Cách đọc báo cáo tài chính cho người mới bắt đầu

Với nhiều nhà đầu tư F0, báo cáo tài chính (BCTC) giống như “món ăn khó nuốt”: đầy con số, thuật ngữ và chi chít bảng biểu. Tuy nhiên, hiểu được BCTC lại là chìa khóa quan trọng để đánh giá sức khỏe doanh nghiệp . Tin vui là bạn không cần phải là kế toán hay chuyên gia kiểm toán mới đọc được BCTC. Chỉ với vài điểm cơ bản, bạn hoàn toàn có thể nắm được tình hình công ty trong 5 phút – đủ để ra quyết định đầu tư khôn ngoan hơn.

Báo cáo tài chính là gì?

Báo cáo tài chính là bộ tài liệu mà doanh nghiệp công bố định kỳ, thường theo quý hoặc năm, phản ánh “bức tranh tài chính ” của họ. BCTC gồm 4 phần chính:

1. Bảng cân đối kế toán (Balance Sheet)

2. Báo cáo kết quả kinh doanh (Income Statement)

3. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ (Cash Flow Statement)

4. Thuyết minh báo cáo tài chính (Notes)

Nhà đầu tư có thể tập trung vào 3 phần đầu tiên – đủ để hình dung công ty đang khỏe hay yếu.

Bảng cân đối kế toán – Doanh nghiệp đang sở hữu gì và nợ bao nhiêu?

Bảng cân đối kế toán cho thấy tài sản , nợ phải trả và vốn chủ sở hữu tại một thời điểm. Công thức cơ bản là:

Tài sản = Nợ phải trả + Vốn chủ sở hữu

Tài sản ngắn hạn : Tiền mặt, hàng tồn kho, các khoản phải thu… → phản ánh khả năng xoay vòng vốn nhanh.

Nợ phải trả : Nếu nợ ngắn hạn quá cao so với tài sản ngắn hạn, công ty có thể gặp áp lực thanh toán.

Vốn chủ sở hữu : Cho thấy phần “của ăn của để” thực sự thuộc về cổ đông.

Cách đọc nhanh :

So sánh nợ vay/tổng tài sản hoặc nợ vay/vốn chủ sở hữu để biết công ty có “gánh nặng nợ” không.

Kiểm tra tài sản ngắn hạn/nợ ngắn hạn (hệ số thanh toán hiện hành). Nếu lớn hơn 1, công ty đủ sức trả nợ ngắn hạn.

Báo cáo kết quả kinh doanh – Công ty có lời hay lỗ?

Phần này cho thấy doanh thu, chi phí, lợi nhuận trong kỳ.

Các chỉ tiêu F0 cần chú ý:

Doanh thu thuần : Tổng bán hàng sau khi trừ giảm giá, chiết khấu. Doanh thu tăng đều → dấu hiệu tích cực.

Lợi nhuận gộp : Doanh thu – Giá vốn hàng bán → phản ánh biên lợi nhuận chính từ hoạt động kinh doanh.

Lợi nhuận thuần từ hoạt động kinh doanh : Sau khi trừ chi phí bán hàng, quản lý.

Lợi nhuận sau thuế (LNST) : Con số cuối cùng, quan trọng nhất, quyết định cổ tức và giá trị cổ phiếu.

Cách đọc nhanh :

So sánh LNST với cùng kỳ → công ty đang tăng trưởng hay đi xuống.

Kiểm tra biên lợi nhuận gộp = Lợi nhuận gộp/Doanh thu . Biên càng cao → công ty có lợi thế cạnh tranh.

Báo cáo lưu chuyển tiền tệ – Tiền thật có vào túi không?

Nhiều công ty báo lãi lớn nhưng… không có tiền. Vì vậy, báo cáo lưu chuyển tiền tệ cho biết thực sự dòng tiền đi đâu, về đâu.

Có 3 loại dòng tiền:

1. Dòng tiền từ hoạt động kinh doanh (CFO) : Quan trọng nhất, cho thấy công ty có tạo ra tiền từ hoạt động chính không. CFO dương bền vững → công ty khỏe.

2. Dòng tiền từ đầu tư (CFI) : Thường âm khi công ty mở rộng, mua sắm tài sản, đầu tư dự án.

3. Dòng tiền từ tài chính (CFF) : Liên quan đến vay nợ, phát hành cổ phiếu, trả cổ tức.

Cách đọc nhanh : Ưu tiên công ty có CFO dương , vì lợi nhuận kế toán có thể “ảo”, nhưng tiền mặt thì không biết nói dối.

Một số chỉ số tài chính F0 nên nhớ

EPS (Earnings Per Share) : Lợi nhuận trên mỗi cổ phiếu → càng cao càng tốt.

P/E (Price/Earnings) : Giá cổ phiếu chia EPS → phản ánh định giá đắt hay rẻ.

ROE (Return on Equity) : Lợi nhuận trên vốn chủ sở hữu → cho biết khả năng sinh lời của vốn cổ đông.

Nợ/Vốn chủ sở hữu : Đo gánh nặng nợ nần.

Chỉ cần nắm 3–4 chỉ số này, F0 đã đủ cơ sở để so sánh cơ bản giữa các doanh nghiệp .

Mẹo đọc báo cáo

1. Lướt qua bảng cân đối kế toán → xem nợ nhiều hay ít.

2. Kiểm tra báo cáo KQKD → doanh thu, lợi nhuận sau thuế tăng hay giảm.

3. Nhìn nhanh báo cáo lưu chuyển tiền tệ → CFO dương hay âm.

4. Tham khảo thêm vài chỉ số: EPS, P/E, ROE.

Đọc báo cáo tài chính cơ bản không hề phức tạp, quan trọng là biết nhìn vào đâu trước tiên. Với 5 phút tập trung, F0 hoàn toàn có thể xác định một doanh nghiệp đang khỏe hay yếu, lợi nhuận có thật hay chỉ là “con số trên giấy”.

Đầu tư chứng khoán không chỉ dựa vào tin tức hay màu xanh đỏ trên bảng giá; báo cáo tài chính chính là “la bàn” giúp nhà đầu tư đi đúng hướng. Và khi đã quen với những chỉ số cơ bản, bạn sẽ thấy BCTC không còn đáng sợ, mà trở thành công cụ “EZ” để đồng hành dài hạn trên thị trường.