Cơ hội hút vốn ngoại từ chứng khoán

Ngày 5-9, thị trường chứng khoán (TTCK) Việt Nam một lần nữa khiến giới đầu tư bất ngờ. Ngay sau 15 phút khớp lệnh mở cửa, VN-Index bật tăng gần 13 điểm, chính thức vượt 1.700 điểm, cột mốc chưa từng có trong lịch sử 25 năm của thị trường.

Triển vọng vẫn tích cực

Bởi, chỉ mới vài tháng trước, khi thị trường còn loay hoay ở vùng 1.400 - 1.500 điểm, ít ai dám hình dung rằng một ngày không xa, VN-Index lại có thể vươn lên tới ngưỡng này. Thế nhưng, từ sau đợt giảm sâu hồi tháng 4, đà phục hồi mạnh mẽ đã liên tục đưa thị trường đi lên, mở ra một trong những giai đoạn hưng phấn nhất của chứng khoán Việt Nam.

Đến cuối phiên sáng, trạng thái hứng khởi vẫn được duy trì nhưng từ sau 14 giờ, áp lực bán bất ngờ gia tăng, khiến VN-Index đảo chiều mạnh, rơi gần 30 điểm. Kết phiên, chỉ số lùi về 1.666,97 điểm - mức giảm mạnh nhất trong vòng 10 ngày qua. Nhóm chứng khoán dẫn đầu đà lao dốc với mức giảm hơn 4,2%, ngân hàng mất 2,45%, trong khi bất động sản chỉ giảm chưa tới 1%. Khối ngoại cũng duy trì bán ròng gần 1.400 tỉ đồng, tập trung vào cổ phiếu ngành ngân hàng và chứng khoán HCM, VND, VCI, VIX.

Ông Trần Minh Tâm (TP HCM), một nhà đầu tư ưa thích cổ phiếu ngân hàng, chia sẻ cảm giác "như đi tàu lượn" khi chứng kiến thị trường biến động quá nhanh. "Đầu giờ chiều, tôi mua 4.000 cổ phiếu MBB với giá 28.200 đồng nhưng chỉ một giờ sau, giá đã rơi xuống 27.400 đồng, khiến tôi lỗ 3%. Thực sự là một phiên giao dịch đầy bất ngờ" - ông Tâm nói.

Dù vậy, nhiều công ty chứng khoán và các định chế tài chính đều cho rằng sự điều chỉnh này chỉ mang tính ngắn hạn và triển vọng thị trường vẫn rất tích cực. Đặc biệt, kỳ vọng nâng hạng thị trường đang trở thành động lực lớn. Báo cáo mới nhất của Bộ phận Nghiên cứu Đầu tư Toàn cầu thuộc Ngân hàng Quốc tế HSBC Việt Nam cho biết FTSE - Tổ chức đánh giá, xếp hạng thị trường chứng khoán toàn cầu sẽ xem xét đưa Việt Nam từ nhóm cận biên lên mới nổi trong kỳ rà soát tháng 10-2025. Hiện Việt Nam đã đáp ứng 7/9 tiêu chí của FTSE đưa ra, trong đó 2 tiêu chí còn lại về "chu kỳ thanh toán" và "chi phí giao dịch thất bại" đang được cải thiện nhờ hệ thống giao dịch KRX mới vận hành từ tháng 5. 

"Bất chấp tác động từ chính sách thuế quan của Mỹ, VN-Index vẫn tăng khoảng 40% từ đầu năm tới nay và là một trong những thị trường hoạt động tốt nhất thế giới. Việc nâng hạng đồng nghĩa Việt Nam sẽ tự động được đưa vào các bộ chỉ số. Ước tính việc nâng hạng có thể giúp thu hút thêm khoảng 3,4 tỉ USD chảy vào TTCK" - các chuyên gia của HSBC nói.

Đối với các quỹ chủ động, HSBC dự báo dòng vốn rót vào TTCK sẽ dao động từ 1,9-7,4 tỉ USD, tùy thuộc vào tỉ trọng Việt Nam được xác định trong chỉ số. Trong kịch bản lạc quan nhất, việc tái phân loại của FTSE có thể mang lại tối đa 10,4 tỉ USD cho thị trường cổ phiếu Việt Nam nhưng được phân bổ theo từng giai đoạn.

"Chia lửa" cho hệ thống tín dụng

Theo các chuyên gia, việc nâng hạng TTCK Việt Nam không chỉ là một bước tiến về mặt kỹ thuật mà còn mở ra cơ hội để thu hút dòng vốn ngoại, đặc biệt từ các nhà đầu tư tổ chức. Khi dòng vốn này chảy mạnh hơn vào thị trường, chứng khoán sẽ trở thành một kênh huy động vốn quan trọng, góp phần "chia lửa" cho hệ thống tín dụng ngân hàng, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững.

PGS-TS Nguyễn Hữu Huân, giảng viên Đại học Kinh tế TP HCM (UEH), phân tích rằng để chứng khoán thực sự trở thành kênh huy động vốn hiệu quả, Việt Nam cần có thêm nhiều nhà đầu tư tổ chức, đặc biệt là nước ngoài. Song song với đó, thị trường phải bổ sung hàng hóa chất lượng, tức là cần nhiều doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực sản xuất và kinh doanh niêm yết trên sàn để hấp dẫn dòng vốn ngoại. 

Ông cũng nhấn mạnh về vai trò của các quỹ đầu tư, cho rằng cần phát triển mạnh hơn nữa hình thức này để khuyến khích nhà đầu tư cá nhân ủy thác thay vì trực tiếp mua bán. 

"Ở các nước phát triển, tỉ lệ giao dịch của nhà đầu tư cá nhân chỉ chiếm phần nhỏ, trong khi tại Việt Nam con số này lên đến 85%-90%. Nếu muốn thị trường ổn định, bớt biến động, chúng ta phải thúc đẩy sự chuyên nghiệp hóa thông qua các quỹ" - ông Huân nói.

Chuyên gia này cũng đề xuất thị trường cần tăng số lượng và chất lượng hàng hóa niêm yết, bảo đảm minh bạch tài chính, đồng thời phát triển thêm các sản phẩm phái sinh để tạo sự đa dạng, thu hút nhiều nhà đầu tư tổ chức hơn.

TS Nguyễn Anh Vũ, Trưởng Khoa Tài chính - Ngân hàng, Đại học Ngân hàng TP HCM, cho rằng TTCK Việt Nam đã có sự cải thiện rõ rệt về thanh khoản. Nếu tính từ mức đáy hơn 1.200 điểm hồi đầu tháng 4 đến khi VN-Index chạm mốc 1.700 điểm, chỉ số đã tăng khoảng 35%, một con số ấn tượng trong lịch sử. Đặc biệt, có những phiên giao dịch kỷ lục, thanh khoản vượt 3 tỉ USD (tương đương 80.000 tỉ đồng), đưa chứng khoán Việt Nam trở thành một trong những thị trường tăng mạnh nhất khu vực.

Theo ông Vũ, những kết quả tích cực này đến từ nhiều yếu tố nội tại: Chính phủ thúc đẩy cải cách hành chính, tinh gọn bộ máy, đồng thời đẩy mạnh phát triển kinh tế tư nhân và các dự án hạ tầng giao thông quy mô lớn. 

Quan trọng hơn, các nút thắt về thủ tục và pháp lý trong bất động sản đã dần được tháo gỡ, trong khi chính sách tiền tệ được nới lỏng, tạo điều kiện cho dòng vốn chảy vào thị trường. Đây cũng là những động lực nền tảng để Việt Nam tiến tới nâng hạng chứng khoán .