Bỏ thuế khoán từ 1/1/2026: Hơn 2,5 triệu hộ kinh doanh cần chuẩn bị gì?

Từ 1/1/2026, việc chính thức xóa bỏ cơ chế thuế khoán, chuyển sang phương thức quản lý thuế dựa trên doanh thu thực tế phát sinh được xem là thay đổi lớn trong chính sách thuế đối với hộ kinh doanh. Chính sách mới tác động trực tiếp đến hơn 2,5 triệu hộ kinh doanh đang thuộc diện quản lý thuế , đồng thời đặt ra yêu cầu các hộ phải chuẩn hóa hoạt động kinh doanh và nâng cao tính chủ động trong việc thực hiện nghĩa vụ thuế .

Quốc hội vừa thông qua Luật Thuế thu nhập cá nhân (sửa đổi), trong đó quy định rõ ngưỡng doanh thu áp dụng nghĩa vụ thuế . Theo luật mới, hộ và cá nhân kinh doanh có tổng doanh thu trong năm không vượt quá 500 triệu đồng sẽ được miễn thuế thu nhập cá nhân và thuế giá trị gia tăng.

Với nhóm hộ, cá nhân kinh doanh có doanh thu trên 500 triệu đồng đến 3 tỷ đồng mỗi năm, người nộp thuế được lựa chọn một trong hai phương pháp tính thuế thu nhập cá nhân. Cụ thể, có thể tính thuế theo thu nhập thực tế (doanh thu trừ chi phí hợp lý), với phần thu nhập chịu thuế áp dụng thuế suất 15%; hoặc tính theo tỷ lệ trên doanh thu, trong đó chỉ phần doanh thu vượt mức 500 triệu đồng mới được đưa vào căn cứ tính thuế .

Phương pháp tính thuế dựa trên lợi nhuận (doanh thu trừ chi phí) cũng được áp dụng đối với các hộ kinh doanh có quy mô doanh thu lớn hơn. Theo đó, mức thuế suất là 17% đối với doanh thu từ 3 đến 50 tỷ đồng mỗi năm và 20% đối với doanh thu trên 50 tỷ đồng/năm.

Chỉ còn khoảng nửa tháng trước thời điểm các quy định mới chính thức có hiệu lực, các hộ kinh doanh được khuyến nghị khẩn trương chuẩn bị dữ liệu, hoàn thiện hồ sơ, thủ tục hành chính và thực hiện kiểm kê hàng tồn kho để sẵn sàng cho việc kê khai theo cơ chế mới.

Theo bà Lê Thị Duyên Hải, Phó Tổng thư ký Hội Tư vấn thuế Việt Nam (VTCA), bước đầu tiên mà hộ kinh doanh cần thực hiện là rà soát doanh thu thực tế của năm hiện tại, đồng thời ước tính doanh thu năm 2026 để xác định nhóm doanh thu tương ứng. Đây là căn cứ quan trọng để lựa chọn phương pháp tính thuế phù hợp và chuẩn bị hệ thống sổ sách, hóa đơn cho năm tiếp theo. Bên cạnh đó, các hộ dự kiến có doanh thu vượt ngưỡng chịu thuế cần tiến hành kiểm kê hàng tồn kho tại thời điểm chuyển đổi nhằm bảo đảm số liệu kê khai đầy đủ, minh bạch khi áp dụng phương thức quản lý thuế mới.

Đối với những hộ có doanh thu dự kiến từ 1 tỷ đồng trở lên trong năm 2026, việc đăng ký sử dụng hóa đơn điện tử sớm được khuyến nghị nhằm giảm thiểu rủi ro, hạn chế sai sót trong quá trình bán hàng và kê khai thuế .

Các hộ kinh doanh có doanh thu dự kiến vượt ngưỡng chịu thuế cũng cần chuẩn bị sổ sách kế toán phù hợp với phương pháp tính thuế lựa chọn. Đặc biệt, những hộ có doanh thu trên 500 triệu đồng nên sớm làm quen với việc ghi chép, lưu trữ chứng từ và quản lý dữ liệu kinh doanh một cách bài bản.

Trường hợp có sự thay đổi phương pháp tính thuế so với hiện nay, hộ kinh doanh cần thực hiện điều chỉnh thông tin đăng ký kinh doanh và đăng ký thuế thông qua cơ chế một cửa liên thông hoặc trực tiếp tại cơ quan thuế .

Đại diện VTCA cũng lưu ý, các hộ kinh doanh nên mở tài khoản ngân hàng riêng phục vụ hoạt động sản xuất, kinh doanh, tách biệt với chi tiêu cá nhân để thuận tiện cho công tác quản lý, theo dõi dòng tiền và kê khai thuế .

“Hộ kinh doanh cần thực hiện kê khai thuế đúng mẫu biểu, phù hợp với phương pháp tính thuế và lĩnh vực hoạt động. Việc sử dụng ứng dụng eTax Mobile được khuyến khích nhằm giúp quá trình kê khai, nộp thuế diễn ra nhanh chóng, đúng quy định”, bà Lê Thị Duyên Hải nói thêm.

Trước thời điểm 1/1/2026, hộ và cá nhân kinh doanh có thể đăng ký trải nghiệm việc kê khai, nộp thuế trên ứng dụng eTax Mobile với dữ liệu giả lập để làm quen với hệ thống. Để tham gia, người nộp thuế cần đăng ký tài khoản bằng cách cung cấp các thông tin cơ bản như họ tên, số định danh cá nhân hoặc căn cước công dân, mã số thuế , số điện thoại, email và mã xác nhận. Sau khi đăng ký thành công, hệ thống sẽ cho phép truy cập các chức năng chính gồm đăng ký thuế , khai thuế , đăng ký hóa đơn điện tử, nộp thuế và gửi phản hồi.