4 lý do tại sao các chuyên gia hàng đầu lo ngại về thương vụ IPO nghìn tỷ USD của công ty giàu có nhất hành tinh

Theo kế hoạch, Saudi Aramco sẽ niêm yết trên sàn chứng khoán Tadawul vào tháng 12. Dẫu vậy, việc thiếu chi tiết đối với quá trình niêm yết - có thể là "lỗ hổng" lớn nhất trong hồ sơ IPO của họ đã khiến các nhà phân tích e ngại. Họ tin rằng có rất nhiều lý do mà nhà đầu tư nên cân nhắc và suy nghĩ kĩ hơn.

Thiếu chi tiết

Hôm Chủ Nhật, Aramco cho biết "giá chào bán cuối cùng, số lượng cổ phiếu được bán và tỷ lệ phần trăm cổ phần sẽ được xác định rõ vào cuối giai đoạn dựng sổ (book-building). Bản báo cáo bạch cho IPO của công ty sẽ được phát hành vào ngày 9/11. Bởi vậy, các nhà phân tích phải suy đoán về những chi tiết rõ ràng hơn đối với việc niêm yết và họ cho biết điều này có thể tạo ra sự khác biện về lợi ích của nhà đầu tư.

David Lennox, nhà phân tích tài nguyên tại Fat Prophets, chia sẻ với CNBC: "Đúng vậy, thương vụ IPO đã được xác nhận nhưng tại thời điểm này họ vẫn chưa đưa ra thời gian chi tiết quá trình được tiến hành hoặc hoàn tất."

Những thông tin trước đó cho biết Ả Rập Xê Út sẽ niêm yết từ 1% đến 2% cổ phần của Aramco trên thị trường chứng khoán địa phương, sau đó niêm yết một phần khác tại sàn giao dịch quốc tế - với tổng lượng chào bán công khai là khoảng 5% công ty. Các sàn New York, London, Hong Kong và Tokyo đều muốn trở thành địa điểm niêm yết của công ty này.

Lennox cho biết mức định giá có thể tạo ra tất cả sự khác biệt đối với nhà đầu tư: "Chúng tôi chưa bất kỳ dạng định giá nào cho họ, dù đã chứng kiến những con số khá lớn từ 1 nghìn tỷ USD đến 2 nghìn tỷ USD. Tôi cho rằng 1,4 nghìn tỷ USD là con số hợp lý." Ông cho biết thêm: "Yếu tố khác mà chúng tôi vẫn chưa có được thông tin là liệu họ sẽ phát hành bao nhiêu? Do đó, có rất nhiều câu hỏi cần được giải đáp trước khi đợt IPO này chính thức diễn ra."

Cổ tức

Thương vụ IPO này đã được theo dõi khá chặt chẽ trong những năm vừa qua, nhưng lại bị trì hoãn trong bối cảnh giá dầu biến động, bất ổn chính trị, địa điểm niêm yết và những sự kiện địa chính trị như vụ tấn công vào cơ sở dầu bằng máy bay không người lái và tên lửa hồi tháng 9. Đây có thể sẽ là đợt niêm yết có giá trị nhất thế giới, với mức định giá 1,5 nghìn tỷ USD thì Saudi Aramco sẽ vượt xa vốn hoá của những "gã khổng lồ" như Apple hay Microsoft.

Aramco cho biết một trong những ưu tiên của họ là chi trả "cổ tức một các bền vững và ngày càng tăng qua chu kỳ của giá dầu thô" và "theo quyết định của hội đồng quản trị sau khi cân nhắc nhiều yếu tố, hội đồng quản trị dự định tuyên bố tổng cổ tức tiền mặt là ít nhất 75 tỷ USD cho năm tài chính 2020, cùng với khoản chi trả cổ tức đặc biệt."

Trong khi đó, các nhà phân tích của Bernstein lưu ý rằng khá khó để định giá một công ty như Aramco, miêu tả đây là một "công ty quái vật của ngành dầu mỏ". Oswald Clint và Neil Beveridge - 2 nhà phân tích cấp cao của Bernstein, cho hay: "Đâu sẽ là mức định giá hợp lý cho 1 công ty có thể tiếp cận tới 201 tỷ thùng dầu, cứ 8 thùng dầu trên thế giới thì có 1 thùng được sản xuất bởi Aramco, là công cụ hỗ trợ giá dầu và sở hữu hệ thống hạ nguồn tích hợp lớn thứ 4 thế giới? Dù chúng tôi đã từng định giá Big Oil, nhưng Aramco là 'con quái vật ngành dầu'. Do đó, đây thực sự là một câu hỏi trị giá hàng nghìn tỷ USD."

Địa chính trị

Các yếu tố địa chính trị, như mối quan hệ căng thẳng giữa Ả Rập Xê Út và Iran, cũng có thể ảnh hưởng xấu đến tâm lý nhà đầu tư.

Bob Parker - thành viên uỷ ban đầu tư tại Quilvest Wealth Management, nói: "Nếu bạn nhìn từ góc độ của nhà đầu tư quốc tế, chắc chắn sẽ thấy những mối lo ngại. Liệu bạn có muốn đầu tư vào một khu vực có mối quan hệ trắc trở với Iran hay không? Vài tháng trước, chúng ta đã chứng kiến rủi ro về cơ sở hạ tầng liên quan đến đợt tấn công hồi tháng 9, khiến cơ sở hạ tầng của Ả Rập Xê Út bị hư hại."

Giá dầu

Giữa năm 2014, giá dầu đã chứng kiến đà sụt giảm trong bối cảnh nguồn cung toàn cầu và nhu cầu đi xuống. Giá dầu giảm mạnh và các nhà sản xuất dầu lớn của thế giới như Ả Rập Xê Út và các nước OPEC khác cũng quyết định cắt giảm sản lượng để ổn định cung cầu và hỗ trợ giá dầu.

Trong khi đó, các nhà sản xuất đá phiến của Mỹ không cắt giảm sản lượng và vẫn còn những lo ngại về động lực cung cầu, đặc biệt là cuộc chiến thương mại Mỹ - Trung, đang kéo tụt đà tăng trưởng tàon cầu. Sáng hôm nay, hợp đồng tương lai dầu thô Brent giao tháng 1 giao dịch quanh mức 62.96 USD/thùng và WTI giao tháng 12 là 57.23 USD/thùng, dù lên đỉnh 6 tuần nhưng vẫn thấp hơn mức trên 100 USD/thùng vào khoảng 5 năm trước.

Những nhà phân tích như Lennox thì cho rằng đợt IPO này có thể đã diễn ra quá muộn. Ông nhận định: "Chúng tôi cho rằng đợt IPO này có lẽ đã chậm khoảng vài năm. Hiện tại, ở Mỹ đã có một đối thủ sừng sỏ sản xuất 12 triệu thùng dầu/ngày, dù vài năm trước thì không. Có rất nhiều câu hỏi khiến chúng ta nên dừng lại và cân nhắc."