Buôn lậu xuyên biên giới, lừa đảo AI – Deepfake hoành hành, khuyến cáo "5 không" người dân cần thuộc lòng

Quảng Ninh là địa phương có đường biên giới trên bộ và trên biển tiếp giáp với Trung Quốc. Đây vừa là lợi thế quan trọng để phát triển kinh tế cửa khẩu, giao thương quốc tế, vừa tiềm ẩn nhiều nguy cơ phức tạp về buôn lậu, gian lận thương mại và tội phạm công nghệ cao.

Thực tế thời gian qua cho thấy, các đối tượng vi phạm ngày càng hoạt động tinh vi, manh động, gây không ít khó khăn cho lực lượng chức năng trong công tác đấu tranh, xử lý.

Lợi dụng đặc thù địa hình đồi núi hiểm trở, nhiều lối mở, đường mòn biên giới, khu vực nhà dân sát biên giới cùng vùng biển rộng, nhiều luồng lạch, các đối tượng đã tổ chức vận chuyển hàng hóa nhập lậu, hàng cấm, hàng giả vào nội địa, đặc biệt vào ban đêm.

Các mặt hàng vi phạm rất đa dạng, từ hàng tiêu dùng, thực phẩm, mỹ phẩm đến thuốc lá, pháo nổ, hàng điện tử…, tiềm ẩn nguy cơ ảnh hưởng đến thị trường, sức khỏe người dân và an ninh trật tự.

Theo thống kê của Thường trực Ban Chỉ đạo 389 tỉnh (Chi cục Hải quan khu vực VIII), trong năm 2025, các lực lượng chức năng trên địa bàn tỉnh đã phát hiện, bắt giữ và xử lý 3.265 vụ buôn lậu, gian lận thương mại và hàng giả. Tổng trị giá hàng hóa vi phạm lên tới 70,7 tỷ đồng.

Dù số vụ giảm nhẹ so với năm 2024, nhưng trị giá vi phạm lại tăng hơn 111%, cho thấy quy mô, tính chất các vụ việc ngày càng lớn và phức tạp. Trong đó, 56 vụ với 149 đối tượng đã bị xử lý hình sự; hơn 2.300 trường hợp bị xử phạt hành chính, với tổng số tiền phạt và bán hàng tịch thu trên 23,3 tỷ đồng.

Đáng chú ý, cùng với buôn lậu truyền thống, tình hình tội phạm sử dụng công nghệ cao trên địa bàn tỉnh tiếp tục diễn biến hết sức phức tạp.

Phương thức, thủ đoạn mà các đối tượng lừa đảo sử dụng hết sức tinh vi, chuyên nghiệp, đa dạng và thường xuyên có sự thay đổi, chủ yếu hoạt động dưới nhóm phương thức chính, như: Mời gọi, lôi kéo đầu tư tài chính trên các trang web, ứng dụng lừa đảo, đây là phương thức phổ biến, cũng là phương thức gây thiệt hại nhiều nhất về tài sản; giả danh cán bộ cơ quan, tổ chức; lừa đặt cọc mua bán, giao dịch hàng hoá…

Thủ đoạn các đối tượng phạm tội sử dụng thường là công nghệ AI, Deepfake giả mạo hình ảnh, giọng nói người dùng, tạo tài khoản ngân hàng trùng tên nhằm tạo lòng tin cho bị hại; điều tra thông tin, đặc điểm tâm lý bị hại để xây dựng ra các kịch bản, thao túng tâm lý, làm bị hại tin tưởng nhằm chiếm đoạt tài sản; tạo lập các ứng dụng giả mạo chứa mã độc để tấn công, truy cập trái phép ứng dụng chuyển tiền trên điện thoại; các đối tượng triệt để lợi dụng tính năng ẩn danh của các ứng dụng mạng xã hội, nhắn tin như Facebook, Zalo, Line, Telegram, Viber... để phục vụ cho hoạt động lừa đảo nhằm mục đích che giấu thông tin, xoá dấu vết...

Trong năm 2025, Công an toàn tỉnh đã tiếp nhận và xử lý 122 vụ với 228 đối tượng liên quan đến tội phạm công nghệ cao. Riêng các vụ lừa đảo chiếm đoạt tài sản xảy ra trên địa bàn là 46 vụ, trong đó có 23 vụ diễn ra trên không gian mạng, gây thiệt hại đáng kể cho người dân.

Trước dự báo cuối năm, khi nhu cầu mua sắm, tiêu dùng tăng cao và hoạt động thương mại điện tử ngày càng phổ biến, nguy cơ buôn lậu, gian lận thương mại và lừa đảo trực tuyến được nhận định sẽ còn diễn biến phức tạp.

Để chủ động phòng ngừa, Công an tỉnh Quảng Ninh đang triển khai đồng bộ nhiều giải pháp, tăng cường phối hợp với các doanh nghiệp viễn thông, tổ chức tín dụng, ngân hàng và đơn vị trung gian thanh toán.

Các biện pháp trọng tâm gồm rà soát, khóa SIM rác, SIM không chính chủ; tạm dừng hoạt động các tài khoản ngân hàng, ví điện tử có dấu hiệu nghi vấn; phong tỏa khẩn cấp dòng tiền, truy vết giao dịch để bảo vệ tài sản cho bị hại.

Song song với đó, các cơ quan chức năng cũng khuyến cáo người dân nâng cao cảnh giác, chủ động phòng ngừa bằng việc thực hiện "5 không": Không đưa lên mạng xã hội hoặc cung cấp thông tin, hình ảnh cá nhân; không cung cấp mật khẩu, mã OTP của ngân hàng, ví điện tử cho người khác; không click vào những đường link lạ, có chứa mã độc trên các website; không đứng tên hộ người khác để mở tài khoản, mở thẻ, đăng ký dịch vụ tại ngân hàng điện tử; không chuyển tiền dưới bất kỳ hình thức nào khi nghi ngờ đối tượng lừa đảo chiếm đoạt tài sản.

Khi phát hiện hoặc nghi ngờ bị lừa đảo, người dân cần nhanh chóng liên hệ cơ quan Công an và ngân hàng để được hỗ trợ kịp thời.