Chuyên gia chỉ đích danh yếu tố "sống còn" khi doanh nghiệp muốn tiếp cận dòng vốn quốc tế

Hội thảo với chủ đề: Tìm Động Lực Tăng Trưởng từ ESG" (ESG - Motivations and Breakthroughs Conference), do Báo Đầu tư phối hợp với Công ty TNHH Hệ thống và Giải pháp WBS tổ chức ngày 23/5/2024.

ESG là cuộc chơi mới về trách nhiệm của doanh nghiệp với xã hội

Phát biểu tại Hội thảo, ông Lê Trọng Minh, Tổng Biên tập Báo Đầu tư nhìn nhận, bài toán tăng trưởng đối với cộng đồng doanh nghiệp, vốn chưa bao giờ dễ dàng, nay càng trở nên thách thức hơn.

Đạt được mục tiêu tăng trưởng tự thân nó đã là thách thức lớn, song tăng trưởng phải đi đối với bảo vệ môi trường, thực hiện trách nhiệm với xã hội gắn với thực hành quản trị tốt dường như càng là vấn đề nan giải bởi đi kèm là chi phí gia tăng, các điều kiện hoạt động trở nên khắt khe và phức tạp khiến lợi nhuận giảm sút, khả năng cạnh tranh yếu hơn.

"Câu hỏi về sự tồn tại trong môi trường cạnh tranh đầy biến động càng trở nên hóc búa với rất nhiều doanh nghiệp", ông Minh nói.

Tuy nhiên, khi phát triển xanh đã trở thành xu hướng bao trùm trên phạm vi toàn cầu, và với việc Chính phủ Việt Nam liên tục khẳng định sẽ thực hiện nghiêm những cam kết sẽ đạt mục tiêu phát triển bền vững theo Chương trình nghị sự 2030 của Liên hiệp quốc, cũng như cam kết thực hiện đưa mức phát thải ròng về bằng 0 (net zero) vào năm 2050, nhiều doanh nghiệp đã sớm nhận thức rằng, đây là quá trình không thể đảo ngược.

Từng doanh nghiệp không thể đứng ngoài "cuộc chơi" để trở thành bị cô lập và bị loại. Vì thế, hiểu rõ và thích ứng với "luật chơi" mới là con đường duy nhất để tồn tại và tiếp tục phát triển với những chủ thể xác định cho mình một hướng đi dài hạn.

Đó thực ra mới chỉ là cách nhìn thụ động, theo ông Minh.

Trên thực tế, việc áp dụng các tiêu chí môi trường, xã hội và quản trị, gọi tắt là ESG, nhìn theo cách chủ động không hoàn toàn chỉ là những thách thức tốn kém hay thuần túy chạy theo xu hướng.

Nhiều chủ thể trên thương trường ngày càng nhận ra rằng, ba tiêu chí quan trọng này cũng chính là thước đo để đánh giá khả năng triển khai mô hình kinh doanh bền vững của mình trong con mắt các bạn hàng, đối tác. Và chính những người tiên phong, có thành tựu bứt phá trong việc áp dụng các tiêu chuẩn ESG lại chính là những đối tác, bạn hàng tin cậy. Cơ hội mở rộng thị trường, tăng cường hợp tác của các doanh nghiệp thành công trong áp dụng các tiêu chuẩn ESG đang dần tỏ ra vượt trội so với những chủ thể khác.

Bà Nguyễn Thị Bích Ngọc, Thứ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư nêu quan điểm cho rằng, thúc đẩy tăng trưởng xanh là một xu thế cấp thiết, là động lực để tăng trưởng kinh tế, là then chốt nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia trong bối cảnh hội nhập quốc tế.

Trong hành trình tăng trưởng xanh, ESG là bộ tiêu chuẩn đo lường, đánh giá phát triển bền vững của doanh nghiệp. Sau đại dịch Covid-19 nhóm cổ phiếu ESG liên tục tăng trưởng tốt, nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, ESG là cuộc chơi mới về trách nhiệm của doanh nghiệp với xã hội.

Bà cho rằng, ngoài lợi nhuận doanh nghiệp còn phải quan tâm đến môi trường xã hội bởi các doanh nghiệp lớn hiện nhận ra rằng thúc đẩy và tăng trưởng ESG là để phát triển bền vững, có lợi ích lâu dài cho cổ đông, cộng đồng. Vì vậy, họ luôn coi trọng ESG khi có muốn một quyết định đầu tư.

"Các doanh nghiệp lớn đều tích hợp tiêu chí ESG trong quá trình phát triển và đây là cuộc chơi bắt buộc với các doanh nghiệp nếu muốn đi dài hơi", Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc nhấn mạnh.

Ở Việt Nam tăng trưởng xanh, hướng đến thịnh vượng kinh tế, bền vững môi trường, công bằng xã hội không chỉ là lựa chọn tất yếu, mà là để bắt kịp xu thế thế giới, nhằm thực hiện cam kết mang tính bước ngoặt lịch sử là đưa phải thác ròng về 0 năm 2050.

Cũng theo lãnh đạo Bộ Kế hoạch và Đầu tư, những năm gần đây, cộng đồng doanh nghiệp đã có nhiều hành động thiết thực đóng góp vào mục tiêu tăng trưởng xanh của Việt Nam, như sử dụng năng lượng sạch, nguyên vật liệu thân thiện môi trường, đầu tư những dây chuyền sản xuất hiện đại, công nghệ cao, sử dụng ít tài nguyên, năng lượng, giảm thiểu khí thải, thực hiện ESG…Thế nhưng, theo bà đã đến lúc, chúng ta cần đẩy mạnh hơn nữa quá trình này, vì sự phát triển bền vững của doanh nghiệp và sự phát triển bền vững của kinh tế Việt Nam.

Bởi lẽ, với tiềm năng, vị thế địa kinh tế trong chuỗi cung ứng toàn cầu, Việt Nam đang đứng trước cơ hội rất lớn trong tăng trưởng xanh để có thể chuyển mình, bắt kịp, tiến cùng, vượt lên, đi tắt đón đầu và tạo đà cho một bước nhảy vọt về phát triển kinh tế - xã hội và môi trường.

Các doanh nghiệp cũng vậy, đang có cơ hội to lớn để chuyển mình, nâng cao năng lực cạnh tranh và tham gia sâu hơn vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Doanh nghiệp Việt nếu muốn tiếp tục tham gia vào các thị trường lớn thì phải nhận diện được những quy định liên quan đến ESG, nếu không sẽ đánh mất tiềm năng hội nhập vào chuỗi giá trị quốc tế. Hiểu rõ về ESG sẽ mang tới cho các doanh nghiệp Việt những cơ hội to lớn hơn.

Thứ trưởng Nguyễn Thị Bích Ngọc cho rằng, Bộ Kế hoạch và Đầu tư, với vai trò là cơ quan tham mưu cho Chính phủ về Chiến lược quốc gia về tăng trưởng xanh, cũng đang nỗ lực cụ thể hóa các nhóm nhiệm vụ, giải pháp mà cộng đồng doanh nghiệp quan tâm.

"Hiện nay, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cũng đang tập trung xây dựng, hoàn thiện và trình cấp có thẩm quyền bộ tiêu chí phân loại xanh quốc gia. Đây là khuôn khổ pháp lý rất quan trọng để triển khai mục tiêu tăng trưởng xanh, là cơ sở để các bộ, ngành và địa phương lựa chọn các dự án đầu tư, để phân bổ các nguồn lực trong nước và quốc tế, phân bổ nguồn tín dụng xanh và nhất là để các nhà đầu tư có thể đối chiếu các tiêu chí có thể tiếp cận chính sách ưu đãi đầu tư, cũng như nguồn tài chính xanh từ các tổ chức," Thứ trưởng cho biết.

 ESG nâng giá trị doanh nghiệp trong mắt nhà đầu tư

Nhấn mạnh, có nhiều nghiên cứu cho thấy lợi ích của áp dụng chuẩn mực ESG trong môi trường hội nhập toàn cầu như tăng thị phần, giảm chi phí, giảm áp lực về pháp lý, tối ưu hóa đầu tư và nắm giữ tài sản,… TS Nguyễn Tú Anh – Giám đốc Trung tâm thông tin, Phân tích và Dự báo kinh tế Ban Kinh tế Trung ương cho rằng, những kết quả nghiên cứu này mặc dù có thể chưa đầy đủ nhưng nó cũng phản ánh một xu hướng khó thể đảo ngược trong hoạt sản xuất kinh doanh ngày nay đó là sản xuất kinh doanh phải có trách nhiệm không chỉ với cộng đồng, với nhân viên với xã hội mà cả với các thế hệ tương lai.

"Đối với các doanh nghiệp Việt Nam thì việc ứng dụng ESG không chỉ phù hợp với văn hóa và triết lý Á Đông mà còn là hiện thực hóa các chủ trương chính sách của Đảng và Nhà nước về phát triển bền vững. 

Trong bối cảnh biến đổi khí hậu nghiêm trọng, môi trường kinh tế toàn cầu có nhiều bất định thì ứng dụng ESG hoặc ít nhất là thấm nhuần tư tưởng của bộ tiêu chí ESG trong điều hành doanh nghiệp sẽ là một hướng tiếp cận quan trọng giúp cho doanh nghiệp phát triển bền vững", ông nói.

Tại Hội thảo, ông Matthew Smith, Giám đốc nghiên cứu, Công ty Chứng khoán Yuanta Việt Nam cũng chia sẻ: Doanh nghiệp không có sự lựa chọn nào khác ngoài thực hành tốt các yếu tố ESG nếu muốn tiếp cận dòng vốn quốc tế, bởi đây đã trở thành yếu tố bắt buộc.

"Các nhà đầu tư luôn phải tính toán và dự báo giá trị hợp lý của doanh nghiệp hiện tại và trong tương lai trước khi đưa ra quyết định đầu tư.

Dựa trên các tính toán trong thời gian qua, trong bối cảnh các yếu tố khác của doanh nghiệp không đổi, nếu công ty có chuẩn mực ESG tốt hơn thì sẽ có rủi ro ít hơn. Đây là lý do giá trị của doanh nghiệp thực hành ESG trong mắt nhà đầu tư cao hơn.

Ông cho rằng, việc đầu tư ESG ban đầu có thể gây tranh cãi, bởi việc thực hành ESG đòi hỏi phải bỏ ra nhiều chi phí, "ăn" vào dòng tiền. Tuy nhiên trong dài hạn, yếu tố ESG sẽ có tác động tích cực tới hoạt động sản xuất – kinh doanh của doanh nghiệp, khi có thể làm hài lòng nhà quản lý, đối tác, người mua hàng, từ đó nhận về "phần thưởng".

Bởi lý do này, từ góc nhìn của nhà đầu tư, công ty thực hành ESG có thể nâng dòng tiền dự kiến/kỳ vọng trong tương lai, giúp giá vốn mà nhà đầu tư bỏ ra thấp hơn. 

"Về phía doanh nghiệp, thực hành ESG giúp việc huy động vốn hiệu quả hơn, nhất là so với các công ty không thực hiện ESG tốt bằng", ông Matthew Smith nói.