Chủ tịch FPT IS: Đã hoàn thành 80% hệ thống khớp lệnh mới

Kế hoạch 100 ngày phát triển hệ thống khớp lệnh thay thế hệ thống hiện tại của HoSE và FPT đang diễn ra thế nào?

Khi nhận nhiệm vụ này, chúng tôi nhanh chóng lên kế hoạch những thứ cần làm chi tiết đến từng ngày, tập trung vào ba đầu việc chính là sửa phần mềm giao dịch chứng khoán của sàn Hà Nội (HNX) cho phù hợp với đặc tính giao dịch của HoSE, viết lại hệ thống giao tiếp với các công ty chứng khoán và tích hợp thêm phần mềm từ các đơn vị khác như Uỷ ban Chứng khoán (UBCK), Trung tâm Lưu ký… nhằm giảm thiểu việc chỉnh sửa hệ thống của các bên liên quan theo yêu cầu của HoSE.

Chúng tôi chia 100 ngày ra làm 5 giai đoạn gồm khảo sát, phát triển hệ thống, HoSE kiểm tra tính đúng đắn, kiểm thử diện hẹp tại 24 công ty chứng khoán hàng đầu và mở ra kiểm thử diện rộng tại 73 thành viên toàn thị trường. Hiện tại đã bước vào giai đoạn kiểm thử diện rộng, về cơ bản chúng tôi đã xử lý được trên 80% tình huống kỹ thuật, nghiệp vụ có thể xảy ra.

Công việc còn lại là xử lý thêm những yêu cầu đặc biệt hơn về hiệu năng hệ thống, an toàn bảo mật, lên kịch bản đóng hệ thống cũ để chuyển sang hệ thống mới thông suốt. Việc xây dựng cơ chế vận hành cũng đang được thực hiện song song để có quy trình tiếp nhận, phân loại và xử lý trong trường hợp gặp sự cố.

Dự kiến việc chuyển đổi được thử nghiệm trong ba cuối tuần của tháng này, để 28/6 hệ thống mới sẵn sàng chờ lệnh vận hành từ Bộ Tài chính và UBCK nhà nước.

Áp lực của FPT khi triển khai kế hoạch này là gì?

Đó là sự kỳ vọng quá lớn của nhà đầu tư. Đây là việc thay thế một hệ thống giao dịch, không phải đơn thuần là việc xử lý sự cố kỹ thuật của một phần mềm.

Thông thường việc xây dựng một hệ thống lớn có thể xử lý lượng giao dịch lớn được triển khai trong điều kiện bình thường (không dịch bệnh và áp lực thời gian) phải tính đơn vị năm mới hoàn thiện.

FPT đã có dịp tham khảo Sở Giao dịch chứng khoán Indonesia khi thay hệ thống giao dịch mới mua từ Nasdaq OMX. Họ đã tổ chức một lực lượng 144 người chuyên trách phối hợp cùng nhà thầu triển khai dự án trong vòng 14 tháng, từ đầu 1/2008 đến 3/2009.

Kế hoạch xây dựng hệ thống thay thế có 50 nhân sự FPT phối hợp với 30 chuyên gia HoSE làm việc liên tục trong điều kiện dịch bệnh phức tạp lẫn yêu cầu kỹ thuật cao hơn. Chúng tôi nhận bài toán nâng công suất xử lý lệnh 3-5 triệu một ngày, ít nhất gấp 3 lần hiện tại và bỏ cơ chế phân bổ cho các công ty chứng khoán để tránh nghẽn cục bộ.

Cơ quan quản lý cũng đốc thúc chúng tôi và HoSE đẩy nhanh tiến độ, đáp lại sự kỳ vọng của nhà đầu tư nhưng khi xem xét thì kế hoạch kín kẽ đến mức không thể nhanh hơn được. Để có lời giải chính xác và hạn chế sai sót xuống mức thấp nhất, sự thận trọng, không đốt cháy giai đoạn là một trong những ưu tiên hàng đầu.

FPT có vai trò thế nào sau khi hệ thống này vận hành?

Chúng tôi được giao vận hành hệ thống này một năm trong thời gian chờ hệ thống của KRX hoàn thiện. Hệ thống của Sở Giao dịch chứng khoán Hàn Quốc (KRX) phức tạp hơn rất nhiều bởi đơn vị thụ hưởng không chỉ riêng HoSE mà còn HNX và Trung tâm Lưu ký chứng khoán Việt Nam.

Dù vậy, chúng tôi vẫn đồng hành và tư vấn để HoSE vận hành hệ thống mới trơn tru và không bị lệ thuộc vào công nghệ nước ngoài như đang xảy ra với hệ thống hiện tại và sẵn sàng có thể cùng HoSE nhanh chóng nâng cấp, mở rộng năng lực hệ thống khớp lệnh này để đáp ứng yêu cầu cao hơn, ví dụ 10 triệu lệnh/ngày.

Hệ thống của HoSE liên tục bị nhà đầu tư than phiền vì tình trạng nghẽn lệnh. Với tư cách là người trực tiếp xây dựng hệ thống khớp lệnh dự phòng, ông đánh như thế nào về việc này?

Hệ thống giao dịch của HoSE đang hoạt động theo cơ chế phân bổ lệnh cho các công ty chứng khoán nên có hai khả năng dẫn đến tình trạng nghẽn như đã thấy trong tình hình bùng nổ thanh khoản giao dịch vừa qua. Thứ nhất là lệnh vào hệ thống của một số công ty đột biến, dẫn đến nghẽn cục bộ tại đây, trong khi hệ thống các công ty khác vẫn trơn tru. Thứ hai, khi nhà đầu tư sử dụng hơn 90% công suất lệnh thì hệ thống phải chạy chậm lại và xử lý thông tin không còn mượt mà, nhưng không chết.

Trước áp lực các nhà đầu tư đang kỳ vọng quá nhiều về việc xử lý dứt điểm tình trạng nghẽn lệnh kéo dài từ cuối năm 2020 đến giờ, từ góc độ người làm công nghệ, tôi khẳng định giải quyết dứt điểm nghẽn lệnh trong một sớm một chiều là bất khả thi. Mặt khác, việc đầu tư một hệ thống mới để thay thế khẩn cấp hệ thống hiện tại cũng vướng những quy định của Nhà nước do HOSE đang trong quá trình triển khai một hệ thống khác (KRX).

Trong lúc cùng chúng tôi xây dựng một hệ thống khớp lệnh thay thế, HoSE cũng song song làm việc với chuyên gia của KRX để phát triển hệ thống mới dài hạn và đồng thời cắt cử nhân sự duy trì hoạt động thông suốt cho hệ thống hiện tại. Họ cũng nghiên cứu, thử nghiệm nhiều giải pháp ngắn hạn để khơi thông tạm thời ách tắc và thực tế đã có hiệu quả. Ví dụ như việc tối ưu hóa hệ thống giúp thanh khoản mới cải thiện từ 12.000-13.000 tỷ đồng thời điểm xuất hiện tình trạng nghẽn lên trên 30.000 tỷ đồng như hiện nay.