Các hãng xe Nhật đồng loạt bị kiểm tra diện rộng sau bê bối của Daihatsu - Khi người Nhật quyết lấy lại danh tiếng

Vào tháng 5/2024, chính phủ Nhật công bố họ sẽ bắt đầu cuộc điều tra diện rộng vào công đoạn tự kiểm soát và chứng nhận chất lượng sản phẩm của các hãng xe nước này.

Theo tờ báo địa phương Nikkan Jidosha Shimbun trích lời Bộ trưởng Bộ Cơ sở hạ tầng và Giao thông, mọi hãng xe sẽ bị điều tra xem có tuân thủ các quy tắc tự kiểm soát và chứng nhận chất lượng sản phẩm hay không.

Động thái này được thực hiện chưa đầy 6 tháng sau khi Toyota tìm thấy sự "không nhất quán" trong chương trình thử nghiệm động cơ của mình. Khi đó, họ đã buộc phải tạm ngưng sản xuất và bàn giao một số dòng sản phẩm. Tới tháng 2/2024, chính quyền mới bật đèn xanh cho Toyota vận hành như bình thường trở lại.

Trước đó một chút, thương hiệu con của Toyota là Daihatsu bị phát hiện đã gian lận kết quả thử nghiệm an toàn. Vào 2022, phân nhánh xe tải của Toyota là Hino thừa nhận làm giả dữ liệu kiểm tra động cơ.

Toàn bộ những bê bối trên đều khiến Toyota phải công khai xin lỗi - động thái hiếm khi họ phải thực hiện trong quá khứ.

Do sự việc trên có thể tạo ảnh hưởng tiêu cực lên hình ảnh xe Nhật nói chung, chính phủ nước này sẽ siết chặt khâu quản lý và kiểm soát chất lượng sản phẩm từng hãng.

Dù các bê bối gần đây toàn xoay quanh Toyota, trên thực tế họ không phải thương hiệu duy nhất lơ là khâu kiểm soát chất lượng tại Nhật. Vào cuối 2017, Subaru và Nissan từng phải thừa nhận kiểm soát chất lượng kém.

Subaru khi đó xác nhận họ cho phép kỹ thuật viên không được cấp phép kiểm soát chất lượng xe mới trong... hàng thập kỷ trước đó. Về phần Nissan, họ cũng bị phát hiện lơ là khâu kiểm soát chất lượng buộc hãng phải ngừng sản xuất một thời gian và triệu hồi gần 1,2 triệu xe sản xuất trong 3 năm trước đó.

Đáng chú ý là Honda, Mazda và cả Toyota, khi bê bối nổ ra vào 2017, đều tuyên bố rằng họ đã kiểm tra lại khâu chứng nhận chất lượng xe mới và không thấy có vấn đề.

Những bê bối nói trên tiếp tục cho thấy khâu kiểm soát bản thân của các hãng xe Nhật có vấn đề. Vào thập kỷ 1990, các hãng xe nước này đạt thỏa thuận có tên "Gentlemen's Agreement" (tạm dịch Thỏa thuận của những quý ông). Thỏa thuận trên kiềm hãm mọi công suất xe mới ra mắt bởi các hãng xe Nhật ở mức 276 mã lực.

Mục đích của thỏa thuận trên là nhằm tránh cuộc đua hiệu suất cao leo thang và hạn chế tình trạng thương vong vì tai nạn giao thông gia tăng tại Nhật. Thay vào đó, các hãng xe sẽ phải tập trung cải thiện các công nghệ khác để mang lại một mẫu xe thể thao nhanh, linh hoạt, trải nghiệm lái tốt nhiều hơn là chỉ chăm chăm nâng số mã lực.

Tuy vậy, thỏa thuận này trên thực tế... gần như không có hãng xe nào tuân thủ. Các tên tuổi nổi danh làng xe thể thao thời đó của người Nhật... đều vi phạm Gentlemen's Agreement, khiến thỏa thuận này trở nên vô nghĩa.

Một số ví dụ có thể kể đến Subaru WRX STI (296 mã lực), Nissan Skyline GT-R (400 mã lực), Mitsubishi 3000GT (320 mã lực) hay Nissan 300ZX (300 mã lực) dù toàn bộ trong số chúng đều được công bố số mã lực chỉ 276 trên lý thuyết. Tới 2004, thỏa thuận trên chính thức biến mất khi Honda công bố Legend chạy máy V6 300 mã lực.