Choáng váng vì khoản nợ thuế 'trên trời rơi xuống'

Ngã ngửa vì nợ thuế

Thời gian gần đây, nhiều người tá hỏa khi kiểm tra trên ứng dụng eTax và phát hiện mình nợ thuế. Đơn cử, chị U.P (TP.HCM) sau khi kiểm tra eTax để khai hoàn thuế tự động cho năm 2024 với số tiền khoảng 5 triệu đồng thì nhận được email từ chối của cơ quan thuế với lý do chị chưa hoàn thành nghĩa vụ thuế. Chị vừa thắc mắc vừa hoảng hốt vì quyết toán thuế hằng năm được doanh nghiệp thực hiện nộp đầy đủ nhưng nay bỗng dưng dính nợ. Sau khi nhờ cơ quan thuế tra soát, chị U.P được thông báo nợ một số khoản thuế trong các năm 2015, 2017 và 2020, lên gần 10 triệu đồng. Chị cho biết trong 3 năm này, chị thực hiện ủy quyền cho doanh nghiệp quyết toán thuế thu nhập cá nhân. Còn các khoản thuế phát sinh đến từ thu nhập chị nhận được từ các giải thưởng, tiền công làm chương trình cho một đơn vị khác cũng thuộc doanh nghiệp mình. Từ năm 2015 đến nay, chị U.P vẫn thực hiện quyết toán thuế hằng năm nhưng không thấy báo số nợ còn thiếu của 3 năm này. Khoản thuế 10 năm nay "ẩn mình", giờ mới lộ ra và chị U.P phải đóng để không bị ghi nhận nợ thuế, gây ảnh hưởng đến sau này.

Ảnh: Nhật Thịnh

Chưa hết, hệ thống thuế còn chỉ rõ chị U.P có thu nhập tại 2 công ty trên địa bàn TP.HCM là Công ty CP thương mại dịch vụ LA CO và Công ty TNHH Dịch vụ phát triển ANNA. Chị khẳng định: "Tôi không biết 2 công ty này là 2 công ty nào mà tự nhiên trở thành đơn vị chi trả thu nhập cho tôi và hiện tôi nợ thuế 4 triệu đồng từ họ". Theo hướng dẫn của cán bộ thuế, chị U.P liên lạc với 2 công ty để yêu cầu xử lý vì từ trước đến nay không nhận thu nhập cũng như phát sinh thuế từ họ. Sau nhiều lần không liên lạc được, chị U.P được hướng dẫn ký giấy cam kết không phát sinh thu nhập tại 2 công ty nói trên, từ đó cơ quan thuế có cơ sở kiểm tra. Chị bức xúc: "Rõ ràng mình là người bị hại, bị công ty lạ lấy thông tin nên từ chỗ được hoàn thuế thì nay lại bị nợ thuế. Tức không chịu được nhưng cũng phải chờ vì không biết đến bao giờ mới được giải quyết".

Tương tự, chị T.H phản ánh với Báo Thanh Niên: "Trường hợp của tôi thì app báo năm 2022 tôi có khoản thu nhập chịu thuế tại một công ty mà mình không hề biết, không hề liên quan. Vậy mà công ty đó khai trả thu nhập cho tôi dẫn đến tôi bị nợ thuế. Cơ quan thuế hướng dẫn tôi liên hệ công ty báo họ xử lý hoặc làm đơn gửi cơ quan thuế quản lý công ty đó xem xét giải quyết. Đúng là tự nhiên tên mình bị khai có nguồn thu nhập từ một chỗ khác nhưng mình không hề có. Tôi phải mất bao nhiêu thời gian, chờ đợi để được xử lý nhưng lỗi lại không thuộc về mình".

Cũng ngã ngửa với khoản nợ thuế "từ trên trời rơi xuống" khi chuẩn bị có chuyến đi nước ngoài vào cuối tháng 8, ông M.V (TP.HCM) vào eTax kiểm tra thì phát hiện tổng số thuế phải nộp là 526.717 đồng. Xem chi tiết phần nghĩa vụ thuế, ông M.V thấy đa số liên quan đến nghĩa vụ đất ở tại P.Tây Thạnh và P.Phú Thọ Hòa. Tuy nhiên, ông M.V khẳng định gia đình không có nhà đất nào ở P.Tây Thạnh còn nhà tại P.Phú Thọ Hòa thì đã bán vào năm 2022, hoàn tất các nghĩa vụ thuế, phí mới sang được tên. Dù số nợ thuế không nhiều nhưng nếu đóng thì sai nên ông M.V không biết phải xử lý như thế nào. 

"Gần đây, nhiều trường hợp bị tạm hoãn xuất cảnh do nợ thuế, có trường hợp nợ chỉ 200.000 đồng nên tôi cũng lo và vào app để xem. Không biết cuối tháng 8 đi nước ngoài có bị gì không", ông M.V lo lắng cho hay. Trước đó, đã có một số trường hợp phản ánh eTax báo nợ thuế từ năm 2024 lên đến vài trăm triệu đồng. Cụ thể như trường hợp chị M.T (TP.HCM) nợ 299 triệu đồng tiền thuế chuyển quyền sử dụng đất dù vào tháng 7.2024, chị đã đóng toàn bộ thuế, phí liên quan đến chuyển quyền sử dụng đất để hoàn tất thủ tục. Nay, bỗng dưng xuất hiện khoản thuế gần 300 triệu đồng khiến chị choáng váng . Sau khi cơ quan thuế nhận phản ánh và kiểm tra lại thì đã điều chỉnh thông tin này nên eTax không còn ghi nhận số nợ trên.

Cần hướng giải quyết nhanh

TS Nguyễn Ngọc Tú, giảng viên Trường đại học Kinh doanh và Công nghệ Hà Nội , nhận định tính thuế thì dễ nhưng xóa nợ thuế rất khó. Những trường hợp kể trên không nằm trong quy định xóa nợ. Do đó người nộp thuế khi phát hiện số thuế không đúng thì nên nhanh chóng liên hệ cơ quan thuế để giải quyết, nếu nợ lâu không những bị phạt chậm nộp mà còn bị tạm hoãn xuất cảnh, ảnh hưởng đến uy tín.

Theo ông Nguyễn Ngọc Tú, số lượng người có mã số thuế hiện nay lên đến vài chục triệu nên các dữ liệu thông tin về thu nhập, nghĩa vụ thuế… sẽ được đưa lên eTax để người nộp thuế có thể kiểm tra, thực hiện. Thời điểm mới triển khai nên có những phát sinh như lỗi kỹ thuật là không thể tránh khỏi. Tuy nhiên cơ quan thuế cần xem xét, rà soát quy trình giải quyết để tránh phiền hà cho người nộp thuế. Chẳng hạn, đối với người làm công ăn lương thì gần như 100% ủy quyền cho đơn vị chi trả thu nhập thực hiện quyết toán thuế hằng năm. Trong trường hợp người lao động có nhận công việc ngoài doanh nghiệp và phát sinh thêm thu nhập thì thực tế có 2 tình huống xảy ra: nếu khoản thu nhập phát sinh thêm trên 2 triệu đồng thì đơn vị chi trả khấu trừ tiền thuế 10%, còn dưới 2 triệu đồng thì không bị trừ thuế. Chính vì vậy mà người nộp thuế không nhớ hoặc nhớ là có thu nhập nhưng nghĩ tiền đó đã đóng thuế rồi nên không kê khai quyết toán thuế cuối năm. 

"Nếu như hệ thống thuế có ghi nhận thu nhập này cách đây 10 năm thì tại sao trong năm đó lại không thông báo đến người nộp thuế, để họ nợ kéo dài nhiều năm? Hoặc eTax thể hiện thông tin thuế chưa chính xác thì người nộp thuế sẽ liên hệ ai để được giải quyết? Nếu trên eTax có mục phản ánh để tiếp nhận những khiếu nại này thì càng tốt", ông Tú đề nghị và nhấn mạnh cần có quy định hướng dẫn xử lý các trường hợp phát sinh để giải quyết nhanh.

Luật sư Nguyễn Đức Nghĩa, Phó giám đốc Trung tâm hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ và vừa thuộc Hội Doanh nghiệp TP.HCM (HUBA), nhận xét: "Tình trạng mua bán thông tin cá nhân vừa qua diễn ra nhiều. Đây chính là mấu chốt của những khoản nợ thuế "từ trên trời rơi xuống". Các công ty dùng thông tin CCCD của người không liên quan để tính chi phí tiền lương, tiền công nhằm giảm số thuế phải nộp. Người nộp thuế khi phát hiện cần nhanh chóng liên hệ cơ quan thuế để giải quyết. Tuy nhiên trong thời gian giải quyết giữa các bên, cơ quan chức năng không nên thực hiện các biện pháp cưỡng chế thuế như tạm hoãn xuất cảnh".