"Cân não" trước vụ cà phê mới

Những ngày cuối năm, các vùng trồng cà phê của Việt Nam đang tích cực thu hoạch, dự kiến trước Tết Nguyên đán sẽ hoàn thành mùa vụ, trừ một số vùng đặc biệt với diện tích nhỏ như cà phê mít ở Quảng Trị.

Nhân công cao, thu hoạch trễ

Bà Nguyễn Thị Chiến (tỉnh Quảng Ngãi) cho biết với 5 ha cà phê Robusta, năm nay gia đình bà rất vất vả trong việc tìm kiếm nhân công nên đến nay mới thu hoạch xong. "Năm ngoái nhân công chỉ 250.000 đồng/ngày nhưng năm nay là 300.000 đồng/ngày. Thuê công nhật thì tiến độ hái chậm hơn, tốn phí cao hơn so với hái khoán nhưng họ giữ vườn cà phê tốt hơn, bảo đảm năng suất cho năm sau" - bà Chiến giải thích.

Bà Chiến cho biết năm nay sản lượng giảm nhẹ so với năm ngoái, còn khoảng 13 tấn và vụ trước vẫn còn khoảng 7 tấn. "Giá cà phê biến động quá khó lường, vụ trước gia đình bán một nửa ở mức giá 110.000 đồng/kg và 130.000 đồng/kg, sau giá cứ giảm liên tục, thấy tiếc nên cứ để đó" - bà Chiến nói.

Tại Lâm Đồng, đa số các vườn hái cà phê theo dạng khoán với chi phí từ 1.500 - 2.000 đồng/kg trong khi vụ trước là 1.000 - 1.200 đồng/kg. Ông Lê Quang, một nhà vườn ở đây, cho biết đa số nông dân nhỏ sẽ bán cà phê tươi ngay khi thu hoạch bất kể giá nào do nhà không có nơi phơi và cần tiền trang trải chi phí sinh hoạt, trả nợ.

Những hộ tầm trung sẽ bán khoảng 20% sản lượng, còn lại gửi đại lý, chờ giá tốt hơn. "Giá cà phê tăng giảm liên tục và khó lường, được mùa là một chuyện nhưng việc chốt giá đúng thời điểm mới quyết định lời lãi ra sao. Vụ vừa rồi gia đình tôi may mắn bán được cà phê ở lúc giá gần đỉnh là 130.000 đồng/kg. Dù vậy, chúng tôi vẫn dành 1/3 sản lượng để rang xay, bán lẻ cho người tiêu dùng" - ông Quang nói.

Ông Trịnh Đức Minh, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Buôn Ma Thuột (Đắk Lắk), cũng xác nhận tình trạng thiếu lao động hái cà phê khiến thu hoạch chậm. Tuy nhiên, điều này mang lại kết quả tích cực là cà phê được hái chín và chín già, nên chất lượng tốt hơn. "Sản lượng vụ này dự báo tương đương hoặc cao hơn năm ngoái khoảng 5%. Do đang thu hoạch rộ nên giá giảm là bình thường, chỉ năm 2024 có nhiều yếu tố bất thường nên giá mới tăng ngay chính vụ" - ông Minh nhận định.

Cũng theo ông Minh, đa số nông dân sẽ bán khoảng 20% sản lượng vào đầu vụ, chỉ những hộ có tài chính tốt mới lưu kho. "Nông dân nên bán theo đợt tùy nhu cầu, không đầu cơ và giữ mối quan hệ với các khách hàng truyền thống để bảo đảm sự ổn định" - ông Minh khuyến cáo.

Giá cà phê sẽ về đâu?

Ông Phan Minh Thông, Tổng Giám đốc Công ty CP Phúc Sinh, nhận định năm nay Việt Nam được mùa nhưng giá vẫn ở mức tốt, dù thấp hơn so với khi kỷ lục. Nguyên nhân là do tồn kho cà phê trên thế giới ở mức thấp nên giá sẽ tăng trở lại. "Với doanh nghiệp kinh doanh như chúng tôi, việc hàng hóa dồi dào, giá hạ nhiệt sẽ kích cầu tốt. Tôi cho rằng mùa vụ này nông dân và doanh nghiệp đều hưởng lợi" - ông Thông dự báo.

Theo báo cáo tháng 12 của Bộ Nông nghiệp Mỹ (USDA), sản lượng cà phê thế giới vụ 2025 - 2026 sẽ đạt mức kỷ lục 10,728 triệu tấn, tăng 2% so với vụ trước nhờ sự phục hồi liên tục ở Việt Nam và sản lượng kỷ lục ở Indonesia và Ethiopia, bù đắp hơn cả những tổn thất ở Brazil và Colombia.

Tiêu thụ cà phê toàn cầu cũng được dự báo lên mức kỷ lục 10,434 triệu tấn, tăng 1,3% và tồn kho toàn cầu xuống thấp nhất 5 năm qua, chỉ có 1,2 triệu tấn. Điều này giúp giữ giá cà phê ở mức cao nhưng không sốt. Vụ vừa qua, sản lượng giảm so với dự báo trong khi tiêu thụ lại tăng là yếu tố khiến giá cà phê phá vỡ mọi kỷ lục.

Trao đổi với phóng viên Báo Người Lao Động, ông Đỗ Hà Nam, Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê - Ca cao Việt Nam (VICOFA), cho biết hiện tại Việt Nam đang "một mình một chợ" cung cấp cà phê ra thế giới. Phải đến tháng 5-2026, khi Brazil vào vụ thu hoạch thì tình hình mới có thể thay đổi. "Giá cà phê Robusta vụ này thấp nhất ở mức 80.000 đồng/kg là nông dân đã có lãi hơn gấp đôi so với sản xuất" - ông Nam nói.