Boeing gặp những sự cố nghiêm trọng tạo ra cơ hội 'vàng' cho máy bay Made in China

Sau 2 vụ tai nạn thảm khốc xảy chỉ chưa đầy 6 tháng, các hãng hàng không đang lo ngại về việc mua máy bay từ Boeing, bên cạnh đối thủ "sừng sỏ" là Airbus thì họ cũng có một lựa chọn khác: chính phủ Trung Quốc. Tập đoàn Máy bay Thương mại của Trung Quốc, hay còn gọi là Comac, hiện đang chế tạo mẫu C919, một loại máy bay chở khách thân hẹp có sức chứa khoảng 170 người.

Hãng này cho biết hiện đã nhận được hơn 800 đơn đặt hàng cho C919 trên toàn thế giới. Đây sẽ là mẫu máy bay cạnh tranh với Boeing 737 Max 8 và Airbus 320neo. Có thể đây là một phần trong tham vọng của Trung Quốc nhằm xây dựng một ngành công nghiệp hàng không vũ trụ từ "hai bàn tay trắng" và phá vỡ sự độc quyền của các công ty hàng không đến từ phương Tây.

C919 đã thực hiện những chuyến bay thử nghiệm từ 2 năm trước.

8 tiếng sau vụ tai nạn của hãng Ethipioan Airlines, Trung Quốc đưa ra lệnh dừng sử dụng đối với dòng Max 8 trên không phận của mình, dẫn đến "làn sóng" cấm bay trên toàn cầu. Chad Ohlandt, một kỹ sư cấp cao tại Rand Corp ở Washington, nhận định: "Những động thái như thế này đã tạo cơ hội cho Comac bước chân vào ngành công nghiệp này. Nếu họ có chiến lược thông minh, họ sẽ tiếp cận được 10 hãng hàng không bất kỳ đang cân nhắc về việc mua máy bay thân hẹp."

Comac, đã thực hiện những chuyến bay thử nghiệm cho dòng C919 vào năm 2017, hiện đã nhận được 815 đơn đặt hàng từ 28 công ty, trong đó có GE Capital Aviation Services. Comac chưa đưa ra bình luận cho việc này.

Dẫu vậy, tham vọng của Bắc Kinh không chỉ dừng ở C919. Comac đang hợp tác với Untied Aircraft - hãng bay có trụ sở tại Moscow, để phát triển dòng máy bay thân rộng CR929 có thể sử dụng trong các chuyến bay đường dài, như từ Bắc Kinh đến New York. Các doanh nghiệp nhà nước  Trung Quốc đang phát triển một loạt các loại máy bay, trong đó có máy bay thân rộng, máy bay phản lực, động cơ tuabin cánh quạt, phi cơ cá nhân, trực thăng và thậm chí là thuỷ phi cơ.

"Về mặt chiến lược, sản xuất máy bay là chiến lược quốc gia. Một khi bạn sở hữu ngành sản xuất máy bay đạt được quy mô về kinh tế, điều đó sẽ nâng giá trị của toàn bộ ngành", Yu Zhanfu, một đối tác tại Roland Berger Strategy Consultants tại Bắc Kinh - tập trung vào lĩnh vực hàng không vũ trụ và quốc phòng, cho biết.

Hồi tháng 11, Comac cho biết thị trường hàng không của Trung Quốc sẽ tiếp nhận thêm 9.000 máy bay trị giá 1,3 nghìn tỷ USD trong vòng 2 thập kỷ tới. Hai phần ba số đó sẽ là dòng máy bay có một lối ra vào như Boeing 737 và C919.

Comac, có trụ sở tại Thượng Hải, hiện đang xây dựng một trung tâm đào tạo các nhân viên hàng không, kỹ sư và nhân sự khác để điều khiển, phục vụ cho C919 và CR929. "Họ đang thực hiện 4 tới 6 việc cùng một lúc", Marc Szepan, một giảng viên kinh doanh quốc tế tại Oxford Saïd Business School, nói về kế hoạch tổng thể của Trung Quốc.

Comac là một trong những đối tác của Boeing.

Điều này khiến Boeing bị đẩy vào tình thế khó xử, khi phải cạnh tranh với một trong những đối tác của mình. Comac và Boeing là đồng sở hữu của một trung tâm lắp ráp nằm ở phía nam Thượng Hải. Trung tâm này đi vào hoạt động hồi tháng 12 năm ngoái, bắt đầu bằng thương vụ giao 737 Max cho Air China. Một máy bay khác của Comac, chuyên cơ phản lực cá nhân ARJ21, là đối thủ cạnh tranh của một máy bay phản lực khác của Embraer, hãng này cũng đang xây dựng mối liên doanh với Boeing. "Khách hàng" mua ARJ12 vẫn là những hãng bay khỏ, ví dụ như Chengdu Airlines và Genghis Khan Airlines.

Nói về Comac, Boeing cho biết: "Comac là một đối thủ lớn và chúng tôi rất tôn trọng họ. Họ còn là một đối tác rất quan trọng." Theo dữ liệu của Bloomberg, Trung Quốc chiếm khoảng 14% doanh thu của Boeing vào năm ngoái.

Tuy nhiên, con đường đi tới thành công của tham vọng này vẫn còn khá gập ghềnh. Các dòng máy bay của Trung Quốc hiện vẫn chưa có hồ sơ theo dõi về tính an toàn như những hãng phương Tây. Ngoài ra cũng chưa được FAA cấp chứng nhận để có thể hoạt động tại châu Âu. Quan trọng hơn là, không có công ty Trung Quốc nào có thể thiết kế và sản xuất động cơ cho máy bay phản lực thương mại, Yong Teng, một đối tác của L.E.K Consulting tại Thượng Hải, cho biết. Các động cơ của C919 vẫn được sản xuất bởi CFM International, một công ty liên doanh của General Electric và Safran.