Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể: Sau 31/7 sẽ “xả trạm” BOT nếu chưa thu phí không dừng

Sáng 9/6, tại kỳ họp thứ 3, đặt câu hỏi chất vấn Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể, đại biểu Đặng Hồng Sỹ (đoàn Bình Thuận) cho biết, việc triển khai thu phí không dừng từ 2015 và yêu cầu thống nhất thực hiện trên cả nước từ 2019, tuy nhiên, sau nhiều lần gia hạn, đến nay vẫn chưa thực hiện được.

Đại biểu Đặng Hồng Sỹ chất vấn Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể

Thực tế hiện nay cũng đứng trước nguy cơ không bảo đảm tiến độ vận hành hệ thống ETC trên toàn bộ các làn thu phí như chỉ đạo của Thủ tướng và Phó Thủ tướng Chính phủ (hoàn thành trong tháng 6/2022).

“Phó Thủ tướng Lê Văn Thành chỉ đạo sau 31/7, nếu dự án nào chưa triển khai xong thu phí không dừng sẽ phải tiến hành xả trạm, có chế tài xử lý trách nhiệm tập thể, cá nhân gây chậm tiến độ. Xin hỏi Bộ trưởng tới thời điểm đó có thực hiện được hay không, nếu không thì có “xả trạm” hay lại xin gia hạn, xin lùi thời gian?” – đại biểu đặt vấn đề và đề nghị bộ trưởng lý giải nguyên nhân của sự chậm trễ.

Trả lời đại biểu, Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể nhấn mạnh, việc tiến hành thu phí không dừng nhằm giúp người dân di chuyển thuận lợi, tăng cường công khai minh bạch. Tuy nhiên, thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, Bộ triển khai từ 2015 song có nhiều vướng mắc như do thói quen nên người dân dán thẻ còn hạn chế dù miễn phí, công nghệ được lập trình và vận hành có một số sơ sót cần điều chỉnh.

Đến 2017, UBTVQH có Nghị quyết 437 giao Chính phủ đến 2019 phải thực hiện xong, tuy nhiên số lượng trạm lớn với hơn 113 trạm, 400 làn nên dù bộ nỗ lực nhưng tiến độ không kịp.

Bộ trưởng Bộ GTVT Nguyễn Văn Thể trả lời chất vấn trước Quốc hội

Năm 2019, cơ bản các dự án BOT đều có ít nhất 2 làn thu phí không dừng, tuy nhiên với dự án của Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) trong quá trình tái cơ cấu nên không có kinh phí triển khai. Chính phủ họp nhiều phiên và vừa mới giải quyết xong về cơ chế, VEC cũng vừ ký họp đồng tín dụng để triển khai hoàn thành vào 31/7.

“Chính phủ rất cương quyết. Đến 30/6, các trạm BOT, trừ các trạm của VEC không hoàn thành sẽ cho dừng thu phí để tập trung làm cho xong. Còn các dự án của VEC đến 31/7 không thực hiện thì cũng “xả trạm”, lắp xong mới cho thực hiện lại” – ông Nguyễn Văn Thể khẳng định.

Số lượng phương tiện tham gia dán thẻ trong thời gian qua tăng rất khả quan, đạt khoảng hơn 3 triệu phương tiện tham gia dịch vụ (chiếm 69% tổng số phương tiện trên toàn quốc).

Trước băn khoăn của đại biểu Quốc hội về việc lái xe đi vào đường thu phí không dừng thì bị xử phạt trong khi các trạm thực hiện không đúng, theo Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể, Nghị định 100 không có quy định xử phạt các trạm BOT.

“Bộ xin tiếp thu báo cáo Chính phủ, phối hợp với các bộ ngành nghiên cứu, nhất là Bộ Công an để điều chỉnh. Quan điểm là đảm bảo công bằng, kể cả với cơ quan nhà nước, nhà đầu tư và người dân” – ông Nguyễn Văn Thể nói.

Có lợi ích nhóm hay không?

Giơ biển tranh luận, đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) nói rằng, khi mới nhậm chức Bộ trưởng, ông Nguyễn Văn Thể có hứa “như đinh đóng cột” là cuối năm 2019 sẽ triển khai thu phí không dừng trên toàn quốc, nhưng đến nay chưa hoàn thành là do “làm nửa vời, thiếu cương quyết”.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí tranh luận sau phần trả lời của Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể

Bày tỏ vui mừng trước thông tin Phó Thủ tướng Lê Văn Thành yêu cầu sau 31/7 sẽ xả trạm BOT chưa có thu phí tự động không dừng, đại biểu nhấn mạnh vấn đề này hướng đến sự minh bạch trong hoạt động thu tiền, hoạt động tài chính từ thu phí giao thông.

“Cử tri băn khoăn có lợi ích nhóm hay không, nếu có thì phải ngăn chặn và bài học kinh nghiệm gì rút ra để triển khai trong thời gian sắp tới?” – ông Nguyễn Anh Trí nêu câu hỏi.

Cũng tranh luận với Bộ trưởng, đại biểu Nguyễn Thị Phú Hà đặt vấn đề căn cứ pháp lý nào để xả trạm với các BOT từ 30/6 và từ 31/7 với dự án của VEC? Phí này là nguồn thu ngân sách nên “xả trạm” dẫn đến mất tiền ngân sách thì ai chịu trách nhiệm?

Làm rõ thêm băn khoăn của đại biểu Nguyễn Anh Trí, Bộ trưởng Nguyễn Văn Thể cho biết, đến 2019 mỗi dự án BOT đều có 2 làn thu phí tự động không dừng nên đạt yêu cầu theo chỉ đạo. Các trạm này cũng cam kết đến 30/6 sẽ thực hiện xong các làn, trừ 2 làn dành cho trường hợp khẩn cấp. Với 28 dự án của VEC, cách đây 2 hôm mới ký hợp đồng tín dụng do những vướng mắc trong tái cơ cấu và cam kết 31/7 cũng hoàn thành.

Bộ trưởng Thể khẳng định việc lắp đặt thu phí không dừng liên quan đến người dân nên rất nhạy cảm, các cơ quan chức năng, kể cả Bộ Công an rất quan tâm đến vấn đề này. "Đến nay chưa phát hiện lợi ích nhóm giữa cơ quan nhà nước cấu kết với nhà đầu tư. Còn nếu có vấn đề gì bên trong, nếu có vi phạm gì sẽ bị xử lý theo pháp luật. Tôi nghĩ chúng ta có bộ máy để kiểm tra, giám sát việc này", Bộ trưởng Thể khẳng định.

“Chỗ nào xong thì thu phí, không xong thì xả trạm. Các đơn vị cam kết như vậy nên Chính phủ cũng căn cứ cam kết đó để yêu cầu thực hiện” – ông Nguyễn Văn Thể trả lời./.