Cần “kênh xanh” EVFTA khi Covid-19 đang diễn biến phức tạp

Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-Liên minh Châu Âu (EVFTA) có hiệu lực từ 1/8 đúng vào thời điểm dịch Covid-19 xuất hiện nhiều biến chủng mới, với số ca mắc mới đáng lo ngại.

Trong bối cảnh đó, liệu rằng nền kinh tế có thể khai thác được những thời cơ từ Hiệp định – như dự đoán trước đó của các chuyên gia – khi mà nhiều hoạt động thương mại, đầu tư đã và đang chịu ảnh hưởng tiêu cực từ dịch bệnh? Và nên chăng, cần có những giải pháp “đột phá”, từ tầm vĩ mô, để cơ hội-thuận lợi này được tận dụng hiệu quả nhất?

EVFTA có hiệu lực từ 1/8 đúng vào thời điểm dịch Covid-19 xuất hiện nhiều biến chủng mới, với số ca mắc mới đáng lo ngại. (Ảnh minh họa: KT)

PV: Thưa ông, ông có băn khoăn gì khi thời điểm EVFTA có hiệu lực đúng vào giai đoạn dịch Covid-19 xuất hiện các biến chủng mới, với lượng người bị lây nhiễm đáng lo ngại?

Tiến sỹ Nguyễn Minh Phong: Chúng ta chưa thể khẳng định rằng “làn sóng thứ 2” này sẽ lan tỏa đến đâu, nhưng rõ ràng nó cũng tạo ra một quan ngại về khả năng khai thác các cơ hội từ EVFTA. Nhưng tôi tin rằng EVFTA vẫn tiếp tục tạo ra những kỳ vọng cũng như những tác động tích cực cho nền kinh tế cũng như là tâm lý của các doanh nghiệp.

Hơn nữa chúng ta thấy rằng việc giảm thuế cho những hợp đồng đã ký sẵn cũng như hợp đồng tương lai đương nhiên là tốt cho doanh nghiệp và họ sẽ phải rất tận dụng cơ hội này - như một cơ hội để cạnh tranh. Quan ngại có chăng là ở chỗ những hợp đồng ký mới, đặc biệt là ký theo các điều kiện EVFTA thì liệu có được hoàn thành không trong bối cảnh chúng ta bị giãn cách xã hội?

Vì thế, đòi hỏi năng lực kết nối chuỗi giữa Việt Nam với các nước cung ứng nguyên liệu. Ngoài ra là năng lực xuất khẩu, nhập khẩu giữa Việt Nam với các đối tác EVFTA để từ đó đảm bảo liên thông cũng như sự thông suốt, liên tục của các chuỗi này, đảm bảo các hợp đồng được thực thi hiệu quả.

PV: Vậy trong điều kiện hầu hết các chuyên gia kinh tế đều có cùng nhận định như ông thì cơ quan chức năng cần tiến hành những giải pháp như thế nào cũng mang tính “đột phá”, để thuận chiều các chuyên gia nhận định – tận dụng được tối đa cơ hội, thuận lợi từ Hiệp định?

Tiến sỹ Nguyễn Minh Phong: Rõ ràng là cả Chính phủ cũng như mỗi địa phương đều phải có những đột phá mới, cho nên, các địa phương, thậm chí doanh nghiệp cũng đều phải chủ động suy nghĩ trên cơ sở bám sát thực tiễn, cập nhật và gỡ vướng cho những khó khăn mà các doanh nghiệp sẽ đối diện. Trong đó có vấn đề liên quan kiểm dịch, có vấn đề liên quan tới các quy trình thông quan, liên quan tới vấn đề thực hiện các chứng nhận xuất xứ hoặc là những điều kiện khác về các tiêu chuẩn kỹ thuật.

Ngoài ra cần đảm bảo cho chuyên gia của các bên thông suốt, qua lại, cũng rất cần thiết để vừa đảm bảo chống dịch, vừa đảm bảo nhân lực chất lượng cao – đảm bảo những người cần thiết cho các dự án của Việt Nam- EVFTA được tiếp tục thực hiện và thực hiện một cách tốt hơn.

Chúng ta cũng nên thành lập một “Kênh xanh” chỉ liên quan tới Việt Nam và EVFTA trong bối cảnh này, để coi đây như một định hướng ưu tiên để thông quan nhanh hơn, giảm thiểu chi phí, cũng như khai thác các cơ hội thuận lợi từ EVFTA. Bên cạnh những làn sóng xanh, những kênh xanh chúng ta đã có của hải quan hiện nay.

Cần một “Kênh xanh” chỉ liên quan tới Việt Nam và EVFTA trong bối cảnh Covid-19 như một định hướng ưu tiên thông quan nhanh, giảm thiểu chi phí.

PV: Kênh xanh đấy thì nên được thực hiện như thế nào trong bối cảnh nguy cơ làn sóng Covid-19 thứ 2 và các nguy cơ tiềm tàng khác tương tự?

Tiến sỹ Nguyễn Minh Phong: “Kênh xanh” này thì chúng ta phải rút kinh nghiệm từ những Kênh đang có, để từ đó tạo ra một sự thuận lợi nhất cho các doanh nghiệp về hướng giảm thiểu chi phí, thời gian, chi phí thực hiện và chấp hành.

Thứ hai nữa là cập nhật các yêu cầu mới nhất về chất lượng, yêu cầu về dịch bệnh, để các doanh nghiệp biết. Thứ ba nữa là thực hiện việc hỗ trợ các doanh nghiệp ở mức cao nhất có thể, thậm chí cả những biện pháp từ xưa nay chưa hề thực hiện.

Quan trọng nhất là thực hiện theo chỉ đạo chung là đảm bảo môi trường của Việt Nam ngang với ASEAN4, tuân thủ quy trình, quy chuẩn về mặt thời gian chúng ta đã cam kết để đảm bảo thời gian thông quan thấp nhất và những gì từ phía Việt Nam, chỉ nên một đầu mối thực hiện, tránh 2, 3 ông cùng tham gia, gây khó khăn cho các doanh nghiệp. Và cần mở một kênh thông tin nóng riêng để doanh nghiệp cập nhật và đề xuất vướng mắc để kiến nghị các giải pháp để cơ quan có hướng xử lý.

Vâng, xin cảm ơn ông.