Chủ hộ kinh doanh nói về việc lên doanh nghiệp: Chúng tôi giống như học sinh cấp hai được vào đại học

Chia sẻ tại talkshow "Từ 1-1-2026, hộ kinh doanh nộp thuế sao cho thuận lợi?" do báo Người Lao động tổ chức mới đây, bà Phan Thị Hồng Loan, Chủ hộ kinh doanh Cà phê 2G, cho biết việc chuyển đổi từ nộp thuế khoán sang thuế kê khai đây là bước chuyển đổi cần thiết và là cú hích để các hộ kinh doanh non trẻ buộc phải học tập, trưởng thành hơn.

Khi chuyển đổi, người chủ hộ trở thành chủ doanh nghiệp sẽ phải đặt bản thân vào vị trí kỷ luật hơn, theo dõi để biết rõ lời – lỗ, dòng tiền của công ty, từ đó mới ra được báo cáo. Việc này đòi hỏi người chủ phải tập trung, kỷ luật hơn rất nhiều để phân biệt được đâu là tiền cá nhân và đâu là tiền của công ty.

Bà Loan cho biết, rào cản lớn nhất hiện nay là tâm lý. Nhiều chủ hộ nhỏ trước đây chỉ ghi chép đơn giản, nay phải làm sổ sách, giấy tờ bài bản nên rất căng thẳng. Đó là áp lực tâm lý khi sợ đổi mới, dù thực chất việc chuyển đổi sẽ giúp họ phát triển hơn.

Bà cho biết, về việc chuyển đổi sang thuế điện tử, xét về góc độ chủ hộ cá nhân, không khó khăn như mọi người hình dung. Tuy nhiên, giai đoạn đầu có nhiều rào cản mà chủ doanh nghiệp mới phải đối mặt. Thứ nhất là chi phí mua phần mềm và đào tạo nhân sự để quản lý. Thứ hai là vấn đề kỹ thuật, vì đa phần chủ hộ lớn tuổi hoặc trình độ không đồng đều nên dễ sai sót khi thao tác. Mỗi lần gặp lỗi lại phải gọi nhờ hỗ trợ nên tâm lý thường gặp áp lực lớn.

"Tôi ví dụ, việc chuyển đổi này giống như học sinh cấp hai được vào đại học, môi trường mới, yêu cầu mới. Chúng tôi cần được đào tạo, hướng dẫn về quản trị dòng tiền bài bản. Khi được quản trị tốt, chúng tôi sẽ thấy rõ biên độ lợi nhuận của ngành, của sản phẩm, từ đó biết cách tối ưu và phát triển. Hộ kinh doanh rất mong cơ quan nhà nước có chính sách đào tạo về quản trị, tài chính, giúp mọi thứ vận hành trơn tru hơn", bà cho biết.

Chủ hộ kinh doanh Cà phê 2G cho biết khi chuyển sang doanh nghiệp, chi phí cũng tăng lên, đặc biệt là nhân sự và kế toán thuế. Doanh nghiệp phải làm tài chính bài bản, rõ ràng. Khi quản trị tài chính tốt, bức tranh doanh nghiệp hiện ra rõ ràng hơn.

"Ví dụ trong ngành cà phê, từng ký cà phê pha được bao nhiêu ly, mỗi ly tốn bao nhiêu, biến động chi phí ra sao…chủ doanh nghiệp sẽ nắm rất nhanh để biết đâu là sản phẩm cốt lõi cần phát triển. Từ đó, chúng tôi phải học thêm nhiều mảng khác như quản trị, vận hành, marketing… để xây dựng doanh nghiệp bài bản hơn", bà dẫn chứng.

Bà cũng cho biết, các cơ quan chức năng và ngân hàng hiện cũng hỗ trợ hộ kinh doanh với nhiều gói ưu đãi. Tuy nhiên, vì số lượng hộ kinh doanh cần hỗ trợ chuyển đổi lớn nên vẫn khó khăn ở giai đoạn đầu.

Bà dẫn chứng, một số hộ có quỹ dự phòng tốt, nhưng nhiều hộ khác chỉ có khả năng duy trì chi phí trong khoảng một tháng, khi lên doanh nghiệp khiến họ gặp áp lực tài chính. Vì việc mua phần mềm, đào tạo, học tập… đều cần vốn.

"6 tháng đến 1 năm đầu là giai đoạn thay đổi nhiều nhất, nên chúng tôi rất cần sự hỗ trợ vốn. Nếu không có nguồn vốn phù hợp, chủ hộ khó tự tin chuyển đổi. Ngoài rào cản tâm lý, gánh nặng chi phí khiến chúng tôi thêm áp lực. Khi thay đổi, giá thành sản phẩm cũng tăng, khách hàng cần thời gian hiểu và thích nghi. Do đó, doanh nghiệp nào làm tốt cũng phải mất 6 tháng đến 1 năm, thậm chí 2 năm mới có thể ổn định và hòa nhập vào đường đua kinh doanh mới", bà Loan cho biết.

Bà Loan khẳng định, việc chuyển đổi là thách thức, nhưng cũng là cơ hội. Khi làm được, chủ hộ sẽ không chỉ là người kiếm sống mà trở thành người kinh doanh chuyên nghiệp, sản phẩm của doanh nghiệp cũng tăng thương hiệu và giá trị.