Bộ Kế hoạch và Đầu tư giải trình về 'nghi vấn' tính lạm phát không sát thực tế

Trước đó, có ý kiến đề nghị làm rõ việc đánh giá rổ hàng hóa theo phương pháp tính của Tổng cục Thống kê, đánh giá này liệu đã phản ánh chính xác tác động của tăng giá đến đời sống người dân và doanh nghiệp?

Báo cáo giải trình gửi các đại biểu Quốc hội, Bộ KH&ĐT cho biết, đối với rổ hàng hóa tính chỉ số giá tiêu dùng, số lượng hàng hóa và dịch vụ đại diện điều tra được thực hiện theo tài liệu hướng dẫn biên soạn chỉ số giá tiêu dùng (CPI) của các tổ chức quốc tế.

Ở Việt Nam, lần đầu tiên Tổng cục Thống kê tính và công bố CPI vào năm 1998, chọn năm gốc là năm 1995 với danh mục hàng hóa gồm 300 mặt hàng đại diện. Từ đó đến nay, năm gốc tính CPI được thay đổi cùng với việc mở rộng danh mục và cập nhật quyền số của các nhóm hàng hóa đại diện theo định kỳ.

Cụ thể, năm gốc 2000 sử dụng danh mục hàng hóa gồm 396 mặt hàng; năm gốc 2005 với 494 mặt hàng; năm gốc 2009 với 572 mặt hàng; năm gốc 2014 với 654 mặt hàng.

Bộ KH&ĐT cho biết, danh mục hàng hóa tính CPI giai đoạn 2020-2025 là 754 mặt hàng (tăng 100 mặt hàng so với giai đoạn trước)

Hiện, Tổng cục Thống kê thực hiện theo phương án điều tra giá tiêu dùng giai đoạn 2020-2025 với năm gốc 2019. Để xây dựng danh mục hàng hóa đại diện sử dụng trong điều tra giá tiêu dùng, Tổng cục Thống kê đã tiến hành khảo sát thị trường của 63 tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương. Trên cơ sở kết quả khảo sát, Tổng cục Thống kê loại bỏ những hàng hoá không còn phổ biến và bổ sung thêm hàng hóa mới, phổ biến trong tiêu dùng của dân cư.

Bộ KH&ĐT cho hay, tổng số mặt hàng trong danh mục hàng hóa đại diện giai đoạn 2020-2025 là 754 mặt hàng (tăng 100 mặt hàng so với giai đoạn trước). Danh mục hàng hóa đại diện này được rà soát, phân tổ dựa trên bảng phân loại tiêu dùng theo mục đích của hộ gia đình Việt Nam.

Theo Bộ KH&ĐT, việc bổ sung thêm những mặt hàng tiêu dùng mới, đã và đang trở nên phổ biến, được ưa chuộng, hiện đại, đồng thời được cập nhật thường xuyên trong quá trình thu thập thông tin khiến rổ hàng hóa mang tính đại diện hơn, phản ánh sát hơn đời sống, cơ cấu tiêu dùng của người dân, phù hợp với sự đa dạng, phong phú của các nhóm hàng hóa, dịch vụ.

Mặc dù CPI chưa tăng cao nhưng giá sản xuất đang có xu hướng tạo sức ép lên giá cả hàng hóa tiêu dùng. Bình quân 9 tháng năm 2022 so với cùng kỳ năm trước, chỉ số giá nguyên nhiên vật liệu dùng cho sản xuất tăng 6%, cao nhất trong vòng 10 năm qua; chỉ số giá sản xuất sản phẩm công nghiệp tăng 4,71%; chỉ số giá nhập khẩu hàng hóa tăng cao nhất kể từ năm 2012 với mức tăng 10,86%... Điều này cho thấy doanh nghiệp đang phải chịu sức ép rất lớn về chi phí sản xuất.

Bộ KH&ĐT khẳng định, nhìn chung, CPI do Tổng cục Thống kê thu thập thông tin, biên soạn và công bố đã phản ánh xu hướng biến động giá trên thị trường.

Giá thuê nhà tăng trở lại, một số địa phương tăng học phí năm học mới 2022-2023 đã làm cho CPI tháng 10/2022 tăng 0,15% so với tháng trước. Bình quân 10 tháng năm nay, CPI tăng 2,89% so với cùng kỳ năm trước, lạm phát cơ bản tăng 2,14%.