và tin tức

Tin tức từ truyền thông thường xoay quanh dự đoán của các "chuyên gia", nhưng không phải lúc nào cũng dựa trên cơ sở dữ liệu. Những người sở hữu lượng lớn Bitcoin có thể đưa ra nhận định lạc quan nhằm thúc đẩy giá để thu lợi.

Ví dụ, khi ProShares công bố ra mắt quỹ ETF chiến lược Bitcoin vào tháng 10/2021, giá BTC tăng vọt lên gần 69.000 USD. Tuy nhiên, sau đó khi thị trường nhận ra quỹ này chỉ dựa trên hợp đồng tương lai, giá nhanh chóng giảm xuống quanh 50.000 USD.

5. Quy định pháp lý

Tin đồn hoặc chính sách mới về tiền mã hóa có thể gây ảnh hưởng ngắn hạn đến giá Bitcoin. Ví dụ:

- Tại Mỹ, Sở Thuế vụ (IRS) coi Bitcoin là tài sản vốn nếu dùng để đầu tư, và yêu cầu người khai thác phải nộp thuế trên giá trị tại thời điểm nhận coin.

- Tại Trung Quốc, chính phủ tuyên bố cấm mọi giao dịch tiền mã hóa và trấn áp hoạt động khai thác trong năm 2021, khiến giá giảm mạnh về mức ~29.700 USD vào tháng 8/2021.

- Tại Mỹ, đến tháng 1/2024, sau hơn một thập kỷ xem xét, Ủy ban Chứng khoán (SEC) chính thức phê duyệt một số sản phẩm giao dịch Bitcoin trên sàn (ETP), đẩy giá tăng từ 27.000 USD lên hơn 43.000 USD chỉ trong vài tháng cuối năm 2023.

Không như vàng hay tiền pháp định đã tồn tại hàng thế kỷ, Bitcoin mới chỉ hơn một thập kỷ tuổi. Vì vậy, nó vẫn đang trong giai đoạn "tìm kiếm giá trị thực" (price discovery). Giá sẽ tiếp tục dao động cho đến khi thị trường tìm được điểm cân bằng.