Báo Nga: Chưa nước nào làm lớn như Việt Nam

Theo bài báo, đây là nhận định của Phó Thủ Tướng Việt Nam Nguyễn Chí Dũng trong buổi làm việc với các chuyên gia ở lĩnh vực AI, lượng tử, UAV, blockchain… ngày 26/11.

Việt Nam đi trước một bước, quy mô chưa quốc gia nào làm được

Cụ thể, tại buổi làm việc với Mạng lưới Đổi mới sáng tạo và chuyên gia Việt Nam (VIN) ngày 26/11/2025 ở Trung tâm Đổi mới sáng tạo Quốc gia (NIC) cơ sở Hòa Lạc, Phó Thủ tướng Nguyễn Chí Dũng đã nhấn mạnh tinh thần sẵn sàng chào đón các chuyên gia Việt toàn cầu trở về đóng góp cho đất nước.

Theo ông, bất cứ lúc nào các chuyên gia cảm thấy phù hợp để quay về, Chính phủ sẽ tạo điều kiện thông thoáng nhất – đặc biệt với những người có thể đảm nhận vai trò dẫn dắt như "tổng công trình sư" hay "kiến trúc sư trưởng".

Trong gần 3 giờ trao đổi với các chuyên gia ở các lĩnh vực như AI, lượng tử, UAV, blockchain…, trong đó có nhiều người đang làm việc ở nước ngoài, Phó Thủ tướng nhấn mạnh Việt Nam đang rất cần những người đủ khả năng tổ chức, điều phối và định hướng công nghệ cho các dự án chiến lược.

Ông khẳng định hai vai trò tổng công trình sư và kiến trúc sư trưởng giữ vị trí nòng cốt trong việc bảo đảm dự án có tầm nhìn dài hạn, cấu trúc đồng bộ và giảm thiểu rủi ro.

Hệ thống chính sách hiện nay được đánh giá là đã tương đối đầy đủ, đủ để thu hút các chuyên gia trình độ cao quay về. Mạng lưới VIN – hình thành từ năm 2018 – đã quy tụ khoảng 2.500 chuyên gia, nhà khoa học và kiến trúc sư công nghệ tại 22 quốc gia và vùng lãnh thổ.

Đầu tư cho đổi mới sáng tạo ở mức "chưa nước nào làm lớn như vậy"

Phó Thủ tướng cho biết Bộ KH&CN trong thời gian qua đã xây dựng số lượng lớn các luật, nghị quyết và đề án phục vụ phát triển khoa học – công nghệ trong thời gian ngắn nhưng vẫn đảm bảo chất lượng.

Về nguồn lực, Nhà nước đã phân bổ ngân sách cho khoa học – công nghệ và đổi mới sáng tạo tương đương 3–5% GDP, một mức mà theo Phó Thủ Tướng, "chưa nước nào làm lớn như vậy".

Ông nhấn mạnh đây là mức đầu tư rất hiếm gặp trên thế giới, thể hiện cam kết mạnh mẽ của Việt Nam trong việc phát triển các ngành công nghệ chiến lược.

Tuy nhiên, theo ông, thách thức hiện nay không phải ở việc đặt mục tiêu, mà là quá trình triển khai: dự án cụ thể nào cần được thực hiện, khối lượng kinh phí bao nhiêu và lộ trình bắt đầu từ đâu.

Đại diện Bộ KH&CN cho biết các dự án thuộc lĩnh vực công nghệ mũi nhọn hiện đã có cơ chế triển khai nhanh: viện nghiên cứu, trường đại học hoặc chuyên gia có thể nộp thẳng đề xuất lên quỹ để thực hiện mà không phải chờ đợt.

Đãi ngộ cho nhân sự chủ chốt cũng được nâng lên mức tương ứng lãnh đạo bộ, vụ, cục. Một ví dụ được nêu là dự án xây dựng mô hình ngôn ngữ tiếng Việt từ 100–150 tỷ token, kỳ vọng có thể do chính các chuyên gia VIN đảm nhận vai trò tổng công trình sư.

Giải quyết những bài toán lớn của quốc gia

Tại buổi làm việc, nhiều chuyên gia nêu các đề xuất cụ thể: thúc đẩy đặt hàng UAV nội địa, chia sẻ dữ liệu tiếng Việt để huấn luyện mô hình ngôn ngữ lớn, xây dựng chuẩn kỹ thuật blockchain và hoàn thiện pháp lý để triển khai các sản phẩm thử nghiệm trong 1–2 năm tới.

Phó Thủ tướng cũng đề nghị mạng lưới tập trung vào các vấn đề lớn như thiên tai, sạt lở, ngập úng, tắc nghẽn giao thông và các dự án chiến lược như đường sắt cao tốc Bắc – Nam. Ông cảnh báo nếu Việt Nam không chủ động công nghệ và vật liệu mới phục vụ những dự án đó thì sẽ là "điều đáng tiếc".

Cùng với đó, ông kỳ vọng cộng đồng chuyên gia sẽ tham gia phản biện chính sách, đóng góp vào chiến lược ngành và tiếp tục thu hút chuyên gia Việt toàn cầu. Nguồn lực trí thức người Việt ở nước ngoài, theo ông, là rất lớn và nếu huy động hiệu quả sẽ tạo ra sức mạnh đáng kể.

Trong phần kết luận, Phó Thủ tướng giao Bộ KH&CN nghiên cứu bổ sung các ngành mới vào danh mục chiến lược như máy tính lượng tử hay thao trường an ninh mạng. Ông cũng gợi ý ưu tiên đặt hàng nhiệm vụ khoa học ở hai hướng: dựa trên đề xuất của chính chuyên gia hoặc giao trực tiếp từ cấp quản lý đối với các nhiệm vụ trọng điểm.

Bên cạnh đó, ông đề nghị Bộ Tài chính nghiên cứu cơ chế tài chính đặc thù cho R&D công nghệ chiến lược, bao gồm chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu, đầu tư phòng thí nghiệm dùng chung và sửa đổi chính sách thuế – tín dụng để thúc đẩy các lĩnh vực như AI, bán dẫn và năng lượng mới.

Phó Thủ tướng một lần nữa nhấn mạnh rằng phát triển ngành công nghệ chiến lược là con đường ngắn nhất để Việt Nam bắt kịp, đi cùng và vươn lên trong cuộc cạnh tranh toàn cầu.

Ông kêu gọi các chuyên gia tiếp tục đồng hành, đóng góp trí tuệ và kinh nghiệm để thực hiện khát vọng đưa Việt Nam trở thành quốc gia phát triển, tự chủ và thịnh vượng.