Càng mở rộng, “ông lớn” Hoa Sen càng đuối sức?

Sản phẩm thép cán nguội xuất khẩu từ Việt Nam nếu có nguồn gốc từ Trung Quốc sẽ chịu mức thuế mạnh từ Hoa Kỳ (Ảnh IT)

Kết thúc cả năm niên độ 2016 - 2017 (1.10.2016 - 30.9.2017), lợi nhuận sau thuế của Hoa Sen chỉ đạt 1.331 tỷ đồng, giảm 11% cùng kỳ năm trước và chỉ hoàn thành hơn 80% kế hoạch năm.

Kết quả này khiến giới đầu tư khá bất ngờ và thất vọng bởi trong bối cảnh giá thép cán nóng phục hồi tốt kể từ đầu tháng 5.2017 (từ vùng 420 USD/tấn lên gần 600 USD/tấn); đặc biệt là từ ngày 31.5.2017, Bộ Công thương chính thức áp thuế tự vệ, thuế chống bán phá giá vào mặt hàng tôn màu, tôn mạ nhập khẩu... sẽ là cơ hội “không thể tốt hơn” cho Hoa Sen. Thế nhưng vì sao Hoa Sen lại liên tục thụt lùi?

Đuối sức vì tăng trưởng nóng?

Theo phân tích của giới tài chính, vấn đề lớn nhất mà HSG có lẽ đang gặp phải chính là phát triển quá nóng, tới mức HSG phải nhập thêm thép cán nguội từ bên ngoài, khiến chi phí vận chuyển tăng, ảnh hưởng tới tỷ suất lợi nhuận gộp. Thêm vào đó, việc mở rộng chi nhánh, từ 227 lên 341 chi nhánh khiến chi phí bán hàng và quản lý tăng lên. Đặc biệt là khoản vay “khủng” của HSG trong năm khiến áp lực trả nợ vay tăng lên... đã “bào mòn” lợi nhuận của HSG thời gian qua.

Cụ thể, trong chỉ tính riêng trong quý 4 (từ 1.7 - 30.9.2017), mặc dù doanh thu HSG tăng 57%, tuy nhiên giá vốn hàng bán lại cao gấp đôi so với cùng kỳ năm trước, khiến lợi nhuận gộp của HSG quay đầu giảm 14%, chỉ đạt hơn 1.131 tỷ đồng. Biên lợi nhuận gộp cũng giảm từ 26% xuống chỉ còn 16,31%.

Kế đến, cần chú ý là tỷ lệ lợi nhuận trước thuế trên doanh thu giảm từ 10,7% trong niên độ 2015 - 2016 xuống 6,3% trong niên độ 2016 - 2017, chứng tỏ áp lực nợ vay lên HSG rất lớn, trong cả ngắn hạn lẫn dài hạn. Cụ thể, tính đến 30.9.2017, tổng nợ vay tài chính của HSG ở mức 11.850 tỷ đồng, gấp đôi thời điểm đầu năm, trong đó nợ ngắn hạn hơn 9.015 tỷ đồng và nợ dài hạn gần 2.836 tỷ đồng.

Với việc nợ vay tăng mạnh, chi phí lãi vay trở thành gánh nặng cho HSG. Tính riêng trong quý 4 (năm tài chính 2016 - 2017), chi phí lãi vay HSG tăng gấp đôi, ở mức 152 tỷ đồng. Lũy kế cả năm, khoản chi này của HSG ở mức 598 tỷ đồng, tăng 131% so với cùng kỳ năm trước.

Ngoài ra, trong 9 tháng HSG đã chi tới 2.833 tỷ đồng đầu tư dự án và mở rộng chi nhánh, từ 227 lên 341 chi nhánh khiến chi phí bán hàng và quản lý trong niên độ 2016 - 2017 tăng lên là 2.321 tỷ đồng, tăng 13,7% so với niên độ 2015 - 2016. Sở dĩ các khoản chi phí tăng mạnh là do HSG đẩy mạnh bán hàng tại các tỉnh miền Bắc, Trung và miền Tây Nam Bộ, đẩy mạnh tiêu thụ nhằm tăng doanh thu.

Chính việc tăng trưởng mở rộng này khiến cơ cấu tài chính của HSG cũng thay đổi đột ngột, các chỉ số tài chính trở nên kém đi sau khi kết thúc niên độ 2016 - 2017. Mặt tích cực là các dự án của HSG đã và đang hoàn thành, nâng công suất sản xuất ống thép, ống nhựa và thép cán nguội (giảm nhu cầu mua ngoài); hệ thống phân phối, bán lẻ tiếp tục mở rộng... Tuy nhiên, trong điều kiện hàng tồn kho ở mức cao (hơn 9.000 tỷ đồng) và nợ phải trả ngắn hạn tăng mạnh gấp đôi, khiến dòng tiền hoạt động kinh doanh của cả năm ghi âm tới 2.182 tỷ đồng.

May rủi khi “đặt cược” với giá thép cán nóng

Có thể nói, trong năm tài chính 2016 - 2017, HSG đã chủ động tăng hàng tồn kho mạnh để “đặt cược” với giá tháp cán nóng đã phản tác dụng. Cụ thể, trong quý 2 (tháng 1 – 3.2017, trước khi có đợt giảm của giá thép cán nóng) HSG đã chủ động nâng giá trị hàng tồn kho từ 4.900 tỷ đồng lên 8.400 tỷ đồng (tăng 70%), tạo áp lực lớn cho 2 quý cuối niên độ. Nên nhớ, HSG sử dụng chính sách bình quân gia quyền nên áp lực hàng tồn kho giá cao sẽ chia đều cho các quý.

Bước vào quý 4 niên độ 2016 - 2017, HSG một lần nữa “đặt cược” vào giá thép cán nóng, khi kết thúc quý 4, lượng hàng tồn kho lên hơn 9.000 tỷ đồng, gấp đôi so với thời điểm đầu niên độ. Điều này cũng có nghĩa, nếu giá thép cán nóng không tăng, mà có diễn biến giảm trong các quý tới, thì lợi nhuận của HSG sẽ tiếp tục thấp.

Bên cạnh đó, việc HSG vay nợ nhiều, dòng tiền hoạt động kinh doanh trong niên độ tài chính vừa qua âm tới 2.182 tỷ đồng nên nếu dòng tiền không kịp về để trả nợ thì hậu quả nhiều khả năng sẽ nghiêm trọng trong cả ngắn và dài hạn.

Đặc biệt, mới đây theo nhận định của SSI Research, đợt điều chỉnh thuế thép chống ăn mòn và cán nguội của Mỹ có thể sẽ ảnh hưởng tới Hoa Sen khi nước này tuyên bố áp dụng thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp đối với thép chống ăn mòn và cán nguội nhập khẩu từ Việt Nam có nguồn gốc từ Trung Quốc. Theo đó, sản phẩm thép cán nguội xuất khẩu từ Việt Nam sẽ phải chịu thuế chống bán phá giá và chống trợ cấp là 531%, trong khi thép chống ăn mòn sẽ phải đối mặt với mức thuế 238%.