Căng thẳng với EU, Mỹ ve vãn Trung Đông

Bộ trưởng Tài chính Bỉ Johan Van Overtveldt tuyên bố: "Chiến tranh thương mại là cuộc chơi mà mọi người đều thua. Chúng ta nên bình tĩnh nhưng điểm cơ bản là chẳng ai thắng được trong chiến tranh thương mại, do đó chúng ta phải cố tránh nó bằng bất cứ giá nào".

Theo trang Bloomberg, chính quyền của Tổng thống Mỹ Donald Trump đang yêu cầu châu Âu, Canada và các đồng minh khác chấp nhận hạn ngạch để được miễn thuế thép và nhôm - có hiệu lực từ ngày 1-5, thời điểm hết hạn miễn thuế tạm thời dành cho một số đối tác thương mại, trong đó có EU. Điều kiện vừa nêu đặt EU vào một tình thế khó khăn - hoặc chấp nhận các đòi hỏi của Mỹ có thể vi phạm các quy định thương mại quốc tế hoặc đối mặt với những thuế suất khắc nghiệt.

Hành vi buộc các chính phủ hạn chế những chuyến hàng vi phạm quy định cấm hành động ngăn trở xuất khẩu tự nguyện của Tổ chức Thương mại thế giới. Đòi hỏi trên cũng trái ngược với toàn bộ triết lý thương mại của khối 28 quốc gia này - được thành lập dựa trên nguyên tắc tự do lưu thông hàng hóa.

Hiện Hàn Quốc là quốc gia duy nhất được miễn loại thuế nêu trên sau khi đã đạt được thỏa thuận sửa đổi hiệp định thương mại tự do song phương với Mỹ. Trong khi đó, EU yêu cầu được Mỹ miễn thuế một cách vô điều kiện. Một viên chức EU khẳng định đòi hỏi cắt giảm lượng thép và nhôm xuất khẩu xuống đến mức 90% của 2 năm trước đây là không thể chấp nhận được. Ngoài ra, vị này cho biết phản ứng của châu Âu phụ thuộc vào mức hạn ngạch sau khi thuế suất khắc nghiệt trên được áp dụng.

Tân Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo (trái) bắt tay Quốc vương Ả Rập Saudi Salman bin Abdulaziz Al Saud (phải) tại Riyadh, Ả Rập Saudi hôm 29-4 Ảnh: REUTERS

Thủ tướng Đức Angela Merkel xác nhận bà đã thảo luận về những tranh chấp thương mại với ông Trump tại Nhà Trắng hồi tuần trước nhưng không nhận được sự công khai cam kết ngưng đánh thuế. Bên cạnh đó, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cũng không gặt hái được kết quả khả quan hơn trong vấn đề này trong chuyến thăm Nhà Trắng ngay trước bà Merkel.

Trong bối cảnh căng thẳng leo thang giữa Mỹ và EU liên quan đến thuế, tân Ngoại trưởng Mỹ Mike Pompeo đã thực hiện chuyến công du Trung Đông ngay sau khi nhậm chức chỉ 2 ngày. Chuyến thăm của ông Pompeo đến Ả Rập Saudi, Israel và Jordan diễn ra vào thời điểm ông Trump chuẩn bị đưa ra quyết định liệu có rút khỏi thỏa thuận hạt nhân với Iran năm 2015 hay không trong khi các cường quốc châu Âu vẫn ủng hộ văn kiện này. Phát biểu sau Hội nghị Bộ trưởng ngoại giao NATO tuần trước, ông Pompeo tiết lộ ít có khả năng Tổng thống Trump sẽ tiếp tục theo đuổi thỏa thuận này mà không có những đổi thay đáng kể.

Hãng tin Reuters nhận định Mỹ đang nhắm mục đích tập trung sự ủng hộ lệnh trừng phạt mới đối với Iran. "Chúng tôi đang hối thúc các nước trên khắp thế giới trừng phạt bất cứ cá nhân và pháp nhân nào liên quan đến chương trình tên lửa của Iran. Đó cũng là phần lớn cuộc thảo luận với các nước châu Âu" - ông Brian Hook, cố vấn về chính sách có mặt trong chuyến đi của ông Pompeo, thừa nhận. Vị quan chức này nhấn mạnh tên lửa của Iran kéo dài chiến tranh và nỗi thống khổ ở Trung Đông, đe dọa an ninh và quyền lợi kinh tế của Mỹ, đặc biệt là đe dọa Ả Rập Saudi và Israel.